VNREA đề xuất mức lãi suất dưới 4% cho gói vay mua nhà ở xã hội

Lợi nhuận 10% dành cho nhà đầu tư phát triển nhà ở xã hội là quá thấp

Theo Hiệp hội Bất động sản Việt Nam (VNREA), cho biết một số địa phương chưa quan tâm đưa chỉ tiêu phát triển nhà ở xã hội vào kế hoạch hàng năm và 5 năm. Tiếp đó là cơ chế ưu đãi các nhà đầu tư nhà ở xã hội chưa đủ lực hút. Bên cạnh đó, còn nhiều điễm nghẽn cần tháo gỡ.

Theo VNREA, việc quy định lợi nhuận 10% dành cho nhà đầu tư phát triển nhà ở xã hội là quá thấp trong bối cảnh chi phí đầu vào như nguyên vật liệu, nhân công liên tục biến động.

Pháp lý rườm rà cũng là trở ngại lớn. Nhiều dự án mất hơn 2 năm chỉ để hoàn tất thủ tục, từ xin chủ trương đầu tư đến giải phóng mặt bằng, khiến tiến độ chậm trễ, đội vốn. Một số địa phương chưa bố trí ngân sách cho bồi thường, tái định cư, cũng như đầu tư hạ tầng kỹ thuật – xã hội, gây khó cho doanh nghiệp triển khai.

Việc bố trí quỹ đất cho nhà ở xã hội cũng gặp vướng mắc. Dù Luật Nhà ở 2023 và Nghị định 100/2024 đã mở rộng hình thức bố trí, nhưng do thiếu hướng dẫn rõ ràng, nhiều địa phương lúng túng, dẫn đến chậm trễ. Ngoài ra, nhiều quỹ đất lại nằm ở vị trí xa trung tâm, hạ tầng yếu kém, gây khó cho người dân tiếp cận.

Về nguồn vốn triển khai, VNREA cho biết nhiều gói tín dụng hỗ trợ chỉ mang tính ngắn hạn, chưa có tính bền vững do thiếu sự đa dạng nguồn vốn và thiếu vốn từ ngân sách nhà nước. Trong khi đó, lãi suất vay thương mại cao, thời hạn vay ngắn khiến cả nhà đầu tư lẫn người mua nhà đều ngần ngại. Người thu nhập thấp khó chứng minh tài chính, đặc biệt là lao động tự do, dẫn đến khó tiếp cận vốn vay ưu đãi.

Chưa kể tình trạng "cò" mua bán nhà ở xã hội, mua bán suất chênh lệch... cũng gây nhiễu loạn, bức xúc cho người dân.

Hỗ trợ người dân tiếp cận được nhà ở xã hội

Trước thực trạng này, VNREA đã có báo cáo gửi Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, đề xuất hàng loạt giải pháp nhằm khơi thông điểm nghẽn và đưa nhà ở xã hội thực sự trở thành trụ cột an sinh.

VNREA cũng đề xuất các địa phương cần ban hành các chính sách ưu đãi mạnh hơn để thu hút doanh nghiệp và hỗ trợ người dân tiếp cận nhà ở xã hội. Đơn cử như phối hợp ngân hàng thương mại đưa lãi suất vay cho chủ đầu tư xuống 3 - 4%/năm với dự án bán, và 2 - 3%/năm với dự án cho thuê; thời hạn vay 20 - 25 năm.

Hỗ trợ vay vốn từ Quỹ đầu tư phát triển địa phương với lãi suất 2 - 3%/năm, giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) xuống còn 0-3% (hiện tại là 5%) cho doanh nghiệp đầu tư nhà ở xã hội. Người dân được vay mua nhà với lãi suất dưới 4%/năm trong thời hạn trả nợ 23 - 25 năm, đi kèm mô hình trả góp dài hạn để giảm áp lực tài chính.

Song song, cần bố trí ngân sách đầu tư hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội thiết yếu trong dự án để giảm giá thành nhà, giúp nhà đầu tư tiêu thụ nhanh và tái đầu tư hiệu quả.

Ngoài ra, địa phương ban hành cơ chế chính sách ưu đãi phù hợp để thu hút nhà đầu tư đầu tư xây dựng nhà ở xã hội và người dân tiếp cận được mua nhà ở xã hội.

Bên cạnh đó, VNREA cũng kiến nghị tăng cường kiểm soát hiện tượng "cò mồi", rao bán chênh lệch suất nhà ở xã hội, đấu giá bất thường… theo đúng quy định của Luật Kinh doanh bất động sản. Việc này vừa bảo vệ người mua, vừa làm lành mạnh hóa thị trường.

Hiệp hội cũng kiến nghị Chính phủ chỉ đạo, giao Bộ Xây dựng chủ trì có các phương án, giải pháp cụ thể để ổn định, giảm mặt bằng giá bất động sản. Trong đó, tháo gỡ vướng mắc pháp lý, quy hoạch, quỹ đất, định giá đất, chuyển nhượng dự án bất động sản, cho phép chuyển đổi nhà ở thương mại, nhà ở tái định cư thành nhà ở xã hội nhằm góp phần giảm chênh lệch phân khúc nhà ở và tăng nguồn cung nhà ở xã hội.

Một nội dung trọng tâm khác là cải cách thủ tục hành chính trong đầu tư xây dựng nhà ở xã hội. VNREA đề xuất rút ngắn toàn bộ quy trình xuống dưới 12 tháng, đồng thời cho phép các bước như thẩm định quy hoạch, phê duyệt đồ án… được tiến hành song song thay vì tuần tự.

Bên cạnh đó, VNREA cũng kiến nghị, cần thiết kế các mẫu nhà ở xã hội chuẩn, do cơ quan chức năng phê duyệt và công bố, giúp tiết kiệm chi phí thiết kế, đẩy nhanh tiến độ dự án.