Ga Nha Trang được xây dựng vào khoảng thời gian thực dân Pháp vẫn còn chiếm đóng miền Trung nước ta và đi vào hoạt động từ ngày 2/9/1936. Nhà ga sở hữu nét kiến trúc đậm chất Châu Âu và vẫn giữ nguyên được nét đẹp cổ kính ấy cho tới tận ngày nay. Hiện mỗi năm ga Nha Trang đón hàng ngàn du khách trong nước và quốc tế đến vui chơi ở thành phố biển xinh đẹp này.
| Ga Nha Trang là một trong những nhà ga đẹp nhất Đông Dương mà Pháp xây dựng theo kiến trúc châu Âu. |
Tại buổi làm việc với Bộ trưởng Bộ GTVT hồi tháng 4/2019, Công ty TNHH Tập đoàn Thương mại Tuấn Dung (có trụ sở tại Hà Nội) đã đề xuất được di dời ga Nha Trang. Theo đó, doanh nghiệp này đề xuất sớm được nghiên cứu, khảo sát, đầu tư thực hiện dự án tuyến đường sắt tránh thành phố Nha Trang và nhà ga Nha Trang theo hình thức BT (Xây dựng - Chuyển giao) và hoàn vốn bằng quỹ đất của nhà ga hiện tại.
Theo đề xuất của Công ty TNHH Tập đoàn Thương mại Tuấn Dung, có 2 phương án di dời ga Nha Trang. Phương án 1: Doanh nghiệp đề xuất cải tạo ga Nha Trang thành ga khách, xây dựng mới cầu quay đầu máy để bỏ đường vòng. Xây dựng ga Vĩnh Trung mới (xã Vĩnh Trung, ngoại thành TP Nha Trang) là ga hàng hóa; xây dựng đường vòng, tránh tàu hàng đi vào trung tâm thành phố. Quy hoạch sử dụng 36.450 m2 đất khu vực ga Nha Trang trở thành chung cư cao 30 tầng, công trình hỗn hợp 35 tầng, nhà ở thương mại, cây xanh công viên, đường giao thông nội bộ.
Phương án 2: Cải tạo ga Nha Trang hiện hữu thành bảo tàng du lịch. Dỡ bỏ ga Nha Trang và khu vực bên trong đường vòng hình bóng đèn hiện tại; tuyến đường sắt chính đi thẳng ra ga Vĩnh Trung. Phương án này sẽ quy hoạch sử dụng đất khu vực ga Nha Trang với diện tích khoảng hơn 114.287 m2, bố trí bảo tàng ga, chung cư cao 30 tầng, công trình hỗn hợp 35 tầng, nhà ở xã hội, nhà liên kế, nhà ở kết hợp thương mại, cây xanh công viên, đường giao thông nội bộ...
Trong các buổi làm việc với Thủ tướng, các đoàn công tác của Chính phủ, lãnh đạo tỉnh Khánh Hòa nhiều lần kiến nghị Thủ tướng, Bộ Giao thông vận tải xem xét di dời ga Nha Trang, với lý do lượng tàu ra vào ga có tần suất lớn, thường xuyên gây ùn tắc, mất an toàn giao thông tại khu vực trước ga và tại nút giao thông Mả Vòng, TP Nha Trang.
Ông Nguyễn Văn Dần, Giám đốc Sở GTVT tỉnh Khánh Hòa cho biết, Sở thống nhất đề xuất định hướng di dời ga Nha Trang và các công trình liên quan ra khỏi trung tâm thành phố. Tuy nhiên, việc thực hiện theo phương án 2 cần phải bổ sung vào quy hoạch GTVT của tỉnh, được tích hợp trong quy hoạch tỉnh hiện nay đang triển khai; thực hiện điều chỉnh bổ sung quy hoạch chung thành phố đến năm 2025 và phải cụ thể hóa theo quy hoạch phân khu và quy hoạch chi tiết 1/500 mới triển khai được.
Theo Nguyễn Tấn Tuân, Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa, hiện nay, di dời ga Nha Trang mới chỉ là ý tưởng. Về nguyên tắc chung, ga Nha Trang là di tích lịch sử nên phải giữ lại kiến trúc nhà ga hiện tại. Còn quy hoạch sử dụng khu đất thuộc ga Nha Trang, Bộ GTVT sẽ báo cáo Thủ tướng trên cơ sở thống nhất với tỉnh.
Như vậy, việc giữ lại nhà ga hiện nay là cần thiết. Việc di dời ga hàng hóa ra xã Vĩnh Trung, cách TP, Nha Trang 5km về phía Nam là hợp lý. Tuy nhiên, việc sử dụng quỹ đất của ga để lấy đất xây cao ốc thì nhiều người dân tại thành phố này không đồng tình. Nếu thực hiện di dời thì diện tích đất của ga nên dùng vào việc làm bảo tàng, khu vui chơi giải trí, công viên cây xanh... không nên xây chung cư cao tầng. Bởi, mục tiêu dời ga là để tránh ùn tắc giao thông, nếu xây chung cư, cao ốc sẽ gây ùn tắc giao thông nặng hơn nữa.
Theo Kiến trúc sư Nguyễn Văn Lộc, Chủ tịch Hội Kiến trúc sư Khánh Hòa, ga Nha Trang là một trong những nhà ga đẹp nhất Đông Dương mà Pháp xây dựng theo kiến trúc châu Âu. Việc di dời ga Nha Trang là cần thiết vì ga nằm ngay khu vực trung tâm phát sinh những bất cập. Nhưng việc sử dụng đất nhà ga để xây chung cư, nhà cao tầng thì không nên vì TP Nha Trang cần có những khu vực mang tính chất cộng đồng nhiều hơn.
Cũng theo KTS Lộc, TP Nha Trang là đô thị du lịch biển nhưng đã có quá nhiều nhà cao tầng, chung cư và trung tâm thương mại. Vì thế, nếu di dời ga Nha Trang thì phải dành quỹ đất nơi đây để xây dựng trung tâm biểu diễn, rạp chiếu phim, nhà hát... phục vụ cộng đồng.
Tấn Lợi