Ngày 27/6, Cổng Thông tin điện tử Chính phủ đã tổ chức tọa đàm "Phát huy vai trò của các ngân hàng thương mại trong thực hiện Nghị quyết 68".
Tại tọa đàm, TS. Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng thư ký của Liên đoàn Thương Mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, Nghị quyết 68 có rất nhiều điểm nổi bật, và có tác động rất quan trọng, đột phá đối với các doanh nghiệp tư nhân. Dưới góc nhìn của một người nhiều năm làm trong lĩnh vực này, sự khác biệt giữa Nghị quyết 68 đó là sự toàn diện, cụ thể và tính thực tiễn cao.
Trong Nghị quyết 68 có nhóm giải pháp được các doanh nghiệp trông chờ và đánh giá cao liên quan đến tiếp cận tín dụng, vốn. Bởi vì đây là một trong những khó khăn hàng đầu của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam.
Trong Nghị quyết 68 có nhóm giải pháp được các doanh nghiệp trông chờ và đánh giá cao liên quan đến tiếp cận tín dụng, vốn. Bởi vì đây là một trong những khó khăn hàng đầu của doanh nghiệp tư nhân Việt Nam. VCCI trong vòng 20 năm qua khi tiến hành các khảo sát, có hỏi doanh nghiệp rằng điều gì là khó khăn nhất, thì việc khó tiếp cận vốn luôn là khó khăn hàng đầu cùng với những vấn đề về thủ tục hành chính, đất đai. Điều này thể hiện tầm quan trọng của những chính sách về tín dụng, vốn đối với doanh nghiệp.
Ông Tuấn đánh giá rất cao vai trò của hệ thống ngân hàng thương mại đối với doanh nghiệp. Đối với doanh nghiệp, vai trò của tín dụng giống như xăng đối với xe chạy xăng. Nếu không có xăng thì xe không chạy được. Nhiều người ví vốn giống như mạch máu kinh tế nhưng tôi thì cho rằng vốn giống như xăng đối với xe chạy xăng vì liên quan đến giá. Nếu giá xăng quá cao thì rõ ràng vận hành xe sẽ không kinh tế, khả thi. Một xe chạy xăng không đổ đầy bình xăng, điều đó có nghĩa anh không đủ vốn thì anh không thể đi được xa. Vì vậy, các chính sách cung ứng vốn cho nền kinh tế rất quan trọng, đặc biệt đối với các doanh nghiệp tư nhân.
"Với tầm quan trọng như thế, chúng tôi đánh giá rất cao nỗ lực của Chính phủ, NHNN trong thời gian vừa qua. Mặc dù đối mặt với nhiều khó khăn nhưng một trong những ưu tiên hàng đầu chúng ta cố gắng bình ổn lãi suất. Trong năm 2024, 2025 Chính phủ và NHNN đã tìm nhiều giải pháp để bình ổn, giảm lãi suất. Đây là một thành công lớn", đại diện VCCI đánh giá.
Đại diện VCCI đánh giá với Nghị quyết 68, với những nỗ lực gần đây của Chính phủ, NHNN, phải nói rằng Chính phủ và NHNN đã nắm được vấn đề, tập trung vào các điểm quan trọng của nền kinh tế, từ đó chúng ta cố gắng duy trì, cung cấp tín dụng cho nền kinh tế trong nỗ lực tốt nhất".
Nhưng những nỗ lực này ở Việt Nam rất khó khăn bởi vì hiện nay vốn cho phát triển kinh tế, đặc biệt là doanh nghiệp tư nhân đang phụ thuộc rất nhiều vào ngân hàng. Để đầu tư dài hạn, các quốc gia không dựa vào hệ thống ngân hàng, mà người ta huy động vốn từ trái phiếu, thị trường chứng khoán. Nhưng những thị trường này chúng ta chưa phát triển đúng với kỳ vọng và nhu cầu của nền kinh tế.
Chính vì thế hiện nay trụ cột từ vốn tín dụng, từ NHTM quá lớn. Một nền kinh tế đang phát triển nhanh nhưng trụ cột chống đỡ hiện nay đang bị dồn quá nhiều vào NHTM. Chính vì thế sự phát triển về hệ thống tiền tệ, ngân hàng thương mại phải đáp ứng nhiều yêu cầu khác nữa. Chẳng hạn như ổn định kinh tế vĩ mô, đây là mục tiêu rất quan trọng. Vì thế nên rất cân nhắc, điều tiết, đây là bài toán khó, thách thức. Thời gian tới để vừa phát triển, vừa phát triển kinh tế vĩ mô thì có lẽ là yêu cầu rất cao và quan trọng của NHTM và của Chính phủ.
TS Đậu Anh Tuấn cũng cho rằng nguồn vốn là hữu hạn, nên chúng ta phải hướng vốn vào những hoạt động tạo ra lợi thế, cạnh tranh nhất và hiệu ứng đối với xã hội tốt nhất.
“Tôi cho rằng nguồn vốn nên được khơi thông và thúc đẩy, khuyến khích chảy vào khu vực sản xuất, nơi tạo ra hàng hoá, dịch vụ cụ thể, nơi tạo ra công ăn việc làm cho nhiều người lao động, nơi giúp giải quyết nhiều vấn đề về an sinh xã hội. Cho nên những ngành hàng chúng ta đang có thế mạnh, ví dụ như trong nông nghiệp, thì không chỉ là những doanh nghiệp mà là nhiều bà con nông dân”- đại diện VCCI nhấn mạnh.
Một trong những khó khăn của các ngân hàng thương mại hiện nay là việc tiếp cận, kết nối được với các doanh nghiệp tốt. Nghị quyết 68 đã phần nào đưa ra hướng giải quyết cho vấn đề này, như yêu cầu tăng cường kết nối thông tin giữa các cơ quan thuế, kho bạc, cơ quan pháp luật với hệ thống ngân hàng. Qua đó, các ngân hàng có thể tiếp cận được dữ liệu về lịch sử tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp. Thay vì phải tự thu thập thông tin, tốn thời gian và chi phí, việc chia sẻ, kết nối dữ liệu sẽ giúp các ngân hàng có lợi thế hơn trong việc đánh giá, lựa chọn khách hàng tiềm năng.
Nghị quyết 68 đã khuyến khích việc cho vay không chỉ dựa trên tài sản thế chấp, mà phải chuyển sang cho vay dựa trên dòng tiền. Tuy nhiên, để thực hiện được điều này, cần phải gỡ bỏ các rào cản trong hệ thống pháp luật. Hiện nay, từ nghị định đến thông tư vẫn còn tồn tại những quy định gây trở ngại cho các ngân hàng thương mại khi áp dụng hình thức cho vay theo dòng tiền. Nếu chúng ta tiến hành rà soát và loại bỏ những quy định bất cập này, sẽ tạo điều kiện để hoạt động tín dụng được vận hành một cách an toàn và hiệu quả hơn.
Cũng cần nhìn nhận rằng, cho vay theo dòng tiền luôn tiềm ẩn rủi ro, và trong trường hợp xảy ra rủi ro, ngân hàng có thể bị quy trách nhiệm. Do đó, việc chấp nhận rủi ro trong hoạt động kinh doanh là cần thiết, miễn là rủi ro đó được quản lý tốt thông qua việc gỡ bỏ những rào cản pháp lý không cần thiết. Thay vì chỉ cho vay các khoản có tài sản bảo đảm, ngân hàng cần được tạo điều kiện để mở rộng tín dụng cho những doanh nghiệp có luồng tiền tốt, có lịch sử tuân thủ pháp luật rõ ràng, được đánh giá là có tiềm năng – kể cả khi chưa có tài sản thế chấp.
Đây cũng chính là cách để khuyến khích các doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp đổi mới, doanh nghiệp chưa có vốn nhưng có triển vọng phát triển. Vì vậy, vai trò của hệ thống thể chế, của các quy định pháp luật mang tính nền tảng là hết sức quan trọng.