Thông tin từ Cục Bảo vệ thực vật (Bộ NN&PTNT) cho biết, Việt Nam hiện có 6 loại hoa quả được phép xuất khẩu vào thị trường Mỹ, bao gồm thanh long, chôm chôm, nhãn, vải, vú sữa và xoài.
Tuy nhiên, từ tháng 3/2020, khi tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, Mỹ đã yêu cầu nhân viên bản xứ phải quay về nước, trong đó có nhân viên của Cơ quan kiểm dịch động thực vật Mỹ (APHIS). APHIS là đơn vị trực tiếp kiểm dịch, giám sát quy trình chiếu xạ nhà máy chiếu xạ Sơn Sơn tại TP.HCM. Đây cũng là nhà máy chiếu xạ duy nhất của Việt Nam được APHIS chứng nhận.
| Thanh long, một trong 6 loại hoa quả được phép xuất khẩu vào thị trường Mỹ |
Công việc quan trọng của nhân viên kiểm dịch là trước khi đưa hoa quả vào chiếu xạ (theo quy định, chiếu xạ là khâu bắt buộc phải có đối với việc xuất khẩu hoa quả sang Mỹ) sẽ chọn ngẫu nhiên một vài thùng của lô hàng để đưa vào phòng kiểm dịch, cắt ra rồi quan sát bằng mắt thường và kính lúp để xem có vi sinh vật hay không. Trường hợp sản phẩm không có vi sinh vật, nghĩa là đạt yêu cầu thì lô hàng mới được đưa vào chiếu xạ để xuất sang Mỹ. Ngược lại nếu không đạt, lô hàng đó sẽ bị hủy, không được chiếu xạ .
Sau khi nhân viên của APHIS về nước, Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam được ủy quyền theo dõi việc chiếu xạ nhưng mỗi ngày chỉ làm việc 2 tiếng và do việc này cũng không phải chuyên môn của họ nên từ ngày 7/8, họ không tiếp nhận việc kiểm dịch. Kể từ đó, việc chiếu xạ bị ngưng trệ và xuất khẩu hoa quả sang Mỹ bị chững lại.
Để khơi thông việc xuất khẩu hoa quả sang thị trường Mỹ, mới đây, Bộ Nông nghiệp Mỹ đã đồng ý đặc cách cử chuyên gia kiểm dịch thực vật trở lại Việt Nam làm việc. Trước mắt, cán bộ Đại sứ quán Mỹ thực hiện giám sát xử lý trái cây tươi từ tuần này, sau đó, việc xuất khẩu trái cây sang Mỹ sẽ bình thường trở lại.
Theo Cục Bảo vệ thực vật, mặc dù Bộ Nông nghiệp Mỹ đã đồng ý đặc cách cử chuyên gia kiểm dịch thực vật trở lại Việt Nam làm việc nhưng do Mỹ có quy định chặt chẽ về đảm bảo an toàn cho cán bộ trong thời kỳ dịch bệnh nên đến ngày 11/8/2020 phía Mỹ mới chính thức cung cấp thông tin cán bộ kiểm dịch thực vật cho Cục Bảo vệ thực vật để làm thủ tục, đồng thời đưa ra yêu cầu điểm đến là sân bay quốc tế Nội Bài và khách sạn do Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam bố trí.
Trong thời gian chờ đợi chuyên gia Mỹ sang Việt Nam, Cục Bảo vệ thực vật vẫn nỗ lực làm việc với Đại sứ quán Mỹ tại Việt Nam, đề nghị họ cho phép cán bộ Đại sứ quán tiếp tục thực hiện giám sát xử lý để hoa quả tươi xuất khẩu sang thị trường này và đã được chấp thuận.
Tin, ảnh: Chi Lê