Tọa đàm khoa học “Phát huy giá trị phế tích của Vườn quốc gia Ba Vì”

Tọa đàm với sự tham gia của hơn 150 chuyên gia đầu ngành trong lĩnh vực kiến trúc, bảo tồn, các nhà nghiên cứu lịch sử, các nhà văn hóa, cảnh quan, các cơ quan chính quyền, báo chí và truyền hình, các chuyên gia nước ngoài... những người am hiểu, gắn bó và có tình yêu với Vườn quốc gia Ba Vì. Tọa đàm thu hút được sự quan tâm của nhiều giới khoa học đã nghiên cứu và đưa ra các đánh giá, đề xuất ứng xử với các công trình phế tích đang bị ngủ quên trong rừng, cùng nhận thấy tiềm năng to lớn và giá trị văn hóa, lịch sử của các phế tích và cũng lên tiếng kêu gọi Hà Nội, Bộ NN và PTNT và các cơ quan có liên quan: Hãy đánh thức một thị trấn đang ngủ quên trên núi Ba Vì. ..

Lần đầu tiên công bố những di sản tư liệu về một thị trấn sầm uất, một khu nghỉ dưỡng mà người Pháp đã dày công xây dựng tại độ cao 400m, 600m và 1000m trên núi Ba Vì nguồn TT Lưu Trữ Quốc Gia I. Nơi đây không chỉ mang trong mình những giá trị tài nguyên rừng sẵn có, vị trí địa lí và điều kiện thời tiết khí hậu thuận lợi, thảm thực vật đa dạng và phong phú, nó còn chứa đựng cả một đời sống văn hóa, lịch sử, giá trị tâm linh linh thiêng cách đây gần 100 năm. Sự tồn tại của thị trấn đó được minh chứng bởi cả trăm nền phế tích vẫn còn nguyên lớp tường đổ nát, rêu phong hoang phế nằm rải rác giữa núi rừng Ba Vì. Sống động hơn là câu chuyện của họa sĩ, dịch giả Trịnh Lữ, người kể lại câu chuyện của cha ông, cố họa sĩ Trịnh Hữu Ngọc đã mua đất và xây nhà, đưa gia đình sinh sống tại đây: “Cuối cùng thì chỉ có một mình ông Ngọc làm nhà và đưa vợ con lên ở trong mảnh đất phân lô số 8 thuộc Lô quy hoạch số 1 tại cote 1000. Mới đầu là một nhà lá chừng 50 mét vuông nền để ở tạm. Sau là nhà xây 200 mét vuông nền, bằng cả bê tông, gạch, đá, mái lớp ván gỗ thông phủ nhựa đường. Năm 1944, thời cuộc không yên, việc xây nhà trên núi cao cực kỳ khó khăn về mọi mặt phải là 1 người rất quyết tâm và yêu Ba Vì lắm mới có thể vượt qua những khó khăn ấy”.

Các chuyên gia đưa ra các giải pháp đề xuất khai thác để làm sống dậy các nền phế tích kết hợp với thảm thực vật trong Vườn quốc gia Ba Vì để phục vụ du lịch, giáo dục trực quan sinh động theo hướng: - Phục dựng, chỉnh trang những không gian văn hóa - kiến trúc Pháp nguyên bản trên nền phế tích cũ; - Tạo lập không gian kiến trúc mới kết hợp với nền phế tích cũ một cách hài hòa, hữu cơ với khung cảnh thiên nhiên; - Giữ nguyên những phế tích với cây cổ thụ ôm cuốn trên tường, - Xây dựng công trình mới bên cạnh phế tích cũ để tăng tính tương phản nhằm tô điểm cho quá khứ – hiện tại; - Đầu tư, nâng cấp cảnh quan thiên nhiên một cách có nội dung và có quy hoạch; Cùng chia sẻ và ủng hộ quan điểm Bảo tồn để phát triển và phát triển để bảo tồn theo kinh nghiệm trên thế giới đã làm như nhà sử học Dương Trung Quốc đã nói: “Giải quyết câu chuyện giữa bảo tồn và phát triển hay khai thác hợp lý tiềm năng của Ba Vì chắc chắn là một bài toán khó. Tuy nhiên trên thế giới bài toán này đã có lời giải rất phổ biến và hiệu quả. Họ đã phát triển, cải tạo các phế tích cũ để thu hút cộng đồng đến hưởng thụ và tìm hiểu trực quan những dấu ấn của lịch sử, văn hóa. Đó là một cách làm thiết thực để quá khứ không còn chỉ nằm trên giấy. Phương thức này đồng thời tạo nên nguồn kinh phí để bù đắp phần nào cho việc duy trì và bảo vệ các di tích vốn rất eo hẹp”.

Giáo sư Nguyễn Tấn Vạn - Chủ tịch Hội Kiến Trúc Sư Việt Nam cho rằng: Nếu ai đã đến và thấy những phế tích trong Vườn quốc gia Ba Vì thì đều biết đó là 1 câu chuyện cần được cảm nhận để làm giàu thêm giá trị của lịch sử, môi trường, cảnh quan mà chúng ta đang hưởng thụ. Việc phát huy nó, khai phá nó, làm thức tỉnh nó để phục vụ cộng đồng được thăm quan, sống cùng một thời kì lịch sử là 1 hướng đi cần thiết. Cần bảo tồn và khai thác được khí hậu, cảnh quan mẹ thiện nhiên đã ban tặng, bảo vệ rừng nguyên sinh một cách hài hòa tích cực. Nhưng nếu đầu tư thái quá cũng không đúng, để yên cũng không đúng. Tìm ra phương án và đường đi là nhiệm vụ của thời đại chúng ta hôm nay.”

Tọa đàm cũng trưng bày một triển lãm về các hồ sơ, quyết định, bản vẽ quy hoạch, kiến trúc... người Pháp đã xây dựng tại núi Ba Vì cùng các bức ảnh thiên nhiên hùng vĩ, tươi đẹp và thơ mộng của Ba Vì. Cảnh sắc ấy cần được gìn giữ, bảo tồn, phát huy với những dấu tích lịch sử và tiếp tục chỉnh trang, tạo lập những không gian văn hóa - kiến trúc một cách phù hợp, hữu cơ với khung cảnh thiên nhiên vốn có sẽ có tác dụng bảo tồn, phát huy những giá trị đặc sắc của rừng núi Ba vì và giúp vùng đất này mãi giữ được vẻ ngoạn mục và sống trường tồn cùng với thời gian: nhà bảo tồn Lê Thành Vinh đã nhận xét.

Vườn quốc gia Ba Vì cách trung tâm Hà Nội khoảng 60km về phía Tây. Tổng diện tích của Vườn là 10,814.6ha thuộc địa giới hành chính của 16 xã thuộc 3 huyện của TP Hà Nội và 2 huyện của tỉnh Hòa Bình, trực thuộc Tổng cục Lâm nghiệp – Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn quản lý. Vườn quốc gia Ba Vì không chỉ là rừng nguyên sinh nhiệt đới và ôn đới bảo vệ khí quyển và điều hòa khí hậu vùng thủ đô, quan trọng hơn nó mang trong mình nhiều giá trị văn hóa, lịch sử, tâm linh và đặc biệt là sự tồn tại của gần 200 nền phế tích mà người Pháp đã xây dựng thị trấn và khu nghỉ mát cách đây gần 100 năm.

Bùi Huyền 

Nên đọc

Cuộc thi ảnh “Qua lăng kính 2020” mở phòng triển lãm trên mạng giữa mùa dịch

Triển lãm ảnh nghệ thuật hai thành phố biển Cẩm Phả - Đà Nẵng

Khai mạc Triển lãm HortEx Vietnam 2020

Triển lãm E3: Microsoft tham dự nhưng lại vắng Sony