Kinh tế tuần hoàn: Hướng phát triển bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam

Kinh tế tuần hoàn là một mô hình kinh tế trong đó toàn bộ các hoạt động từ thiết kế, sản xuất đến cung cấp dịch vụ hướng tới tái sử dụng vật chất và loại bỏ tác động tiêu cực đến môi trường. Theo Tổ chức Phát triển Công nghiệp Liên hợp quốc (UNIDO), nền kinh tế tuần hoàn là một chu trình sản xuất khép kín, các chất thải được quay trở lại, trở thành nguyên liệu cho sản xuất, từ đó giảm mọi tác động tiêu cực đến môi trường, bảo vệ hệ sinh thái và sức khỏe con người. Kinh tế tuần hoàn đem lại 4 lợi ích cơ bản thông qua tận dụng tối đa các nguồn lực, bao gồm: tiết kiệm tài nguyên, bảo vệ môi trường, thúc đẩy phát triển kinh tế, lợi ích xã hội.

Phát biểu tại Hội thảo ông Trần Quốc Phương - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết: Việt Nam là một trong những quốc gia có nhiều nỗ lực và đã đạt được nhiều thành quả trong tiến trình phát triển bền vững. Tuy nhiên, Việt Nam cũng đang phải đối mặt với lượng chất thải phát sinh ngày càng lớn trong khi nguồn nguyên liệu thô, nguyên liệu hoá thạch ngày càng cạn kiệt. Bên cạnh đó,phần lớn các doanh nghiệp Việt Nam có công nghệ lạc hậu, lỗi thời, quy mô sản xuất nhỏ lẻ và thiếu nguồn lực đầu tư cho công nghệ tái chế. Vì vậy, thực hiện mô hình kinh tế tuần hoàn sẽ giúp cho doanh nghiệp Việt Nam thực hiện được mục tiêu sản xuất và tiêu dùng bền vững.

                                                        Toàn cảnh buổi hội thảo

Việc lựa chọn nền kinh tế tuần hoàn đối với Việt Nam là yêu cầu tất yếu nhằm khắc phục hạn chế của mô hình tăng trưởng truyền thống.Phát triển kinh tế tuần hoàn giúp Việt Nam tránh lệ thuộc vào nền kinh tế bên ngoài, nhất là về nguyên liệu và nhiên liệu phục vụ sản xuất.Việc chuyển đổi sang kinh tế tuần hoàn là một cơ hội lớn để Việt Nam phát triển nhanh và bền vững, không chỉ đạt mục tiêu kinh tế, xã hội, môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, mà còn giúp đạt được các mục tiêu của Chương trình nghị sự 2030 vì sự phát triển bền vững, ông cho biết thêm.

PGS.TS Nguyễn Thế Chinh - Nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược chính sách tài nguyên và môi trường - Bộ Tài nguyên và Môi trường có những chia sẻ về cơ hội và thách thức cho phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam. Ông cho biết: Tại Việt Nam, thực tế đã có một số biểu hiện của kinh tế tuần hoàn. Tuy nhiên, việc tái sử dụng và tái chế chưa triệt để, công nghệ còn cũ và lạc hậu, mới chỉ chú trọng kinh tế, vì thế một số mô hình tái chế chất thải nhưng lại chính là nguồn phát sinh chất thải; Chưa phải là một vòng đầy đủ với 5 khâu của KTTH (Thiết kế, sản suất, tiêu dùng, quản lý chất thải, biến chất thải trở lại thành tài nguyên), đặc biệt khâu thiết kế trong sản xuất chưa được chú ý.

Ông cũng đưa ra một số Đề xuất kiến nghị phát triển kinh tế tuần hoàn ở Việt Nam: Cần phải có một hành lang pháp lý rõ ràng; Cần triển khai nghiên cứu sâu rộng; Phát triển KTTH cần phải dựa trên các ngành, lĩnh vực và địa phương; tạo cơ chế để hình thành động lực thị trường; Tăng cường trao đổi, học hỏi kinh nghiệm quốc tế, gắn với công nghệ cao và cách mạng công nghiệp 4.0; Thực hiện phát triển kinh tế tuần hoàn cần có lộ trình và ưu tiên. Cuối cùng là vấn đề cần phải giải quyết ngay đối với Việt Nam là phân loại rác tại nguồn.

Tại Hội thảo, ông Trần Quốc Trung - Phó Vụ trưởng Vụ Quản lý các Khu kinh tế - Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết về xu thế khu công nghiệp sinh thái của Việt Nam hướng tới kinh tế tuần hoàn: Là mô hình KCN hướng tới phát triển bền vững và bao trùm, thực hiện chiến lược tăng trưởng xanh và các mục tiêu phát triển bền vững, hướng tới kinh tế tuần hoàn. Việt Nam tiếp tục huy động các nguồn lực trong nước và quốc tế nhằm nhân rộng mô hình KCN sinh thái tại các địa phương; Xây dựng mới KCN sinh thái (green-field) cùng với việc chuyển đổi KCN thông thường sang KCN sinh thái (brown-field); Ưu tiên hoàn thiện hệ thống văn bản pháp lý và hướng dẫn thực hiện KCN sinh thái (Thông tư, Sổ tay hướng dẫn), xây dựng cơ sở dữ liệu hỗ trợ phát triển KCN sinh thái.

Hội thảo “Kinh tế tuần hoàn: Hướng phát triển bền vững cho doanh nghiệp Việt Nam” được tổ chức nhằm tạo diễn đàn trao đổi và chia sẻ kiến thức, kinh nghiệm cho các doanh nghiệp trong việc triển khai các sáng kiến, các mô hình kinh tế tuần hoàn, hướng đến tăng trưởng xanh và phát triển bền vững. Hội thảo sẽ cung cấp những thông tin cơ bản về vai trò và lợi ích của kinh tế tuần hoàn, những vấn đề lý luận và thực tiễn về kinh tế tuần hoàn, qua đó nâng cao nhận thứcvà trách nhiệm của doanh nghiệp, hướng các doanh nghiệp phát triển theo mô hình kinh tế tuần hoàn thông qua sản xuất và tiêu dùng bền vững.