Những ngành hưởng lợi từ dịch Corona tại Trung Quốc

Dịch bệnh đánh dấu nhiều bước ngoặt 

Năm 2003, SARS đã khiến người dân Trung Quốc phải tự giam mình tại nhà suốt một thời gian dài. Sự khiếp sợ đối với đại dịch đã thúc đẩy hoạt động nhắn tin của người dân thay vì giao tiếp trực tiếp. Điều này gián tiếp dẫn đến việc sử dụng tin nhắn tăng mạnh và tăng doanh thu của các công ty như China Mobile. Ngoài ra, khi hàng triệu người tự hạn chế đi lại thì họ chỉ còn biết dùng Internet để cập nhật thông tin hoặc giải trí. Nhờ vậy, ba nền tảng trực tuyến của Trung Quốc là Sina, Sohu, và NetEase đã phát triển mạnh mẽ hơn bao giờ hết. 

Việc không muốn ra ngoài vì bất cứ lý do gì trừ việc mua các nhu yếu phẩm cũng khiến nhiều người Trung Quốc đã bắt đầu làm quen với mua sắm trực tuyến. Không ai ngờ rằng bối cảnh khủng khiếp đó lại là một tác nhân giúp nâng bước ngành thương mại điện tử non trẻ của Trung Quốc. 

Duncan Clark, tác giả của một cuốn sách về Alibaba viết:

“Mặc dù SARS đã làm hàng nghìn người mắc bệnh và khiến 800 người chết, dịch bệnh này vô hình chung đã đem lại lợi ích to lớn cho lĩnh vực Internet của Trung Quốc, bao gồm Alibaba. SARS đã thúc đẩy hoạt động sử dụng điện thoại di động và Internet, đánh dấu một bước ngoặt khi Internet thực sự trở thành phương tiện kết nối cuộc sống ở Trung Quốc”.

17 năm sau, khi một dịch bệnh lớn xuất hiện với quy mô còn khủng khiếp hơn thì "Internet" càng chứng tỏ vai trò của mình đối với cuộc sống người dân, gia tăng mạnh mẽ sức ảnh hưởng, mở rộng đến những khu vực trước đó chưa phát triển. Dịch bệnh tác động tiêu cực đến nền kinh tế nhưng cũng định hình lại các "khái niệm" trong kinh doanh và cả thói quen tiêu dùng. 

Mua sắm trực tuyến, tư vấn trực tuyến, giao thuốc tại nhà, các lớp học trực tuyến và làm việc từ xa trở thành thói quen thường nhật trong thời gian dịch bệnh. Dịch vụ chăm sóc y tế thông qua Internet, giáo dục trực tuyến, làm việc từ xa bắt đầu tiếp cận nhiều người dùng tiềm năng vượt sức tưởng tượng. Dịch bệnh đã trở thành chất xúc tác cho nhiều người dùng cơ hội  hay thậm chí bắt họ phải sử dụng "Internet". 

Đồng thời, khi ngành giải trí trực tuyến trở lại bình thường sau khi dịch bệnh xảy ra, nhu cầu tiêu dùng bị ức chế ngắn hạn như mua sắm và du lịch sẽ trở lại mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Các dịch vụ Internet phát triển mạnh trong thời gian dịch sẽ phải thay đổi để có thể duy trì và chuyển đổi khách hàng ngắn hạn sang dài hạn. Đối với các doanh nghiệp kinh doanh giải trí trực tuyến, việc phát triển và sống sót sau đại dịch phụ thuộc lớn vào việc các dịch vụ tiếp theo có thực sự đáp ứng nhu cầu của người dùng hay không.

SARS đã đẩy nhanh sự phát triển của internet vào năm 2003 và dịch bệnh Corona cũng sẽ làm điều tương tự, cơ hội đang ở phía trước đối với một số ngành công nghiệp.

Ngành y tế chào đón các cơ hội

Trong tình hình dịch bệnh, y tế là ngành đối diện trực tiếp nhất với sự bùng phát nhu cầu. Các công tư sở hữu những ứng dụng y tế trực tuyến như Ali Health, Tencent Health, Ping An Good Doctor, Wei Yi, Medical Union, Doctor Lilac đã tiến hành chiến dịch tư vấn trực tuyến miễn phí để sàng lọc cảm lạnh thông thường và Corona, giúp giảm áp lực cũng như sự lây lan chéo tại các cơ sở y tế. Các bệnh nhân nghi ngờ nhiễm bệnh đã được kiểm tra, tiến hành can thiệp tâm lý từ đó giảm thiểu hoảng loạn xã hội. 

Theo Ali Health Data, tính đến ngày 30/1, số lần khám lâm sàng trực tuyến miễn phí vượt quá 2,8 triệu lần, số bác sĩ tham gia tư vấn vượt quá 1.000 người và trung bình các bác sĩ tham gia các phòng khám trực tuyến miễn phí tiếp nhận hơn 100 trường hợp mỗi ngày. 

Giữa làn sóng dịch bệnh, các cơ sở y tế trực tuyến đã chứng minh khả năng triển khai, tổ chức, vận hành, độ uy tín và chuyên môn của họ. Từ đó cải thiện nhận thức của người dân đối với việc khám chữa bệnh từ xa. Điều này không chỉ giúp các cơ sở thu hút khách hàng, giáo dục thị trường mà còn cho phép các doanh nghiệp trên chứng minh "giá trị" trước chính phủ lẫn công chúng. Thái độ của bệnh viện đối với dịch vụ điều trị từ xa đã thay đổi từ sự thờ ơ sang cố gắng phát triển và hưởng lợi từ nó. 

Các công ty công nghệ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp các cơ sở y tế thiết lập các kênh dịch vụ cũng như hướng dẫn các bác sĩ sử dụng ứng dụng. Trong 2-3 năm tới, điều trị từ xa sẽ trở nên phổ biến hơn, đặc biệt là ở những nơi thiếu tài nguyên y tế, từ đó góp phần hỗ trợ chẩn đoán và phân loại điều trị sơ bộ, giúp ngành y tế phân bổ hợp lý các nguồn lực y tế hơn. 

Theo dữ liệu của Analysys, tỷ lệ của dịch vụ chăm sóc sức khỏe là khoảng 3%, thấp hơn so với các dịch vụ khác. Yếu tố cản trở sự phát triển của ngành này là sự tin tưởng, bây giờ người dân lại tự nguyện và chủ động tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe trực tuyến. Dịch vụ phòng khám trực tuyến miễn phí giúp người dùng được trải nghiệm nhiều hơn. 

Sự lây lan nhanh chóng của virus Corona cũng đã khiến các bệnh viện tỉnh gặp vô vàn khó khăn trong việc đối phó và việc đẩy mạnh sử dụng robot đóng vai trò như một giải pháp. Những robot này cùng với máy bay không người lái và các ứng dụng làm việc tại nhà sẽ đóng vai trò cực kỳ quan trọng trong thời điểm bùng phát virus hiện nay. Hiện các chuyên gia vẫn chưa đánh giá được các mức độ hiệu quả của các chiến thuật đối phó này.

Nikkie Lu, nhà phân tích của Bloomberg Intelligence cho biết “công nghệ robot được sử dụng trong các bệnh viện Trung Quốc không cao nhưng đó có thể là giai đoạn tiếp theo của robot Trung Quốc - sử dụng trong triển khai robot y tế”.

Số lượng robot gia tăng được triển khai để chống lại virus Corona đã giúp đẩy nhanh con đường Trung Quốc đến mục tiêu mà nước này đã đặt ra. Quốc gia này muốn trở thành một trong 10 quốc gia hàng đầu thế giới về tự động hóa vào cuối năm nay.

Ngoài ra, dịch bệnh cũng đã thúc đẩy thương mại điện tử y tế cho người dùng. Trước đây, mọi người đều mua thuốc trực tiếp tại các nhà thuốc. Nhưng giờ đây, thuốc đã được chuyển đến tận nhà để bảo đảm an toàn. Nếu các nhà thuốc đều tham gia mạng lưới nhà thuốc trực tuyến thì số lượng thuốc, nhu cầu thị trường sẽ được phản ánh rõ ràng, kịp thời. Từ đó có những điều chỉnh, phân bổ hợp lý khắp toàn quốc. 

Giáo dục trực tuyến bùng nổ

Sau khi dịch bệnh bùng phát, các cơ sở giáo dục đã ngừng hoạt động. Cuối cùng, các cơ sở giáo dục đã bắt đầu chuyển sang các khóa học trực tuyến và các công ty kinh doanh giáo dục trực tuyến cần chú ý đến cơ hội này. Nhiều công ty cũng đã đưa ra các khóa học miễn phí để thu hút việc sử dụng các sản phẩm giáo dục trực tuyến và mang lại cơ hội lớn cho chuyển đổi trong giáo dục. 

Theo thông tin chính thức của Dingtalk ( là ứng dụng nhắn tin miễn phí và kết nối hàng đầu cho hàng triệu cá nhân và tổ chức được phát triển bởi tập đoàn Alibaba), tính đến ngày 31/1, hơn 20 tỉnh như Quảng Đông, Giang Tô và Hà Nam đã tham gia kế hoạch "học tại nhà" và hơn 10.000 trường cao đẳng, trung học và 5 triệu học sinh đã sử dụng DingTalk để tiếp tục quá trình học tập. Đây có thể là lần đầu tiên người dùng ở các thành phố nhỏ truy cập vào các khóa học trực tuyến trên quy mô lớn. 

Đây là đợt bùng phát tiếp theo cho công nghệ AI trong các lĩnh vực giọng nói, hình ảnh và video. Dịch bệnh ảnh hưởng đến thói quen của người dùng và một khi thói quen được thiết lập, rất khó để quay trở lại với thói quen cũ. Dịch bệnh sẽ tăng tốc nhận thức của người dùng về giáo dục trực tuyến, tốc độ phát triển và tỷ lệ chuyển đổi giữa trực tuyến và ngoại tuyến có thể được cải thiện đáng kể trong một thời gian ngắn. Dĩ nhiên, các cơ sở giáo dục và đào tạo ngoại tuyến vẫn đóng vai trò chủ chốt trong tương lai nhưng với nhu cầu về lưu trữ thông tin, tính tiện lợi thì giáo dục trực tuyến sẽ hỗ trợ lớn đối với giáo dục. Loại hình giáo dục OMO (Online Merge Offline - tích hợp trực tuyến và ngoại tuyến) sẽ phát triển mạnh mẽ. 

Ứng dụng kinh doanh mở ra một thời kỳ mới

Vào thời điểm mà nhiều nhân viên văn phòng không thể ngồi trong văn phòng, các công cụ văn phòng từ xa hỗ trợ làm việc tại nhà sẽ đóng vai trò rất quan trọng với doanh nghiệp lẫn nhân sự. Các sản phẩm dịch vụ về nhắn tin, tài liệu, họp trực tuyến, đĩa đám mây và quản lý khách hàng, quản lý hợp đồng và đào tạo nhân viên trở nên thiết yếu hơn bao giờ hết. Các ứng dụng như Alibaba's DingTalk, Tencent's WeChat Work, Bytedance's Feishu và Huawei Cloud's WeLink đã có một lượng lớn người dùng trong thời gian qua. 

Dịch bệnh năm 2020 sẽ buộc các nhân viên của công ty phải làm việc tại nhà, thúc đẩy phát triển loại hình làm việc từ xa. Các công ty buộc phải coi trọng kỹ thuật số. Mặc dù làm việc tại nhà chỉ là giải pháp tạm thời nhưng một khi khái niệm làm việc từ xa thông qua Internet được thị trường chấp nhận rộng rãi, tỷ lệ chuyển đổi và phát triển sẽ cao hơn. 

Điện toán đám mây cũng sẽ được ngày càng nhiều doanh nghiệp sử dụng. Hội nghị trực tuyến, công việc văn phòng trực tuyến sẽ tăng nhanh hơn và 5G có thể tiến nhanh hơn. Bởi vì với sự hỗ trợ 5G, các ứng dụng này sẽ được sử dụng tốt hơn.

Ứng dụng đặt hàng tăng mạnh

Dịch đã xúc tác cho sự tăng trưởng nhanh chóng của các doanh nghiệp liên quan đến giao hàng tận nhà. Đơn đặt hàng hàng ngày trên Meituan để mua rau, củ ở Bắc Kinh đã tăng gấp 2-3 lần trước Tết Nguyên đán. Dịch vụ giao hàng tận nhà của Jingdong đã tăng 370% so với quý trước. Theo dữ liệu từ trang thương mại điện tử MissFresh, từ đêm giao thừa đến ngày 4/2, số lượng đặt hàng tăng thêm 321% so với cùng kỳ năm ngoái. 

Nhân viên giao hàng của Meituan phải tăng năng suất làm việc vì nhu cầu tăng mạnh (Ảnh: cntechpost)

Sau khi nhu cầu ngoại tuyến chuyển sang trực tuyến, các nền tảng thương mại điện tử thu hút được một số khách hàng mới và tiềm năng. Đặc biệt đối với thương mại điện tử kinh doanh thực phẩm tươi, nhiều người tiêu dùng chỉ tiếp xúc với nền tảng thương mại điện tử thực phẩm tươi sau khi dịch bùng phát. Những nền tảng có chuỗi cung ứng và dịch vụ phân phối tốt hơn có thể làm nổi bật lợi thế cạnh tranh của họ. 

Trong thời gian dịch bệnh, các công ty theo mô hình B2B (Business to business - là thuật ngữ chỉ việc doanh nghiệp bán hàng hóa và dịch vụ cho doanh nghiệp) cũng điều chỉnh linh hoạt sang mô hình B2C (Business to Consumer - Doanh nghiệp bán hàng hóa và dịch vụ trực tiếp cho người tiêu dùng). Điển hình là Meicai - công ty bán rau tươi hàng đầu Trung Quốc, trước đây chỉ cung thực phẩm cho các nhà hàng nay đã mở rộng sang bán cho cả người dùng cá nhân vào ngày 29/1 vừa qua. 

Giải trí trực tuyến phát triển mạnh mẽ

Vào ngày giao dịch đầu tiên sau Tết nguyên đán, khi một lượng lớn cổ phiếu A tại Trung Quốc giảm, ngoài các cổ phiếu dược phẩm, vẫn còn một vài cổ phiếu trong lĩnh vực trò chơi tăng 3,07%.

Giải trí trực tuyến bao gồm các trò chơi và video ngắn được người dân sử dụng nhiều hơn bao giờ hết. Tết Nguyên Đán năm nay, hai trò chơi "Vương giả vinh diệu" và "Game for Peace" có lượt người dùng cao hơn bao giờ hết. Số người dùng cao nhất của "Vương giả vinh diệu" nằm trong khoảng từ 120-150 triệu người/ngày, số người dùng cao nhất của "Game for Peace" là từ 80 đến 100 triệungười/ngày, tất cả đều đạt mức cao kỷ lục.

"Game for Peace" đã kiếm được khoảng 200 triệu (28,7 triệu USD) đến 500 triệu nhân dân tệ chỉ riêng trong đêm giao thừa âm lịch, theo Sinolinks. 

Ước tính, doanh thu vào ngày cuối năm của trò chơi "Vương giả vinh diệu" lên tới 2 tỷ NDT. Vào năm 2019, kỷ lục ngày của "Vương giả vinh diệu" là vào ngày cuối năm với 1,3 tỷ NDT, và kỷ lục tháng là 7,1 tỷ nhân dân tệ vào tháng 2 năm 2019. "Vương giả vinh diệu" có thể phá vỡ các kỷ lục trước đó trong năm nay. 

Đường phố Trung Quốc vắng vẻ trong đại dịch (Ảnh: Bloomberg)

Các trò chơi khác cũng đã đạt được sự tăng trưởng đáng kể. Theo dữ liệu của Qimai Data, tính đến ngày 31/1, số lượt tải xuống của 15 trò chơi hàng đầu trong danh sách bán chạy nhất của Apple Store đã tăng mạnh. Điển hình là Perfect World có số lượt tải xuống tăng 220% trong ngày cuối năm. 

Ngoài các trò chơi, các nền tảng video dài và ngắn cũng có sự phát triển mạnh mẽ. Báo cáo mới nhất của CICC dự đoán rằng tổng số thuê bao trả tiền của nền tảng video dài sẽ tăng đáng kể, nhưng hiệu suất của mỗi nền tảng có thể khác biệt.

Video ngắn, một nguồn giải trí chính cho người dân Trung Quốc, cũng đang tăng trưởng nhanh nhờ hàng triệu người rảnh rỗi khi bị cách ly trong nhà. Nền tảng video ngắn Kuaishou đã thu hút 780 triệu người xem tích lũy và 63,9 tỷ tương tác cho chiến dịch lì xì kỹ thuật số, theo báo cáo của Jefferies.

Bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, nhiều bộ phim năm mới của Trung Quốc phải hoãn công chiếu. Giữa bối cảnh bế tắc, bộ phim "Lost in Russia" chiếu miễn phí trên mạng đã đem đến những cái nhìn mới về ngành công nghiệp phim ảnh. Kể từ 00:00 ngày 27/1, "Lost in Russia" được chiếu miễn phí trên bốn nền tảng video của Bytedance là Dou Yin, Xigua, Toutiao, Huoshan. Tổng số lượng người xem sau 3 ngày phát sóng đầu tiên vượt quá 600 triệu. Giải trí trực tuyến dưới đại dịch đã mang lại không gian tăng trưởng mới. 

Trong cuộc khủng hoảng, một số mô hình kinh doanh sẽ phát triển và tạo nên khác biệt. Ví dụ, sự kết hợp giữa truyền hình trực tiếp và nhiều ngành công nghiệp như giáo dục trực tiếp, thể dục trực tiếp sẽ phát triển. 

Các công ty thương mại điện tử giỏi tiếp thị nội dung dựa vào các nền tảng như Douyin và Kuaishou để tăng tỷ lệ chuyển đổi và có thể tích lũy một lượng lớn người dùng tiềm năng thông qua hoạt động nội dung trong thời gian dịch bệnh. Sau khi trở lại làm việc, giá trị tiếp thị sẽ được chuyển đổi thành doanh số cuối cùng.

Hoài Viễn