Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt và công nghệ liên tục đổi mới, doanh nghiệp không thể phát triển nếu vẫn giữ tư duy sản xuất cũ kỹ, lạc hậu. Sự thay đổi không chỉ nằm ở việc cải tiến dây chuyền hay đầu tư máy móc, mà quan trọng hơn là chuyển từ tư duy sản xuất kiểu cũ – thiên về số lượng sang cách tiếp cận hiện đại, ưu tiên hiệu quả, năng suất và chất lượng.
Không phủ nhận nhiều doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ và vừa vẫn còn tư duy sản xuất dựa trên lao động thủ công, thiết bị lỗi thời, thiếu tự động hóa. Họ coi trọng việc làm ra thật nhiều sản phẩm mà chưa chú trọng đến giá trị thật sự tạo ra cho khách hàng.
Chính tư duy này khiến không ít doanh nghiệp bị rơi vào thế yếu trong chuỗi cung ứng toàn cầu, chủ yếu làm gia công với giá trị gia tăng thấp. Trong khi đó, người tiêu dùng ngày càng đòi hỏi sản phẩm chất lượng, an toàn, thân thiện môi trường và có giá trị sử dụng cao. Nếu không thay đổi, doanh nghiệp sẽ bị tụt lại phía sau.
Cải thiện năng suất là yêu cầu sống còn của doanh nghiệp.
Năng suất lao động là chỉ số thể hiện hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Theo số liệu từ Tổ chức Năng suất Châu Á, năng suất lao động của Việt Nam vẫn thấp hơn nhiều nước trong khu vực. Để cải thiện, doanh nghiệp cần có sự thay đổi căn bản về quản trị và cách vận hành.
Việc ứng dụng công nghệ như tự động hóa, hệ thống quản lý sản xuất (ERP), trí tuệ nhân tạo (AI), cảm biến và dữ liệu lớn (Big Data) giúp tối ưu hóa quy trình, tiết kiệm thời gian và giảm thiểu lãng phí.
Ngoài ra, nguồn nhân lực đóng vai trò trung tâm. Lao động cần được đào tạo để thích ứng với công nghệ, nâng cao kỹ năng làm việc và có khả năng cải tiến liên tục. Khi con người chủ động sáng tạo, năng suất sẽ tăng một cách bền vững thay vì phụ thuộc vào giờ công hay cường độ lao động.
Chất lượng sản phẩm cũng là yếu tố quyết định việc khách hàng có quay lại với doanh nghiệp hay không. Thị trường hiện không thiếu lựa chọn, vì vậy nếu sản phẩm không có chất lượng vượt trội, rất khó tạo dựng chỗ đứng lâu dài. Doanh nghiệp cần xây dựng hệ thống kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt ở tất cả các khâu, từ nguyên liệu đầu vào đến quy trình sản xuất, dịch vụ sau bán hàng. Việc áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế như ISO 9001, HACCP hay tiêu chuẩn xanh không chỉ là yêu cầu kỹ thuật mà còn là cam kết về chất lượng đối với người tiêu dùng.
Chất lượng không chỉ nằm ở sản phẩm, mà còn ở trải nghiệm của khách hàng. Doanh nghiệp cần tư duy lại toàn bộ chuỗi giá trị, từ thiết kế sản phẩm, đóng gói, vận chuyển đến chăm sóc khách hàng. Đây là cách để tạo sự khác biệt và duy trì lòng trung thành của người tiêu dùng.
Mọi thay đổi đều bắt đầu từ người lãnh đạo. Nếu ban lãnh đạo vẫn giữ cách nghĩ cũ, ngại đổi mới thì rất khó thúc đẩy chuyển đổi trong toàn tổ chức. Tư duy sản xuất hiện đại đòi hỏi nhà quản trị phải có tầm nhìn dài hạn, dám đầu tư, dám thử nghiệm và chấp nhận sai lầm để đổi lấy sự đột phá.
Đồng thời, doanh nghiệp cần xây dựng văn hóa học hỏi và cải tiến liên tục. Đây là nền tảng để mỗi cá nhân trong tổ chức cảm thấy mình có vai trò trong nâng cao chất lượng và hiệu quả sản xuất. Thay đổi tư duy cũng đồng nghĩa với việc không chạy theo số lượng sản phẩm, mà tập trung vào tạo ra giá trị thực cho khách hàng và xã hội. Đó là con đường duy nhất để doanh nghiệp phát triển bền vững, không chỉ trong nước mà còn vươn ra quốc tế.
Các chuyên gia nhấn mạnh, cải thiện năng suất và nâng cao chất lượng không phải khẩu hiệu, mà là chiến lược cốt lõi trong tư duy sản xuất hiện đại. Doanh nghiệp Việt Nam cần nhận thức rõ rằng: thay đổi tư duy không phải điều xa vời mà là bước đi thiết yếu để thích ứng và phát triển trong thời đại cạnh tranh toàn cầu. Càng sớm thay đổi, doanh nghiệp càng có cơ hội tạo ra bước nhảy vọt trong tương lai.