Theo đài CNN, chiều 4/10 (giờ Việt Nam), Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển đã công bố giải Nobel Vật lý 2016 thuộc về ba nhà khoa học Anh David Thouless, Duncan Haldane và Michael Kosterlitz vì những nghiên cứu về tô pô học (topology), cho các trạng thái vật chất, họ đã sử dụng tô pô học, một nhánh của toán học, để giải thích những đặc tính kỳ lạ của vật chất. Theo Wikipedia, tô pô hay tô pô học có gốc từ trong tiếng Hy Lạp là topologia, gồm topos (nghĩa là "nơi chốn") và logos (nghiên cứu), là một ngành toán học nghiên cứu các đặc tính còn được bảo toàn qua các sự biến dạng, sự xoắn, và sự kéo giãn, nhưng ngoại trừ việc xé rách và việc dán dính.
| Ba nhà khoa học vương quốc Anh David Thouless, Duncan Haldane và Michael Kosterlitz đoạt giải Nobel Vật lý 2016 (Ảnh: Reuters). |
Trong điều kiện bình thường, vật chất gồm 3 dạng là khí, lỏng và rắn. Tuy nhiên trong điều kiện cực nóng hoặc cực lạnh, vật chất biến dạng thành những trạng thái hiếm hơn. Nghiên cứu của các nhà khoa học lần này là dùng tô pô học để giải thích những biến dạng bí ẩn ấy. Đó là những phát hiện trong lĩnh vực vật lý chất rắn: lý thuyết về sự chuyển diễn ra khi các pha của vật chất chuyển đổi qua lại lẫn nhau, ví dụ như khi nước đá tan chảy thành nước. Đây được xem là khám phá mở đường cho việc sản xuất những vật liệu mới hoàn toàn, chẳng hạn siêu dẫn.
Một nửa giải thưởng thuộc về David Thouless và một nửa còn lại thuộc về Duncan Haldane và Michael Kosterlitz. Nobel Vật lý là giải thưởng thứ hai được vinh danh trong chuỗi giải thưởng Nobel năm 2016. Each worth 8 million kronor (930,000 dollars).Mỗi giải Nobel trị giá 8 triệu kronor (tương đương 930.000 USD).
Thủy Tiên (Theo CNN, 10/2016)