Mạ xuân thường cấy ở tuổi 3-4 lá, nhưng khi mạ đến tuổi mà chưa cấy được thì bà con vẫn sử dụng loại mạ này. Tuổi mạ lúc còn non thì khả năng chịu rét cũng kém nên bà con phải tìm mọi biện pháp để chống rét. Thông thường mạ gieo theo luống tại nương mạ, còn rét kéo dài không kịp gieo để cấy thì phải gieo mạ sân hay mạ khay. Để chống rét cho nương mạ, bà con phải làm đất kỹ, bón đủ phân chuồng, phân lân.
Phân chuồng có thể bón 500-1000kg/sào cộng thêm 15-20kg lân trước khi san bằng để gieo. Lân là nhân tố giúp cây ra rễ sớm, cây khỏe cung cấp năng lượng cho cây để chống rét. Nếu bà con dùng phân bón lót Đầu Trâu thì bón từ 8-10 kg/sào. Trong phân này có chứa một tỷ lệ NPK rất phù hợp cho mạ. Những khu vực chưa có phân Đầu Trâu thì bón phân chuồng, tro bếp, kèm thêm 5-7kg phân lân/ sào. Bà con nhớ dùng nilon che phủ nương mạ, tối thiểu cũng che theo hướng gió để ngăn bớt gió lạnh thổi trực tiếp vào nương mạ. Trường hợp rét nhiều không thể gieo mạ nương được mà phải gieo mạ sân, mạ khay thì mật độ giống gieo dày gấp 3-4 lần so với mạ nương, gọi là mạ Dapo, phương pháp này nhiều bà con ở phía Bắc quen làm, cách này dễ chăm sóc và chống rét, khi nhiệt độ đạt 17-18oC ổn định thì bà con có thể cấy.
Tuổi mạ đem cấy thường đạt 2-3 lá, bứng cả cây đặt lên ruộng đã làm đất bằng phẳng, sau vài ngày mạ mọc thẳng đứng cây sẽ sinh trưởng phát triển bình thường. Bà con chú ý là cả 2 loại mạ, lượng đạm bón cần rất ít, nếu muốn mạ bốc nhanh để kịp cấy có thể dùng K Humat pha 0,5-1g/lít tưới thúc 2-3 lần trước khi cấy hoặc dùng DAP Avail Đầu Trâu pha 10-15g/bình 16 lít phun hay tưới.
| Doanh nhân Lê Quốc Phong - Phó Chủ tịch Hiệp hội phân bón Việt Nam |
Khi mạ non mới cấy ra ruộng, nếu gặp rét dưới 15-16oC kéo dài hoặc nhiệt độ thấp hơn cây lúa non dễ bị dại, do đó bà con cần bón lót lân hoặc phân bón lót Đầu Trâu từ 5-7kg/sào, bón thêm tro bếp để giúp lúa non chịu rét tốt hơn. Nếu có điều kiện, bà con có thể thay nước thường xuyên cho ruộng lúa. Và khi nhiệt độ trở về trên 18oC ổn định thì bà con chăm sóc lúa theo khuyến cáo của cơ quan khuyến nông để đảm bảo năng suất và chất lượng.
Đối với rau màu, bà con nên sử dụng vòm phủ nilon gieo trồng bên trong để chống rét tốt hơn. Có 2 cách làm vòm, vòm thấp và vòm cao, vòm thấp dỡ ra đậy lại dễ dàng, khi rét nhiều thì phủ lại, khi ấm thì dỡ ra, vòm cao có thể đi lại chăm sóc thuận tiện, có mái di động mở ra khi nhiệt độ lên cao.
Những năm gần đây, nhiều bà con biết áp dụng các kỹ thuật trồng trọt trong điều kiện mùa đông khá nhuần nhuyễn. Tuy nhiên, hiện nay thời tiết thay đổi bất thường, bà con không thể lơ là trong việc chăm sóc cây trồng, đặc biệt là cây trồng trong vụ Đông.
Lê Quốc Phong