Nợ xấu tiếp tục là “gánh nặng” trong năm 2017

 Chưa xử lý dứt điểm

Ngay từ đầu năm 2016, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã ban hành nhiều văn bản, quyết định, thông tư liên quan đến việc hình thành thị trường mua bán nợ xấu. Tiêu biểu như: Thông tư 08/2016/TT-NHNN sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 19/2013/TT-NHNN quy định về việc mua, bán và xử lý nợ xấu của Công ty Quản lý Tài sản các TCTD Việt Nam (VAMC) theo cơ chế thị trường giúp tăng tính chủ động và quyền hạn cho VAMC; hay Quyết định 618/QĐ-NHNN cho phép VAMC chính thức được triển khai phương án mua bán nợ xấu theo cơ chế thị trường.

Số liệu tập hợp từ báo cáo của các TCTD cho thấy tỷ lệ nợ xấu bình quân toàn hệ thống đến cuối năm 2016 ước tính giảm nhẹ từ 2,9% năm 2015 xuống 2,8%. Trong 2016, theo số liệu của Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia, hệ thống các TCTD đã xử lý khoảng 95.000 tỷ đồng nợ xấu. Trong đó, xử lý qua thu hồi nợ, bán tài sản bảo đảm chiếm khoảng 52,6% tổng giá trị nợ xấu được xử lý, bằng nguồn dự phòng rủi ro chiếm 26,6%, bán cho VAMC chiếm 21%.

Trong 9 tháng đầu năm 2016, nợ xấu tại Eximbank tăng từ 1,86% lên 3,35%, tương đương 1.130 tỷ đồng.

 Dù tiếp tục giảm nhẹ và một lượng lớn nợ được xử lý nhưng Ủy ban Giám sát Tài chính Quốc gia đánh giá, nợ xấu chờ xử lý (nợ bán cho VAMC) và nợ xấu tiềm ẩn trong tái cơ cấu vẫn lớn. Tổng số nợ bán cho VAMC chưa xử lý được là 224.000 tỷ đồng (chiếm 85% nợ xấu bán cho VAMC, và chiếm khoảng 4,3% tổng tín dụng).

Đại diện NHNN đã thừa nhận, nợ xấu trong kho vẫn còn nhưng hệ thống ngân hàng phải tập trung xử lý trong bối cảnh nguồn lực để xử lý nợ xấu đang bị giới hạn rất nhiều. Không những thế, theo các chuyên gia, xử lý nợ xấu vẫn đa phần sử dụng “cơ chế” mà không có “tiền tươi, thóc thật” nên vẫn trong vòng luẩn quẩn, chưa dứt điểm nên khó có thể hình thành thị trường mua bán nợ như kỳ vọng.

“Gánh nặng” trong năm 2017

Trong 10 nhiệm vụ tái cơ cấu kinh tế có tính ưu tiên cao, cần được tập trung nguồn lực thực hiện kế hoạch tái cơ cấu nền kinh tế giai đoạn 2016 – 2020 được Chính phủ đề ra. Nhiệm vụ đẩy nhanh quá trình xử lý nợ xấu và áp dụng tiêu chuẩn Basel II tại các TCTD được chú trọng nhằm làm lành mạnh hóa thị trường tài chính.

Tuy nhiên năm 2016 đã đi qua, tình trạng nợ xấu vẫn chưa được cải thiện. Điều này cũng đã ít nhiều tác động đến tình hình tiền tệ, các ngân hàng vẫn phải trích lập phần nhiều cho dự phòng rủi ro, “đường” lên Basel II chưa rộng, lãi suất cho vay vẫn là nỗi “ngao ngán” của doanh nghiệp… Nên trong năm tới, các chuyên gia và giới tài chính – ngân hàng lại phải tiếp tục kỳ vọng vào việc đi tới thực thi hiệu quả việc hình thành thị trường mua bán nợ.

Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu về vấn đề nợ xấu, thực ra đây là bài toán mà chúng ta không giải quyết được trong năm 2016. Dư nợ xấu trong năm 2016 không những không giảm đi mà thậm chí còn tăng lên. Nợ xấu phải dùng ngân sách nhà nước thì mới có thể xử lý được, còn nếu không dùng cách này thì nợ xấu không thể giải quyết được.

Chính phủ có thể giao VAMC để mua nợ xấu của các ngân hàng theo tiêu chí sau: Thứ nhất là mua theo giá thị trường chứ không phải mua trên giá trị sổ sách; Thứ hai là trả bằng tiền mặt chứ không phải trả bằng trái phiếu đặc biệt; Thứ ba mua đứt bán đoạn.

Nếu như các ngân hàng đã bán cho VAMC thì đây thuộc tài sản quản lý và công ty này hoàn toàn có thể bán cho các cá nhân, tổ chức nào muốn mua thì nợ xấu mới xử lý hiệu quả được. Chứ như hiện nay, mọi cơ chế về xử lý nợ xấu đang vướng rất nhiều vấn đề. Trong khi nợ xấu đã bán cho VAMC nhưng các ngân hàng vẫn phải chịu trách nhiệm về khoản nợ này, còn VAMC sẽ quản lý tài sản đảm bảo, thế nên dẫn đến sự chồng chéo khiến nợ xấu không thể giải quyết được như hiện nay.

Ngoài ra theo ông Hiếu, các ngân hàng phải quản lý chặt chẽ hơn các món vay doanh nghiệp, cá nhân, cần định giá tài sản đảm bảo một cách chặt chẽ và đúng với quy định, không thể để cho một số cán bộ kinh doanh tự ý đẩy giá lên. Vấn đề này hiện nay vẫn là thiếu sót của ngân hàng nên mới để tình trạng nợ xấu tăng cao như hiện nay.

Cũng theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, năm 2017 các ngân hàng vẫn phải đối mặt nợ xấu, trích lập dự phòng rủi ro tăng và đây vẫn là một năm khó khăn và đầy biến động với các ngân hàng.

Như vậy, nhiệm vụ trong năm 2017 khá nặng nề khi nợ xấu vẫn là vấn đề khá nan giải, cần phải có phương án giải quyết nhanh chóng và kịp thời hơn. Bởi trong năm qua, nhiều phương án xử lý nợ xấu đã được đề xuất như: dùng ngân sách, chuyển nợ xấu thành vốn góp, chứng khoán hóa nợ xấu… Nhưng như lãnh đạo NHNN đã cho biết, NHNN sẽ cân nhắc kỹ lưỡng những mặt thuận lợi và không thuận lợi khi thực hiện bất kỳ giải pháp nào. Do đó, phương án cụ thể để xử lý nợ xấu cho năm 2017 hiện vẫn đang trong “bàn thảo” và “chờ đợi”.

Mặt khác, cùng với việc lên phương án xử lý dứt điểm, các chuyên gia và ngành ngân hàng đều mong muốn không thể để một mình ngân hàng loay hoay xử lý nợ xấu, bởi nợ xấu có ảnh hưởng nghiêm trọng đến tăng trưởng kinh tế. Do vậy, cả xã hội cần chung tay cùng hệ thống ngân hàng xử lý nợ xấu trên tinh thần công khai, minh bạch.

 Mai Trinh

Nên đọc

Nợ xấu ở Việt Nam và chuyện những con nợ "nhởn nhơ" đổi xe đẹp

Cổ phần hóa DNNN chậm: Tốt vay, dày nợ xấu

Nợ xấu: Cũ vẫn đeo, mới lại bám

Mua bán nợ xấu theo thị trường