Xây dựng dự thảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về kỹ thuật điện - hệ thống lưới điện

Dự thảo Thông tư ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia (QCVN) về kỹ thuật điện – hệ thống lưới điện do Bộ Công Thương xây dựng nhằm cụ thể hóa các quy định của Luật Điện lực số 61/2024/QH15, có hiệu lực từ ngày 1/2/2025, đồng thời thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Quyết định số 1610/QĐ-TTg và chỉ đạo của Bộ trưởng Bộ Công Thương tại Quyết định số 3334/QĐ-BCT.

QCVN sẽ là nền tảng pháp lý để điều chỉnh toàn diện hoạt động thiết kế, xây dựng, lắp đặt, cải tạo và vận hành hệ thống lưới điện xoay chiều đến cấp điện áp 500kV. Đồng thời quy chuẩn mới còn sửa đổi, bổ sung nhiều điểm nhằm bắt kịp yêu cầu phát triển và áp dụng các thành tựu công nghệ mới trong vận hành hệ thống điện.

QCVN lần này không chỉ là công cụ quản lý kỹ thuật đơn thuần mà còn đóng vai trò là khung tiêu chuẩn chung cho toàn ngành, từ cơ quan quản lý nhà nước đến đơn vị thiết kế, thi công, vận hành và kiểm tra giám sát.

Xây dựng dự thảo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về kỹ thuật điện - hệ thống lưới điện

Theo Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công (Bộ Công Thương), từ năm 2006, Bộ Công nghiệp đã ban hành Quy phạm về trang bị điện kèm theo Quyết định số 19/2006/QĐ-BCN để quản lý an toàn, vận hành đối với các trang bị điện thuộc công trình lưới điện quốc gia.

Ngoài ra, các công trình điện lực được quản lý theo quy định tại các văn bản pháp luật thuộc lĩnh vực điện lực và lĩnh vực xây dựng, bao gồm: Luật Điện lực; Luật Xây dựng; các Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật; và các Thông tư quản lý của Bộ Công Thương.

Đối với tiêu chuẩn hóa quốc tế, hầu hết các tiêu chuẩn kỹ thuật đối với cho trang thiết bị điện được Ủy ban kỹ thuật điện quốc tế IEC ban hành và áp dụng rộng rãi đối với các nước. Tại Việt Nam, các TCVN cũng được xây dựng trên cơ sở chấp nhận hoàn toàn tiêu chuẩn IEC. Xét về mức độ hài hòa, các tiêu chuẩn được áp dụng trong lĩnh vực kỹ thuật điện có tính hài hòa hóa cao.

Cục Đổi mới sáng tạo, Chuyển đổi xanh và Khuyến công cho biết, Dự thảo Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về Kỹ thuật điện - Hệ thống lưới điện được xây dựng dựa trên việc rà soát dự thảo QCVN đã được nghiên cứu xây dựng trước đây và bộ quy phạm trang bị điện đã ban hành.

Qua quá trình rà soát, dự thảo QCVN được cập nhật theo tiêu chuẩn quốc tế IEC và thực tiễn hoạt động điện lực tại Việt Nam. Bao gồm: Kết quả nghiên cứu của JICA về quy chuẩn kỹ thuật điện - Hệ thống lưới điện; Bộ quy phạm trang bị điện ban hành kèm theo Quyết định số 19/2006/QĐ, bao gồm: Quy định chung, Hệ thống đường dẫn điện, Trang bị phân phối và trạm biến áp, Bảo vệ và Tự động; Tiêu chuẩn quốc tế (IEC) hiện hành; Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN) hiện hành.

Theo dự thảo, các nội dung kỹ thuật chính bao gồm: quy định về vị trí xây dựng, hành lang bảo vệ lưới điện; yêu cầu về chất lượng điện năng và hệ thống nối đất; tiêu chuẩn đối với hệ dẫn điện, thiết bị phân phối, trạm biến áp; các quy định kỹ thuật liên quan đến hệ thống điều khiển, bảo vệ, đo lường và tự động hóa.

Đặc biệt, quy chuẩn đề cập đến những yêu cầu đảm bảo an toàn điện, phòng ngừa sự cố và tăng cường độ tin cậy trong cung cấp điện, phù hợp với xu hướng hiện đại hóa lưới điện thông minh (smart grid).

Dự thảo QCVN này không quy định quản lý đối với trang thiết bị cụ thể là sản phẩm, hàng hóa nhóm 2 mà đưa ra các quy định chung về an toàn trong thiết kế, lắp đặt, vận hành các công trình lưới điện. Do đó, dự thảo QCVN không xác định mã số HS và quy định biện pháp chứng nhận hợp quy, công bố hợp quy. Việc quản lý chất lượng được thực hiện theo Luật chuyên ngành là Luật Điện lực và Luật Xây dựng.

Việc xây dựng và ban hành QCVN về hệ thống lưới điện được kỳ vọng sẽ tạo ra hành lang pháp lý rõ ràng, đồng bộ, hỗ trợ doanh nghiệp ngành điện tuân thủ kỹ thuật và nâng cao năng lực vận hành trong bối cảnh chuyển đổi năng lượng mạnh mẽ hiện nay.