Tăng cường truyền thông công tác vận động hiến tặng mô, tạng

Ngày 5/3, tại Hà Nội, Trung tâm Điều phối ghép tạng quốc gia phối hợp Hội vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam tổ chức hội thảo "Tăng cường vai trò truyền thông, vận động hiến tặng mô, tạng từ người hiến sau khi chết/chết não"

Ghép mô, tạng là thành tựu y học quan trọng, giúp cứu sống và cải thiện chất lượng sống cho hàng nghìn người bệnh suy tạng giai đoạn cuối. Sau hơn 30 năm, từ ca ghép thận đầu tiên năm 1992, Việt Nam đã làm chủ công nghệ với hơn 9.300 ca ghép thành công tại 28 bệnh viện trên cả nước. Những ca ghép phức tạp như ghép phổi tại Bệnh viện Phổi Trung ương hay ghép tim - gan đồng thời tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho thấy trình độ y học Việt Nam tiệm cận thế giới.

Tuy nhiên, nguồn hiến tạng từ người chết/chết não vẫn khan hiếm, trong khi nhu cầu ghép tạng ngày càng tăng. Việt Nam có tỷ lệ ghép tạng cao nhất Đông Nam Á (hơn 1.000 ca/năm) nhưng tỷ lệ hiến tạng sau chết lại thuộc nhóm thấp nhất thế giới. Hàng nghìn người bệnh vẫn chờ đợi, nhiều người không có cơ hội vì thiếu nguồn hiến. Nguyên nhân chủ yếu do nhận thức cộng đồng còn hạn chế, công tác truyền thông, vận động chưa thực sự hiệu quả.

Tăng cường truyền thông công tác vận động hiến tặng mô, tạng

Tại hội nghị, Ông Dương Đức Hùng, Giám đốc bệnh viện Việt Đức nhấn mạnh sự vào cuộc của Ban Giám đốc bệnh viện rất quan trọng trong công tác vận động hiến tạng. Bên cạnh đó, phải nâng cao nhận thức của chính nhân viên y tế và người dân; cần có chính sách chi trả phù hợp cho người vận động hiến tạng.

Ông Hùng chia sẻ kinh nghiệm của bệnh viện là coi vận động hiến tạng là hoạt động chuyên môn và người vận động được sẽ có thưởng, để động viên người làm việc tâm huyết và hiệu quả. Bệnh viện có mạng lưới trên 100 người làm công tác vận động, đều phải lựa chọn từ những người có tâm, làm việc bất cứ lúc nào, kể cả ngày lễ Tết. Mạng lưới điều phối cũng được xây dựng có chất lượng, xác định làm vì lợi ích chung.

Ông Dương Đức Hùng, Giám đốc bệnh viện Việt Đức

Bệnh viện đặc biệt coi trọng công tác truyền thông với việc sử dụng mạng xã hội bên cạnh báo chí, để nhiều người biết và ủng hộ. Bệnh viện còn tổ chức gặp gỡ các gia đình hiến tạng và phát thẻ khám bệnh miễn phí để tri ân. Việc vận đồng hiến tạng dựa vào tôn giáo nhưng cần theo đặc thù của từng địa phương, từng gia đình.

Phát biểu tại hội nghị, Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, nhận thức rõ tầm quan trọng của vấn đề này, thời gian qua, Đảng, Nhà nước và Bộ Y tế đã và đang triển khai nhiều chính sách, chương trình nhằm khuyến khích và tạo điều kiện thuận lợi cho việc hiến tặng mô, tạng. Đặc biệt, thực hiện lời hiệu triệu của Thủ tướng Chính phủ vào ngày 19/5/2024, hàng chục bệnh viện tổ chức lễ phát động đăng ký hiến tặng mô, tạng sau chết và thành lập các Chi hội vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người được ra đời, không chỉ ở các cơ sở y tế công lập mà các cơ sở y tế tư nhân cũng tham gia vô cùng mạnh mẽ. Số lượng người đăng ký hiến mô, tạng sau chết đã cao gấp nhiều lần tổng số người đăng ký những năm trước đó.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn

Bên cạnh đó, Bộ Y tế cũng đã và đang quyết liệt chỉ đạo để từng bước hoàn thiện hệ thống cơ chế, chính sách nhằm thúc đẩy hoạt động hiến, lấy, ghép mô tạng phát triển mạnh mẽ và bền vững. Cụ thể hóa, trong năm 2024, Bộ Y tế đã ban hành Hướng dẫn chuyên môn kỹ thuật về hiến, lấy, ghép, vận chuyển, bảo quản và chăm sóc sau ghép gan từ người hiến sống và từ người hiến chết não; và vào những ngày cuối năm 2024, Thông tư số 48 quy định về đăng ký ghép và nguyên tắc điều phối, lấy, ghép mô, bộ phận cơ thể người hiến sau khi chết ra đời để hướng dẫn, cụ thể hóa cũng như vận động việc hiến mô, tạng sau khi chết...

Bên cạnh truyền thông, cần sự phối hợp chặt chẽ giữa ngành y tế, các tổ chức xã hội, tôn giáo và đặc biệt là bệnh viện - nơi tiếp cận trực tiếp với người bệnh. Những câu chuyện về người hiến tạng và người bệnh được ghép tạng thành công cần được lan tỏa mạnh mẽ, tạo động lực thúc đẩy phong trào hiến tặng mô, tạng phát triển bền vững.

Bà Nguyễn Thị Kim Tiến - Chủ tịch Hội Vận động hiến mô, bộ phận cơ thể người Việt Nam đề xuất cần có chính sách ưu đãi, khen thưởng và vinh danh những gia đình đồng ý hiến tạng của người thân sau chết não; Cần hỗ trợ tâm lý, cung cấp dịch vụ tư vấn và hỗ trợ tâm lý cho gia đình người hiến, giúp họ hiểu và chấp nhận quyết định hiến tạng.

Cùng đó cần có ngày hiến tạng Việt Nam và tăng cường tri ân các gia đình hiến tạng của người thân chết não. Sử dụng các nền tảng công nghệ để quản lý thông tin người hiến và người nhận, đảm bảo minh bạch và hiệu quả trong quá trình điều phối.