Để xây dựng hoàn thiện chính sách tài chính về đất đai, giá đất tại dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi), HoREA vừa kiến nghị lên Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội, Bộ Tài nguyên và Môi trường không nên ban hành bảng giá đất hàng năm mà chỉ ban hành bảng giá đất định kỳ 2 - 3 năm một lần.
Ông Lê Hoàng Châu, Chủ tịch HoREA, cho hay, Nghị quyết 18-NQ/TW ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng đã chỉ đạo hoàn thiện cơ chế xác định giá đất: Bỏ khung giá đất, có cơ chế, phương pháp xác định giá đất theo nguyên tắc thị trường. Trung ương xây dựng tiêu chí và quy trình kiểm tra, giám sát các địa phương trong việc xây dựng bảng giá đất. Hội đồng nhân dân cấp tỉnh quyết định và kiểm tra, giám sát việc thực hiện giá đất.
Đặc biệt, chính sách tài chính về đất đai phải bảo đảm hài hoà về lợi ích của nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư; nghiên cứu có chính sách điều tiết chênh lệch địa tô, bảo đảm công khai, minh bạch.
"Nếu quy định xây dựng bảng giá đất hàng năm thì vẫn phải thực hiện trình tự, thủ tục với nhiều công đoạn và các công việc cụ thể rất chi tiết, mất rất nhiều thời gian tương tự như thực hiện quy định xây dựng bảng giá đất định kỳ 5 năm một lần hiện nay", ông Châu khẳng định.
Theo Chủ tịch HoREA phân tích, nếu ban hành định kỳ 2-3 năm/lần sẽ phù hợp với thực tiễn trình độ, năng lực của bộ máy hành chính, nhân lực, trang thiết bị công nghệ, phần mềm quản lý hiện nay.
Ngoài ra, đi đôi với định lượng, công thức hoá việc định giá đất cụ thể để tính tiền sử dụng, tiền thuê đất các dự án bất động sản, nhà ở, đô thị sẽ bảo đảm tính minh bạch, dễ hiểu dễ làm, không gây rủi ro pháp lý cho cán bộ và người liên quan trong thực thi công vụ.
Tuy nhiên, để đảm bảo cho giá đất luôn tiệm cận với giá trên thị trường thì phải đi đôi với việc tiếp tục quy định các hệ số điều chỉnh giá, trong đó có hệ số điều chỉnh giá đất hàng năm (hệ số k1 - áp dụng từ ngày 1/1 hàng năm)…
Ông Châu nhận thấy rằng, việc xây dựng bảng giá đất hàng năm sẽ gây quá tải cho chính quyền các địa phương, nhất là Sở (Phòng) Tài nguyên Môi trường và Sở (Phòng) Tài chính, Hội đồng thẩm định giá đất địa phương phải loay hoay xây dựng, thẩm định bảng giá đất hàng năm và cả Ủy ban nhân dân, Hội đồng nhân dân cấp tỉnh.
Đồng thời, giá đất trong Bảng giá đất theo quy định của Luật Đất đai 2013 gần như là quy định "mức giá trung bình của giá đất được xác định bằng bình quân của các mức giá giao dịch thực tế của loại đất có cùng mục đích sử dụng đã chuyển nhượng trên thị trường thông qua thống kê tại một khu vực và trong một khoảng thời gian nhất định" và chỉ bằng 20-30% giá đất thị trường.
Theo HoREA, cần xây dựng "bản đồ số giá đất" trên nền "bản đồ số địa chính" để tăng cường năng lực quản lý nhà nước về tài chính đất đai và "thị trường bất động sản, trong đó có thị trường quyền sử dụng đất" theo thời gian thực. Đồng thời, "Cơ sở dữ liệu giá đất đầu vào" hiện nay chưa chính xác, chưa đầy đủ, chưa đáng tin cậy và chưa được cập nhật theo thời gian thực.
Do đó, HoREA kiến nghị sửa đổi, bổ sung Điều 155 Dự thảo Luật Đất đai (sửa đổi) tại "Điều 155- Bảng giá đất" cụ thể là UBND cấp tỉnh quyết định ban hành bảng giá đất định kỳ 3 năm một lần hoặc 2 năm một lần sau khi được HĐND cùng cấp thông qua. Bảng giá đất được công bố công khai và áp dụng từ ngày 1 tháng 1 của năm đầu kỳ.
Bảng giá đất được xây dựng theo khu vực, vị trí. Đối với nơi có bản đồ địa chính số và cơ sở dữ liệu giá đất thì xây dựng bảng giá theo bình quân của các mức giá giao dịch thực tế của loại đất có cùng mục đích sử dụng trên thị trường thông qua thống kê tại một khu vực và trong một khoảng thời gian nhất định trên cơ sở vùng giá trị, thửa đất chuẩn.
Bảng giá đất được điều chỉnh bằng hệ số điều chỉnh giá đất hằng năm hoặc khi thị trường giá đất có biến động hoặc theo đối tượng điều chỉnh.