Ứng dụng Blockchain nâng năng suất lao động cho ngành tài chính, ngân hàng

Tăng hiệu suất, giảm chi phí vận hành

Blockchain là một hệ thống cơ sở dữ liệu phân tán, hoạt động trên cơ chế chuỗi khối (Blockchain), trong đó thông tin được lưu trữ trong các khối (Block) và liên kết chặt chẽ với nhau thành một chuỗi (chain) liên tục, với các thông tin được mã hóa bằng thuật toán phức tạp.

Blockchain hỗ trợ định danh số, truy xuất nguồn gốc, liên thông dữ liệu và tự động hóa quy trình giúp nâng cao năng suất

Ưu điểm của Blockchain đó là các thông tin này không chỉ nằm trên một máy chủ duy nhất, mà chúng có thể được sao lưu và phân phối một cách hoàn toàn tự động thông qua nhiều máy chủ khác nhau đã kết nối với hệ thống Blockchain, giúp cho mọi người có thể xem và kiểm tra thông tin giao dịch của mình một cách dễ dàng và an toàn nhất. Điều này giúp doanh nghiệp có thể giảm thiểu các tình trạng như gian lận, giúp đảm bảo được tính minh bạch, rõ ràng và có mức độ an toàn thông tin cao.

Blockchain thay đổi năng suất lao động trước hết bởi khả năng rút ngắn thời gian xử lý giao dịch xuống mức tối thiểu. Nếu như giao dịch quốc tế truyền thống có thể mất từ một đến ba ngày, hay thậm chí kéo dài hơn do thủ tục đối chiếu dữ liệu, kiểm tra thông tin qua nhiều lớp trung gian, thì với Blockchain, các hoạt động này được ghi nhận ngay lập tức. Dữ liệu được lưu trữ trên sổ cái phân tán, nơi mọi bên tham gia đều có thể kiểm chứng tính hợp lệ của giao dịch mà không cần qua những bước kiểm tra lặp lại. Điều này làm giảm áp lực công việc cho nhân viên, hạn chế sai sót do con người và cắt giảm đáng kể thời gian xử lý.

Không chỉ dừng ở đó, Blockchain còn giúp ngân hàng cắt giảm chi phí vận hành. Hợp đồng thông minh thay thế một phần công việc thủ công của các phòng ban nghiệp vụ. Những hợp đồng này được lập trình sẵn các điều kiện và sẽ tự động kích hoạt khi các điều kiện được đáp ứng, giúp giảm thời gian xử lý hồ sơ, loại bỏ các khâu xác minh chồng chéo và giảm phụ thuộc vào các bộ phận trung gian. Việc lưu trữ dữ liệu phi tập trung cũng giúp giảm chi phí quản lý hồ sơ, bảo trì hệ thống và cải thiện khả năng truy xuất thông tin.

Một yếu tố quan trọng khác là Blockchain tạo ra sự minh bạch và an toàn cao hơn. Trong ngành ngân hàng, rủi ro gian lận, chỉnh sửa dữ liệu hay phối hợp thiếu đồng bộ giữa các bộ phận nội bộ luôn là mối lo lớn. Blockchain, nhờ đặc tính bất biến của dữ liệu, giúp ngân hàng dễ dàng kiểm soát lịch sử giao dịch, phát hiện bất thường và ngăn chặn các hành vi gian lận ngay từ sớm. Khi mọi thông tin được lưu trữ đồng thời trên mạng lưới, việc kiểm toán và giám sát cũng trở nên nhanh chóng và chính xác, giảm áp lực cho nhân sự và nâng cao hiệu suất tổ chức.

Theo Hiệp hội Blockchain & Tài sản số Việt Nam (VBA), sau 10 tháng triển khai, Mạng dịch vụ Đa chuỗi Blockchain Việt Nam (VBSN) đã xây dựng thành công sáu chuỗi nền tảng (layer-1) có tốc độ xử lý tối đa 300.000 giao dịch mỗi giây, giúp doanh nghiệp và cơ quan nhà nước vận hành hiệu quả hơn. Điểm đáng chú ý là các đơn vị có thể khởi tạo một chuỗi Blockchain riêng chỉ trong chưa đầy một giờ, với đầy đủ các tiện ích như ví điện tử, cầu nối, công cụ phát triển hợp đồng thông minh. Điều này giúp tiết kiệm đáng kể thời gian, chi phí và nhân lực, ngay cả với những tổ chức không có nền tảng công nghệ mạnh.

Ông Trần Trung Hiếu, Quản lý Cao cấp Hạ tầng 1Matrix, nêu rõ định hướng của Mạng VBSN về khả năng liên thông, tốc độ xử lý và tuân thủ chuẩn bảo mật

Theo ông Trần Trung Hiếu, Quản lý cao cấp Hạ tầng 1Matrix, VBSN đảm nhiệm ba vai trò trọng yếu. Một là bảo đảm khả năng tương tác giữa nhiều ứng dụng từ định danh, tài chính số đến dữ liệu chuyên ngành thông qua lớp liên thông chuẩn hóa. Hai là đáp ứng yêu cầu tốc độ, hướng tới mục tiêu xử lý hàng triệu giao dịch mỗi giây. Ba là tuân thủ các chuẩn bảo mật hiện đại, hỗ trợ cơ chế giám sát và kiểm chứng độc lập nhằm hạn chế gian lận đồng thời đáp ứng các tiêu chuẩn theo Luật Bảo vệ dữ liệu 2024, Luật Bảo vệ Dữ liệu cá nhân 2025, Tiêu chuẩn toàn cầu về an ninh thông tin ISO/IEC 27001 và Tiêu chuẩn bảo vệ quyền riêng tư 27701.

Trong khu vực công, Blockchain hỗ trợ định danh số, truy xuất nguồn gốc, liên thông dữ liệu và tự động hóa quy trình hành chính, giảm trùng lặp và sai sót. Ở khu vực tư nhân, nhiều ngân hàng và tập đoàn lớn như MSB, SHB, T&T Group, Dragon Capital đã bắt đầu áp dụng blockchain để quản lý dữ liệu, tăng tính minh bạch và tối ưu quy trình nội bộ.

Tuy nhiên, để Blockchain thực sự phát huy hiệu quả, Việt Nam cần hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực số cho người lao động, khuyến khích hợp tác công tư và xây dựng cơ chế đánh giá hiệu quả ứng dụng. Nếu được triển khai đúng hướng, Blockchain sẽ trở thành đòn bẩy quan trọng giúp người Việt làm việc hiệu quả hơn, góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng năng suất lao động quốc gia.

Vừa qua, phát biểu tại Đại hội đại biểu Đảng bộ Chính phủ lần thứ nhất, nhiệm kỳ 2025-2030 diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh: “Đây là cơ hội ứng dụng công nghệ Blockchain để tăng năng suất lao động cho Việt Nam, từ đó thúc đẩy tăng nguồn thu ngân sách".

Theo các chuyên gia, Blockchain đang trở thành một trong những trụ cột công nghệ của Cách mạng công nghiệp 4.0, giúp tăng năng suất lao động, giảm chi phí vận hành và bảo đảm độ tin cậy của thông tin. Việc Việt Nam chủ động nghiên cứu, thử nghiệm các mô hình Blockchain nội địa cho thấy nỗ lực làm chủ công nghệ lõi, bảo đảm chủ quyền dữ liệu quốc gia và thúc đẩy hình thành hạ tầng số thống nhất phục vụ phát triển kinh tế – xã hội.

Hiệu quả với các ngân hàng

Công nghệ Blockchain được đánh giá là nền tảng quan trọng cho quá trình chuyển đổi số, với khả năng lưu trữ dữ liệu phân tán, bảo mật cao và không thể chỉnh sửa, giúp các ngân hàng nâng cao năng suất vận hành.

TPBank là một trong những đơn vị tiên phong áp dụng Blockchain

Tại Việt Nam, Blockchain không còn là khái niệm xa lạ. Hiện nay, nhiều ngân hàng thương mại đã bắt đầu áp dụng công nghệ này trong các nghiệp vụ thanh toán, chuyển tiền và tài trợ thương mại. TPBank là một trong những đơn vị tiên phong khi triển khai chuyển tiền quốc tế qua mạng lưới RippleNet. Trước đây, giao dịch chuyển tiền quốc tế của ngân hàng phải đi qua nhiều trung gian và mất thời gian kiểm tra, khiến tốc độ xử lý còn chậm và phụ thuộc vào hệ thống đối tác nước ngoài. Khi áp dụng blockchain, TPBank không chỉ tăng tốc độ giao dịch lên mức ấn tượng mà còn giảm tải khối lượng công việc cho các phòng ban liên quan. Các bước đối chiếu thủ công gần như biến mất, giúp nhân viên tập trung nhiều hơn vào công tác chăm sóc khách hàng.

Khách hàng của TPBank sẽ không phải chờ đến vài giờ để thực hiện một giao dịch chuyển tiền từ Nhật Bản vào tài khoản tại TPBank nữa vì nhờ sử dụng RippleNet, ứng dụng công nghệ Blockchain vào chuyển tiền quốc tế, khách hàng chỉ cần vài phút để hoàn thành những giao dịch này.

RippleNet là nền tảng hỗ trợ giúp các giao dịch được thực hiện nhanh chóng hơn thông qua việc sử dụng Công nghệ Sổ cái phân tán (Distributed Ledger Technology) dựa trên nền tảng Blockchain và API hiện đại. Bằng việc tham gia RippleNet, các thông tin, trạng thái của từng giao dịch được cập nhật ngay lập tức đến tất cả các bên, đảm bảo tính toàn vẹn, minh bạch, các lệnh chuyển tiền được thực hiện ngay, không gặp lỗi và với chi phí thấp.

Với đặc tính phi tập trung, công nghệ Blockchain đã giải quyết được nhiều vấn đề nan giải về lòng tin, tính bảo mật,… Nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam đã nhận ra tiềm năng của công nghệ này và tìm cách áp dụng vào các lĩnh vực tài chính, ngân hàng, vận tải, logistics, y tế, giáo dục,...

Một trường hợp khác là BIDV, ngân hàng đầu tiên tại Việt Nam phát hành thư tín dụng LC dựa trên Blockchain cho đối tác bên ngoài hệ thống vào năm 2020. Với đặc thù nghiệp vụ thường phải trải qua rất nhiều công đoạn xác minh, BIDV đã rút ngắn thời gian phát hành từ vài ngày xuống chỉ còn vài chục phút. Nhờ đó, năng suất của bộ phận tài trợ thương mại tăng lên rõ rệt, doanh nghiệp xuất nhập khẩu cũng được hưởng lợi lớn khi giảm được thời gian chờ đợi và cải thiện dòng tiền. Đây là minh chứng rõ nét rằng Blockchain có thể tối ưu không chỉ công việc nội bộ ngân hàng mà còn tăng hiệu quả chuỗi cung ứng của cả nền kinh tế.

BIDV tăng năng suất, chất lượng dịch vụ nhờ áp dụng Blockchain

Việc phát hành LC bằng công nghệ Blockchain là động lực quan trọng để BIDV nỗ lực đẩy mạnh số hóa các giao dịch tài trợ thương mại nhằm không ngừng nâng cao chất lượng phục vụ khách hàng.

Tính đến hết quý III/2025, BIDV có tổng tài sản đạt 3,07 triệu tỷ đồng - lớn nhất trong số các ngân hàng thương mại tại Việt Nam, mạng lưới hơn 1.100 điểm giao dịch phủ rộng trên toàn quốc và hiện diện thương mại tại 5 quốc gia và vùng lãnh thổ. BIDV đang phục vụ gần 500.000 khách hàng doanh nghiệp, 22 triệu khách hàng cá nhân và có quan hệ hợp tác với hơn 2.300 định chế tài chính tại 178 quốc gia/vùng lãnh thổ.

Giải thưởng “Báo cáo thường niên tốt nhất” lần thứ 3 liên tiếp khẳng định vị thế dẫn đầu và uy tín của BIDV trên thị trường tài chính. Trong thời gian tới, BIDV sẽ tiếp tục nghiên cứu đổi mới phương pháp báo cáo, nâng cao chất lượng nội dung và tiệm cận chuẩn mực quốc tế, tạo giá trị dài hạn cho cổ đông, khách hàng và cộng đồng.

Ứng dụng Blockchain trong hoạt động quản trị nội bộ cũng giúp tăng năng suất lao động theo cách bền vững hơn. Các hệ thống dựa trên Blockchain hỗ trợ quản lý, phân quyền, theo dõi lịch sử chỉnh sửa dữ liệu và kết nối liên phòng ban một cách tự động, hạn chế các sai sót do con người gây ra. Các cuộc kiểm toán nội bộ trước đây vốn mất nhiều thời gian tổng hợp dữ liệu, nay có thể được thực hiện nhanh hơn nhờ cơ chế lưu trữ đồng bộ và bất biến. Khi áp lực hành chính giảm, nhân viên ngân hàng có nhiều thời gian để phát triển kỹ năng, chăm sóc khách hàng và đề xuất giải pháp tài chính hiệu quả hơn.

Tất nhiên, việc áp dụng Blockchain tại Việt Nam vẫn còn đối mặt với những thách thức nhất định. Khung pháp lý về công nghệ chuỗi khối trong hoạt động ngân hàng vẫn đang được hoàn thiện; nhiều tổ chức tài chính chưa sẵn sàng đầu tư mạnh vào hạ tầng công nghệ; và nguồn nhân lực am hiểu sâu về blockchain còn hạn chế. Tuy vậy, những kết quả thử nghiệm thành công cho thấy tiềm năng của công nghệ này hoàn toàn khả thi và phù hợp với định hướng chuyển đổi số quốc gia.

Nhìn vào tương lai, Blockchain không chỉ dừng ở thanh toán và tài trợ thương mại mà sẽ mở rộng sang các lĩnh vực như số hóa tài sản, quản lý danh tính số, cho vay tự động hóa, bảo hiểm thông minh và nhiều dịch vụ tài chính mới. Khi ngân hàng áp dụng Blockchain ở quy mô lớn, năng suất lao động sẽ không chỉ tăng ở các vị trí nghiệp vụ mà còn nâng hiệu suất toàn bộ chuỗi vận hành. Đây chính là lợi thế cạnh tranh mà các ngân hàng hiện đại theo đuổi, không chỉ phục vụ khách hàng nhanh hơn, an toàn hơn, mà còn vận hành tinh gọn, tiết kiệm và linh hoạt hơn trước những biến động của thị trường.

Cuối cùng, Blockchain đang trở thành “động cơ mới” giúp ngành tài chính, ngân hàng chuyển mình mạnh mẽ. Việc ứng dụng công nghệ này không chỉ mang lại lợi ích trước mắt mà còn mở ra nền tảng cho sự phát triển dài hạn, bền vững và sáng tạo. Khi công nghệ và con người cùng hòa nhịp, ngành tài chính, ngân hàng Việt Nam hoàn toàn có thể vươn lên mạnh mẽ trong kỷ nguyên số, tạo dựng uy tín và giá trị mới trong mắt khách hàng và xã hội.

Theo ông Phan Đức Trung, Chủ tịch Hiệp hội Blockchain và Tài sản số Việt Nam, Chủ tịch 1Matrix, nhấn mạnh Blockchain là một trong những công nghệ chiến lược quốc gia, đóng góp trực tiếp vào việc thực hiện mục tiêu đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị.