Tôm Việt Nam ngày càng cạnh tranh khốc liệt khi vào Mỹ

Tháng 5/2021, nhập khẩu tôm của Mỹ cao thứ hai trong kỷ lục, với tổng cộng 177,084 triệu pound, tăng 112,4% so với 83,357 triệu pound của cùng kỳ năm ngoái. Nhập khẩu từ Ấn Độ tăng 271,8% so với tháng 5/2020 tương đương 70,48 triệu pound; Ecuador tăng 191,9%, tương đương 37,14 triệu pound; Việt Nam tăng 85,5%, tương đương 13,56 triệu pound.

Tháng 6/2021, Ecuador xuất khẩu 49,7 triệu pound (22.548 tấn) tôm sang Mỹ, trong khi Ấn Độ xuất 56,2 triệu pound (25.509 tấn). Tổng sản lượng của hai quốc gia tăng lần lượt là 109,8% và 115,8% so với tháng 6/2020.

6 tháng đầu năm 2021, Ecuador xuất khẩu 199 triệu pound (90.270 tấn) tôm sang Mỹ, tăng 86,2% so với 106,8 triệu pound (48.456 tấn) cùng kỳ năm ngoái. Trong cả năm 2020, Ecuador đã xuất 277,4 triệu pound (125.818 tấn) tôm sang Mỹ, nghĩa là nước này đang trên đà tăng tổng xuất khẩu tôm vào Mỹ cao nhất từ ​​trước đến nay.

Ấn Độ với 315,6 triệu pound (143.143 tấn) tôm xuất khẩu sang Mỹ trong 6 tháng đầu năm 2021, cũng đang trên đà vượt qua tổng xuất khẩu năm 2020 của nước này sang Mỹ là 599,3 triệu pound (271.831 tấn). Ấn Độ xuất khẩu 246 triệu pound (111.604 tấn) tôm trong 6 tháng đầu năm 2020 trước khi đạt mức tăng đột biến vào nửa cuối năm 2020.

Việt Nam đã tăng xuất khẩu tôm sang Mỹ lên 16,4 triệu pound (7.452 tấn), tăng từ 12,3 triệu pound (6.151 tấn) vào tháng 5/2021 và tăng so với 10,7 triệu pound (4.864 tấn) vào tháng 6/2020.

Tháng 7/2021, nhập khẩu tôm của Mỹ đạt 167,791 triệu pound, tăng 11,7% so với tháng 7/2020. 7 tháng đầu năm nay, nhập khẩu đạt 1,055 tỷ pound. Nhập khẩu từ Ấn Độ tăng 24,6%, Ecuador (+ 24,9%) và Việt Nam (+ 39,6%).  

7 tháng đầu năm nay, thị phần của Ấn Độ chiếm 36% tổng khối lượng nhập khẩu tôm của Mỹ (ổn định so với cùng kỳ), Ecuador chiếm 22% thị phần (tăng từ 17% của cùng kỳ năm ngoái), Việt Nam chiếm 9% (từ 7% của cùng kỳ năm ngoái).

7 tháng đầu năm nay, tôm thịt đông lạnh (HS 0306170040) là sản phẩm tôm chính nhập khẩu vào Mỹ, chiếm 37% tổng khối lượng nhập khẩu tôm của Mỹ, tăng 16% về lượng và 14% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái.

Ấn Độ là nhà cung cấp lớn nhất sản phẩm này, tăng 16% về lượng và 14% về giá trị so với cùng kỳ năm ngoái. Ecuador đứng thứ 3 tăng 75% về lượng và 95% về giá trị. Việt Nam đứng thứ 4, tăng 7% về lượng, giảm 9% về giá trị.

Xuất khẩu tôm Ecuador sang Trung Quốc gặp trở ngại từ tháng 7/2020 do Trung Quốc đình chỉ nhập khẩu từ một số công ty chế biến tôm lớn của Ecuador và luôn duy trì các biện pháp kiểm tra vệ sinh nghiêm ngặt để phòng chống Covid-19. Ấn Độ cũng gặp phải một số trở ngại khi các container từ Ấn Độ bị từ chối tại biên giới Trung Quốc. Do vậy, 2 nguồn cung này tập trung nhiều cho thị trường Mỹ. Nên nhập khẩu tôm vào Mỹ từ 2 nguồn cung này sẽ còn tiếp tục tăng trong các tháng cuối năm.

Ecuador với lợi thế vị trí địa lý gần với Mỹ, vận chuyển dễ dàng và đang nỗ lực nâng cao trình độ chế biến. Trước đây, Ecuador chỉ bán tôm nguyên con vì không có lao động chế biến, nay Ecuador tăng cường nhập lao động nữ từ các nước lân cận để nâng cao trình độ chế biến. Trong khi đó, Ấn Độ giữa tháng 9 năm nay đang tăng thả nuôi trở lại khi giá tôm nguyên liệu tăng và số ca nhiễm Covid -19 có dấu hiệu giảm.

Cả hai nguồn cung này đều có chiến lược bài bản để gia tăng thị phần trên thị trường Mỹ. Trong khi Việt Nam đang phải đối mặt với thách thức về logistics, giá cả thuê container tăng liên tục, thiếu container và thời gian vận chuyển dài hơn. Tuy nhiên, Ecuador chỉ giỏi về chế biến tôm bóc vỏ trong khi Việt Nam có lợi thế hơn về chế biến sản phẩm giá trị gia tăng, tôm hấp, bóc vỏ rút chỉ lưng phục vụ phân khúc bán lẻ.

Nhu cầu nhập khẩu tôm từ thị trường Mỹ từ nay đến cuối năm vẫn rất lớn để đáp ứng nhu cầu nội địa phục vụ các dịp lễ cuối năm. Tồn kho đang thấp, các nhà nhập khẩu Mỹ đang cạnh tranh mua vào để đảm bảo nguồn cung sản phẩm. Các nhà bán lẻ cũng đang cố gắng đảm bảo nguồn cung trên thị trường Mỹ đến quý I/2022.

Để bù lại những gián đoạn trong sản xuất do giãn cách xã hội để phòng chống dịch Covid-19 trong thời gian qua và sớm khôi phục lại sản xuất, ngành tôm cần được hỗ trợ tiêm đầy đủ vaccine cho toàn bộ công nhân, giao thông đi lại trong nước được thông suốt và các chính sách hỗ trợ giảm chi phí đầu vào cụ thể như điện, lãi suất ngân hàng, bảo hiểm xã hội, phí công đoàn...