Họ chết do tài xế gây tai nạn phóng nhanh vượt ẩu, lái xe khi say mèm, biển báo giao thông hay hạ tầng yếu kém, thiếu thốn cùng với ý thức chấp hành luật quá thấp... Nhưng cũng có người ra đi do lỗi bản thân họ!

Cùng với số người chết hằng năm còn nhiều hơn hai năm nội chiến kinh hoàng ở Ukraine thì chỉ 11 tháng đầu năm nay hơn 12.000 người khác cũng bị thương nặng hoặc nhẹ, tàn tật suốt đời hay là gánh nặng cho gia đình, xã hội và cả bản thân!

Biện pháp hạn chế rất nhiều, luật đã sửa không ít, hạ tầng cải tạo khá lớn, ý thức kêu gọi triền miên, nỗi đau gây sợ hãi khủng khiếp... nhưng người chết vẫn chết, có giảm nhưng chưa xứng, người bị thương vẫn đau đớn kéo dài.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc từng bức xúc: “Các cuộc chiến tranh gần đây chưa bao giờ chết 8.000 người nhưng mình một năm tai nạn giao thông chết mấy ngàn người. Chúng ta thấy mức độ thiệt hại của người dân lớn đến đâu. Tính mạng con người trên hết. Cần quan tâm công việc quan trọng này để xã hội bình yên, gia đình hạnh phúc hơn, giảm đau khổ cho người dân”. Chính phủ cũng kiên quyết đưa ra và thực hiện khá nhiều biện pháp kéo giảm TNGT nhưng ý thức người tham gia giao thông có một bộ phận “quá kém” đang là một rào cản lớn!

Làm sao giảm được TNGT khi mà nhiều người uống rượu bia xong vẫn cầm tay lái và tránh né cảnh sát giao thông chỉ để đối phó? Cách gì giảm số người chết, bị thương nếu vẫn giành đường, vượt ẩu, một tấc cũng không nhường nhau, vài giây cũng chẳng chịu phía sau? Cảnh sát giao thông nào ngăn được hàng ngàn người vô tư ngược chiều, lấn làn hay bất chấp tính mạng lao lên đường xe khác mỗi sáng? Họ cứ nghĩ đường ấy chỉ của mình, ai tránh thì tránh họ cứ đi theo kiểu của họ! Luật có đầy đủ, xử phạt có nặng nhưng ý thức vẫn kém thì TNGT vẫn xảy ra. Có lẽ chỉ khi nào luật pháp được thực thi nghiêm minh, không xuề xòa như một số nơi làm gần đây, ý thức tôn trọng luật lệ được nâng lên dần thì TNGT mới giảm xuống.

Tưởng như những vụ uống rượu phi xe như tên bắn lao thẳng vào nạn nhân ở Hàng Xanh, Hà Nội hay đâu đó sẽ khiến các ma men tỉnh ngộ. Ngỡ rằng những chuyện lao xe ngược chiều cao tốc, bất chấp đường cấm hay tính mạng người khác gây ra thảm họa kinh hoàng 9-10 người cùng chết sẽ làm nhiều tài xế cẩn trọng. Nhưng TNGT kinh hoàng vẫn xảy ra! Họ ẩu, họ thiếu hiểu biết, họ ý thức kém... và họ được dung dưỡng, bỏ qua nên những cái chết bất ngờ vẫn giáng xuống đầu người vô tội! Cùng với ý thức tham gia giao thông thì ý thức của người điều khiển phương tiện giao thông hay quản lý giao thông cũng phải được nâng cao sớm ngày nào dân đỡ thiệt mạng vô lý ngày đó.

Ngày 17/11/2019, trong Lễ tưởng niệm các nạn nhân TNGT, những giọt nước mắt quanh câu chuyện về cha, mẹ, vợ, chồng... buổi sáng còn vui vẻ tạm biệt nhau nhưng buổi chiều đã phải cay đắng vĩnh biệt gia đình. Rồi cô bé mới 15 tuổi, chân đã cụt đến gối vì một phút bất cẩn của thanh niên gần nhà hay người chồng không còn đi lại được vợ đẩy xe lăn gạt nước nước mắt nhớ đến con thiệt mạng trong TNGT trên đường về quê. Những hình ảnh đó ám ảnh, ăn sâu và không biết có khiến những ai ra đường không chỉ nghĩ về mình, gia đình mình mà cả người đi đường bên cạnh khi tặc lưỡi vi phạm dù nhỏ hay lớn?

Những con số ước tính thiệt hại ngàn tỷ do TNGT chỉ là hữu hình và trước mắt, còn vô hình và lâu dài là những đau thương, mất mát, chia lìa, tù tội, oan trái, hệ lụy... không biết bao giờ sẽ chấm dứt. Gần chục năm qua, chẳng cuộc chiến nào trên trái đất lại cướp đi nhiều nhân mạng như đồng bào ta ra đi vì TNGT! Chẳng lẽ điều khủng khiếp ấy chưa đủ cảnh tỉnh hay đau lòng cho những người ở lại? Nhưng dù thế nào thì sớm hay muộn cũng phải ngăn chặn và giảm thiểu những con số đau lòng ấy, nhanh hơn nữa, bằng cả hành động lẫn nhận thức...

 Phan Nguyễn