Nữ nghệ sĩ Việt giành huy chương vàng đầu tiên trong một vở opera: Là Thượng tá quân đội được Chủ tịch nước phong tặng danh hiệu NSƯT

NSƯT Hương Giang tên đầy đủ là Nguyễn Thị Hương Giang. Cô may mắn sinh ra trong một gia đình có truyền thống yêu âm nhạc. Là cháu nội của hai người từng là nghệ sĩ hát nhân dân và phục vụ bộ đội, chú của Hương Giang là nhạc sĩ An Thuyên cũng từng làm việc như là một nhạc trưởng khi còn trẻ. Gia đình của Hương Giang có 9 anh chị em ruột và tất cả đều có tài năng, đam mê với nghệ thuật. Chị ruột của Hương Giang, NSND An Phúc, cũng là một nghệ sĩ nổi tiếng.

Hương Giang sinh ra và lớn lên tại Quỳnh Lưu, Nghệ An, nơi đã tạo dựng cho cô nền tảng kiến thức và tình yêu âm nhạc từ thuở nhỏ. Bởi ngay từ thuở ấu thơ, tâm hồn cô đã được 'tắm' trong lời hát ru của bà, của mẹ. Những câu ca, điệu hò ví giặm đã nuôi dưỡng tâm hồn tuổi thơ, truyền cảm hứng và niềm đam mê cháy bỏng với âm nhạc trong cô.

Sau khi tốt nghiệp tại Trường VHNT Quân đội, Hương Giang tình nguyện lại tình nguyện vào cực Nam xa xôi tham gia làm ca sĩ trong Đoàn nghệ thuật Quân khu 9. Tại đây, cô có nhiều cơ hội để thể hiện tài năng và phát triển bản thân. Trong cuộc đời nghệ thuật, năm 2008 đánh dấu một bước ngoặt quan trọng khi Hương Giang đã được giao vai "chị Sứ" trong vở nhạc kịch "Hai Người Mẹ" của Thiếu tướng An Thuyên. Không ai ngờ điều này đã đưa cô lên đỉnh cao của sự nghiệp.

Trải qua nhiều năm làm việc cùng với quân đội và dân miền sông nước Cửu Long, Hương Giang nhanh chóng trở thành niềm tự hào của Đoàn nghệ thuật Quân khu 9. Cô đã giành được nhiều giải thưởng và thành tích xuất sắc tại các cuộc thi, hội diễn, bao gồm Giải Nhì tại cuộc thi "Giai điệu Mùa Xuân và Người Chiến sĩ" năm 1999, Huy chương Vàng tại cuộc thi "Giai điệu Mùa Xuân và Người Chiến sĩ" năm 2001 và Huy chương Vàng tại Cuộc thi "Biểu diễn múa và Âm nhạc Dân tộc" năm 2003. Hương Giang đã chứng tỏ mình không chỉ là một ca sĩ tài năng mà còn là một nghệ sĩ ưu tú.

Năm 2008, Đoàn nghệ thuật Quân khu 9 đã đặt toàn bộ kỳ vọng vào Đại úy Hương Giang khi đó, người sở hữu một giọng nữ cao (Soprano) độc đáo. Cô được chọn để thủ vai nhân vật chính "chị Sứ," hiện thân của người nữ anh hùng Phan Thị Ràng trong vở nhạc kịch "Hai Người Mẹ" của Thiếu tướng An Thuyên.

Được giao trọng trách này, Hương Giang đã phải đối mặt với áp lực không nhỏ, bởi trước đó, cô chưa bao giờ tham gia vào một vở nhạc kịch. Bất lợi này được gia tăng thêm bởi giọng điệu đặc trưng của chị Sứ trong vở nhạc kịch đòi hỏi phải thể hiện nhiều tầng sắc thái tình cảm và biến đổi tâm lý, đại diện cho nữ anh hùng miền Nam trong cuộc kháng chiến chống Mỹ. Ngay trong giới chuyên môn khi đó cũng chưa hoàn toàn thống nhất về quan điểm và tiêu chí đánh giá một vở nhạc kịch tham gia Hội diễn ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn quân.

Để hiểu rõ về nhân vật chị Sứ, Hương Giang không chỉ phải nắm vững kịch bản và đọc tiểu thuyết "Hòn Đất" của nhà văn Anh Đức nhiều lần, mà cô còn phải tìm hiểu về vùng đất thật sự - Hòn Đất ở Kiên Giang. Đây chính là nơi mà chị Sứ và đồng đội sống và chiến đấu, và Hương Giang đã dành thời gian để tìm hiểu về các nhân vật liên quan. Đồng thời, các thành viên trong Đoàn nghệ thuật đã nhiệt tình hỗ trợ cô trong việc nắm vững phát âm đúng tiếng miền Nam cho các đoạn thoại của nhân vật chị Sứ.

Dù gặp khó khăn trong quá trình hợp luyện, cả Hương Giang và đồng đội không thể kiềm nén được cảm xúc và thường xuyên nước mắt rơi trong lúc biểu diễn. Những khó khăn này ảnh hưởng trực tiếp đến hơi thở, giọng hát và cảm xúc của cô, khiến cho tiết mục thỉnh thoảng bị gián đoạn.

Ngay cả "cha đẻ" của vở nhạc kịch, nhạc sĩ An Thuyên, khi đó cũng không thể dự đoán tình huống này, nên ông đã khuyên Hương Giang: “Vận dụng những kỹ thuật thanh nhạc hàn lâm kết hợp với kinh nghiệm biểu diễn thực tiễn, hãy diễn theo cảm nhận âm nhạc trỗi dậy bên trong phù hợp với cảm thụ tuyến nhân vật của mình để kiểm soát tốt cảm xúc, điều tiết hơi thở đúng tính chất khi thể hiện bản Aria chị Sứ”.

Và khi vở nhạc kịch kết thúc, không chỉ Ban Giám khảo và NSND Trung Kiên bày tỏ xúc động và đánh giá cao sự thành công toàn diện của buổi diễn và sự thể hiện xuất sắc của Hương Giang về vai diễn chị Sứ, mà còn có sự công nhận từ giới chuyên môn. Vở nhạc kịch "Hai Người Mẹ" của Đoàn Văn công Quân khu 9 đã đoạt giải Đặc biệt cho Đoàn nghệ thuật Quân khu 9 và Hương Giang cũng đã xuất sắc giành huy chương Vàng cho vai diễn chị Sứ, thu hút nhiều sự quan tâm và được đề nghị biểu diễn và truyền hình trực tiếp để phục vụ yêu nghệ thuật của cả nước.

Với sự thành công của vở nhạc kịch "Hai Người Mẹ" năm đó và những thành tích nổi bật sau này, Hương Giang đã đánh dấu một bước ngoặt lớn trong sự nghiệp của mình. Cô đã trở thành một nghệ sĩ đa năng với sự hiểu biết sâu sắc về nghệ thuật và tiết mục biểu diễn đa dạng. Ngoài ra, Hương Giang đã nỗ lực nghiên cứu, giảng dạy và truyền đạt kiến thức âm nhạc cho thế hệ trẻ và các học viên của mình tại Trường Đại học Văn hoá nghệ thuật Quân đội. Cô đã xuất sắc vượt qua nhiều nghệ sĩ tên tuổi trên mọi miền đất nước để giành các thành tích: Huy chương Bạc, tiết mục “Ở rừng nhớ anh”, Hội diễn ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn Quốc do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức năm 2009; Huy chương Vàng tiết mục “Có một dòng suối trong lành”, Hội diễn ca múa nhạc chuyên nghiệp toàn Quốc do Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch tổ chức năm 2012.

Dưới sự hướng dẫn của nghệ sĩ Hương Giang, nhiều nghệ sĩ trẻ đã tiếp tục được truyền cảm hứng và đào tạo, giúp thế hệ sau phát triển và đóng góp cho nghệ thuật âm nhạc của Việt Nam. Với những thành tích xuất sắc sau gần 30 năm theo đuổi con đường nghệ thuật chuyên nghiệp, Thượng tá Nguyễn Thị Hương Giang đã được Chủ tịch nước phong tặng Danh hiệu Nghệ sĩ Ưu tú năm 2016; Huân Chương Quân kỳ Quyết Thắng năm 2022. Cô cũng được Bộ Quốc phòng vinh danh là Phụ nữ tiêu biểu toàn Quân giai đoạn (2012 - 2022).