Khắc phục hậu quả bão số 13: Khẩn trương triển khai theo phương châm "bốn tại chỗ" rõ người, rõ việc, rõ địa bàn

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà chủ trì cuộc họp Sở chỉ huy tiền phương về phòng, tránh, ứng phó, khắc phục hậu quả bão số 13 - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Thay mặt Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng ghi nhận, biểu dương và đánh giá cao nỗ lực của các địa phương đã thực hiện nghiêm túc, trách nhiệm các chỉ đạo, chuẩn bị phương án phòng ngừa, ứng phó và tổ chức di dời dân cư.

Theo đánh giá bước đầu và số liệu khí tượng thủy văn, bão số 13 là cơn bão rất mạnh. Khi còn ngoài biển đạt cấp 15, giật cấp 16-17; khi vào đất liền, ghi nhận tại cảng Quy Nhơn vẫn còn cấp 14. Tuy nhiên, nhờ chuẩn bị kỹ lưỡng và chủ động phòng tránh, thiệt hại bước đầu được nhận định ở mức thấp hơn so với kịch bản dự báo.

Phó Thủ tướng đề nghị các địa phương báo cáo ngắn gọn, đi thẳng vào những nội dung chính, gồm: Công tác dự báo, đánh giá ảnh hưởng, thiệt hại và các kiến nghị thuộc thẩm quyền hoặc vượt thẩm quyền.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh yêu cầu rút kinh nghiệm sau từng cơn bão, không để lặp lại tồn tại của cơn bão trước.

Phó Thủ tướng cho biết sẽ báo cáo Thủ tướng để trong tháng 11 tổ chức một cuộc họp nhằm xác định rõ tư duy, phương pháp phòng tránh, ứng cứu và khắc phục, đảm bảo tính chủ động cho các địa phương.

Kịp thời bảo vệ dân trong thời điểm nguy hiểm nhất

Về thiệt hại ban đầu, đến thời điểm cuộc họp, bão số 13 đã làm 5 người chết, 3 người mất tích; số lượng nhà bị hư hại khá lớn, trong đó hơn 200 nhà sập hoàn toàn và khoảng 7.000–8.000 nhà tốc mái (số liệu đang tiếp tục rà soát từ các địa phương); 9 tàu, thuyền bị chìm trong khu neo đậu.

Đại diện địa phương có tâm bão số 13 quét qua, Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai Phạm Anh Tuấn cho biết, địa phương đã kích hoạt 14 tổ công tác, 144 xã, phường, thị trấn huy động lực lượng xuống tận khu dân cư. Lực lượng quân đội và công an đã trực tiếp cứu được gần 200 người trong thời điểm bão lớn, nhà dân bị tốc mái, sập ngay trong đêm.

Về thiệt hại, Gia Lai ghi nhận 2 người tử vong, trong đó một trường hợp do nhà sập, một trường hợp bị cây đổ vào nhà. Tỉnh thống kê trên 500 nhà bị sập, hơn 3.000 nhà tốc mái; khoảng 60% khách hàng trên toàn tỉnh mất điện do đổ gãy cả trụ hạ thế và cao thế. Công tác khôi phục điện, thông tin liên lạc đang được triển khai khẩn trương.

Ước tính sơ bộ, thiệt hại về kinh tế tại Gia Lai trên 5.000 tỷ đồng. Tỉnh kiến nghị Trung ương hỗ trợ nguồn lực khắc phục hạ tầng, sớm ổn định đời sống nhân dân.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà đánh giá cao nỗ lực ứng phó bão ngay tại cơ sở, đặc biệt là việc lực lượng tại chỗ đã kịp thời bảo vệ dân trong thời điểm nguy hiểm nhất, đồng thời yêu cầu ngành điện khẩn trương đánh giá lại khả năng chịu bão của hệ thống cột điện và lưới điện để điều chỉnh tiêu chuẩn kỹ thuật, đảm bảo an toàn lâu dài.

Các địa phương báo cáo tại cuộc họp - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Lãnh đạo Thành phố Huế cho biết, khi bão số 13 đổ bộ, trên địa bàn xuất hiện gió mạnh từ cấp 5, riêng một số khu vực ven biển gió giật mạnh hơn. Lượng mưa có nơi đạt 80–100 mm. Thành phố đã tổ chức di dời khoảng 600 hộ dân, hơn 2.500 người đến nơi an toàn, huy động 230 cán bộ, phương tiện tham gia hỗ trợ. Mực nước các hồ chứa hiện đang duy trì ở mức thấp để chủ động đón lũ, nước đổ về đã giảm, tình trạng ngập lụt ở hạ du sông Hương cơ bản được kiểm soát.

Đến thời điểm hiện tại, chưa ghi nhận thiệt hại về người và tài sản. Công tác trọng tâm trước mắt là khắc phục môi trường.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà ghi nhận kết quả bước đầu của thành phố Huế, đồng thời đề nghị địa phương khẩn trương khắc phục hậu quả lũ lụt và sớm đưa đời sống người dân trở lại bình thường.

Tại Quảng Ngãi, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Hoàng Giang cho biết, bão số 13 gây gió mạnh phổ biến cấp 8–10. Nước biển dâng cao gây ngập một số khu vực ven biển từ Tịnh Khê đến Sa Huỳnh. Mực nước các sông Trà Khúc, Sông Vệ và Sông Phước đạt mức báo động 2–3 tùy đoạn.

Địa phương ghi nhận 3 người mất tích tại đảo Lý Sơn, trong đó một trường hợp tự tử, hai người còn lại ra cứu và gặp nạn; cùng với đó có 3 người bị thương. Ngoài ra, một số tuyến tỉnh lộ, đường Đông Trường Sơn và đường ven biển bị sạt lở, sụt trượt.

Về sự cố tàu hàng mắc kẹt tại khu vực cảng, Quảng Ngãi đang phối hợp Bộ Xây dựng và các đơn vị liên quan lên phương án hút dầu ra khỏi tàu và lai dắt đảm bảo an toàn, tránh nguy cơ sự cố tràn dầu. 

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Quốc phòng và Trung tâm ứng phó sự cố tràn dầu trực tiếp chỉ đạo, xử lý dứt điểm trong 1–2 ngày tới, không để phát sinh rủi ro.

Đại diện Bộ Xây dựng cho biết các chuyên gia đã đề xuất phương án lai dắt, sử dụng ba tàu lai kẹp hai bên để đưa tàu vào khu vực bãi đậu an toàn.

Phó Thủ tướng đề nghị tiếp tục triển khai phương án lai dắt như đã thống nhất. Công tác phòng, chống tràn dầu phải thực hiện song song trong suốt quá trình lai dắt và neo đậu.

Báo cáo tại cuộc họp, Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Lắk Tạ Anh Tuấn cho biết địa phương chịu tác động của "thiên tai kép", khi tối 6/11, đập thủy điện La Hiêng 2, nằm trên sông Kỳ Lồ, đã xảy ra tình trạng lật cửa xả, khiến lưu lượng nước tràn về hạ du đạt tới 8.000 m³/giây. Lượng nước xả lớn gây ảnh hưởng trực tiếp đến khu vực hạ lưu, đặc biệt là khu vực Đồng Xuân.

Về thiệt hại, tỉnh ghi nhận 3 người tử vong (2 người do sập nhà trong bão, 1 cụ già bị nước cuốn trôi). Không có người mất tích.

Thống kê sơ bộ cho thấy, hơn 1.000 ngôi nhà bị sập, tốc mái; 1 cầu cảng tại Vũng Rô bị đánh sập, ước thiệt hại khoảng 100 tỷ đồng; khoảng 54.000 lồng nuôi thủy sản của người dân bị thiệt hại; 6 tàu thuyền dù đã neo đậu trong cảng vẫn bị sóng đánh chìm.

Nhiều diện tích hoa màu và hệ thống trụ điện, đường dây hạ thế bị hư hỏng, khiến nhiều khu vực chưa thể khôi phục cấp điện trở lại.

Đắk Lắk kiến nghị Trung ương hỗ trợ khoảng 200 tỷ đồng để khẩn trương sửa chữa đê kè, hỗ trợ nhà dân và các hộ nuôi trồng thủy sản phục hồi sản xuất.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà cho biết đoàn công tác sẽ trực tiếp kiểm tra hiện trường trong thời gian sớm nhất, đồng thời nhấn mạnh yêu cầu đánh giá an toàn công trình thủy điện, đảm bảo tuyệt đối an toàn cho người dân vùng hạ du trong thời gian mưa lũ còn diễn biến phức tạp.

Về sự cố đập thuỷ điện La Hiêng 2, Phó Thủ tướng nhấn mạnh: Thiết kế hiện nay cho phép tích nước và xả lũ mang tính chủ động theo ý chủ đầu tư, "đến lúc không chịu được mới lật cửa xả", tiềm ẩn rủi ro lớn đối với tính mạng và tài sản của nhân dân hạ du.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ Công Thương trực tiếp cử cơ quan kỹ thuật xuống kiểm tra ngay quy trình thiết kế và vận hành thủy điện. Nếu phát hiện thiết kế không bảo đảm an toàn, phải yêu cầu điều chỉnh, và trong trường hợp không thể điều chỉnh thì phải dừng hoạt động.

Về hạ tầng giao thông, Bộ Xây dựng báo cáo quốc lộ 26 và đường Đông Trường Sơn có nhiều điểm sạt lở, giao thông tạm thời gián đoạn. Một số cầu, cống bị hư hỏng đang được tập trung khắc phục. Đường cao tốc chưa ghi nhận hư hại. Đường sắt đoạn qua ga Diêu Trì bị sạt lở nặng, tạm thời tắc tuyến Bắc – Nam, thời gian khắc phục chưa xác định, đang đánh giá lại mức độ thiệt hại.

Lực lượng tại chỗ bám sát địa bàn, nắm chắc từng khu vực

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Nguyễn Hoàng Hiệp đánh giá công tác dự báo và điều hành ứng phó với bão số 13 lần này được thực hiện chủ động, kịp thời và bám sát diễn biến. Dự báo bão đã có điều chỉnh liên tục theo tình hình thực tế và cung cấp sớm cho các địa phương, giúp nâng cao khả năng chuẩn bị.

Bão số 13 đi nhanh, phạm vi ảnh hưởng rộng và gió mạnh rất lớn, trên biển ghi nhận gió mạnh cấp 15–17, khi vào bờ đạt cấp 13–14 ở nhiều khu vực. Tuy nhiên, lượng mưa thực tế thấp hơn dự báo, giúp hệ thống hồ chứa thủy lợi và thủy điện vận hành an toàn; tổng dung tích cắt lũ đến trước khi bão đổ bộ còn khoảng 1,6 tỷ m³, góp phần giảm nguy cơ lũ lớn sau bão.

Cách tổ chức lực lượng tại chỗ của địa phương lần này rất hiệu quả, đặc biệt là việc huy động công an, quân đội và lực lượng xung kích cơ sở cứu dân kịp thời ngay trong lúc bão đang mạnh, qua đó giảm tối đa thiệt hại về người.

Phó Thủ tướng kiểm tra kè chắn sóng thôn 2, xã Xuân Lộc, tỉnh Đắk Lắk bị sóng biển đánh tràn kè khi bão số 13 quét qua - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Trung tướng Lê Quang Đạo, Phó Tổng Tham mưu trưởng đánh giá công tác chỉ đạo, ứng phó với bão số 13 lần này được thực hiện rất quyết liệt, sớm và sát với tình hình thực tế. Nhận định, dự báo của Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia chính xác hơn và được điều chỉnh kịp thời, giúp các bộ, ngành và địa phương có thời gian chuẩn bị trước.

Các lực lượng quân đội và công an địa phương đã chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền, kích hoạt các bước ứng phó theo đúng kịch bản phòng thủ dân sự quốc gia, triển khai hiệu quả phương châm "4 tại chỗ". Lực lượng tại chỗ bám sát địa bàn, nắm chắc từng khu vực, dự kiến tình huống và bố trí lực lượng hợp lý từ rất sớm. Nhiều tình huống cứu dân trong bão được thực hiện kịp thời và quyết đoán.

Thời tiết trong 5–7 ngày tới sẽ thuận lợi, trời ít mưa, không có gió mạnh, tạo điều kiện rất tốt để các địa phương tập trung khắc phục hậu quả, sửa chữa điện, thông tuyến giao thông và hỗ trợ người dân.

Tập trung ngay những vấn đề cấp bách

Kết luận cuộc họp, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà nhấn mạnh, bão số 13 là cơn bão có cường độ rất mạnh trong năm nay. Tuy nhiên, nhờ công tác dự báo kịp thời, chính xác, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo sớm; các địa phương triển khai đồng bộ, bài bản các biện pháp phòng, tránh và ứng phó.

Lần này các địa phương đã xây dựng kịch bản cụ thể theo từng cấp độ rủi ro thiên tai, với phương án khác nhau trên từng địa bàn. Việc di dời dân được thực hiện triệt để tại các khu vực chịu ảnh hưởng trực tiếp; các lực lượng quân đội, công an và lực lượng tại chỗ đã tổ chức kiểm soát chặt chẽ tàu thuyền, đảm bảo đưa tàu thuyền vào nơi neo đậu an toàn trước khi bão đổ bộ.

"Từ Trung ương đến địa phương, tới tận người dân, ngư dân, doanh nghiệp đều nhận thức rõ và chủ động phối hợp", Phó Thủ tướng nói.

Phó Thủ tướng giao các địa phương khẩn trương hỗ trợ xây nhà mới cho hộ dân bị sập nhà; trong đó, ưu tiên phục hồi chỗ ở cho gia đình chính sách, người neo đơn - Ảnh: VGP/Minh Khôi

Phó Thủ tướng đề nghị các địa phương rà soát, thống kê đầy đủ thiệt hại và phối hợp cùng người dân khẩn trương khắc phục hậu quả, đặc biệt theo phương châm "bốn tại chỗ" với tổ chức lực lượng rõ người, rõ việc, rõ địa bàn.

Một số nhiệm vụ cần triển khai ngay là khắc phục hư hỏng điện lưới và cột điện. Trong đó, Bộ Công Thương chỉ đạo EVN đánh giá tổng thể, đề xuất giải pháp nâng cao khả năng chịu thiên tai của hạ tầng điện.

Bộ Xây dựng chỉ đạo kiểm tra, khẩn trương thông các tuyến đường bộ, đường sắt, đường thủy; đặc biệt là tuyến đường sắt Bắc – Nam và các khu vực sạt lở trên tuyến Đông Trường Sơn.

Bộ Quốc phòng, Bộ Công an huy động lực lượng trên biển và trên không tiếp tục tìm kiếm 3 trường hợp mất tích tại Quảng Ngãi.

Phó Thủ tướng giao các địa phương khẩn trương hỗ trợ xây nhà mới cho hộ dân bị sập nhà; trong đó, ưu tiên phục hồi chỗ ở cho gia đình chính sách, người neo đơn. Quân đội, công an, đoàn thể huy động lực lượng giúp dựng nhà, sửa chữa nhà bị tốc mái; huy động thanh niên, phụ nữ, tổ chức xã hội bảo đảm công việc cụ thể, có trách nhiệm rõ ràng.

Rà soát khu vực sạt lở, ngập sâu; bố trí vùng an toàn lâu dài, không để người dân ở lại nơi nguy hiểm.

Khẩn trương thu gom rác, vệ sinh hạ du; tiêm phòng, phòng ngừa dịch bệnh cho người và vật nuôi; cung cấp vắc xin, hướng dẫn biện pháp phòng dịch.

Cung cấp giống, hướng dẫn chuyển đổi vụ; đánh giá nhu cầu phân bổ giống, phân bón, lương thực; nếu thiếu, báo cáo Trung ương để huy động dự trữ hỗ trợ.

Các địa phương báo cáo nhu cầu về tín dụng, cơ chế ưu đãi (miễn, giãn thuế; cơ cấu lại các khoản vay) để Chính phủ có phương án hỗ trợ, giúp người dân, doanh nghiệp sớm khôi phục sản xuất, kinh doanh.

Chính phủ đã quyết định tạm cấp từ nguồn ngân sách dự phòng cho các tỉnh Quảng Ngãi, Gia Lai, Đắk Lắk từ ngân sách; đồng thời phân bổ 10 tỷ đồng từ nguồn vận động Mặt trận Tổ quốc để hỗ trợ ban đầu. Các địa phương tiếp tục thống kê đầy đủ để Chính phủ cân đối bổ sung theo quy định.

Phó Thủ tướng nêu rõ cần tổng kết kỹ lưỡng sau bão số 13, tập trung vào năng lực dự báo. Bộ Tài nguyên và Môi trường tiếp tục đầu tư radar, thiết bị dự báo, nâng cao năng lực công nghệ để tăng độ chính xác và khả năng điều chỉnh dự báo theo diễn biến liên tục. Đồng thời, cần tính tới phương án thông tin dự phòng, bao gồm thông tin vệ tinh, để bảo đảm liên lạc khi hạ tầng bị sự cố.

Đồng thời, Phó Thủ tướng yêu cầu củng cố và nâng cao hiệu quả hệ thống chỉ huy phòng thủ dân sự ở các cấp, bảo đảm chỉ huy thống nhất, thông tin thông suốt, phối hợp chặt chẽ giữa lực lượng quân đội, công an, chính quyền địa phương và các cơ quan chuyên môn trong mọi tình huống.

Đầu tư hạ tầng thích ứng thiên tai đối với các lĩnh vực trọng yếu như điện, giao thông, thông tin liên lạc, nhằm bảo đảm các hệ thống này vẫn duy trì hoạt động trong điều kiện mưa bão lớn, lũ quét và ngập sâu.

Cùng với đó, nghiên cứu bổ sung hệ thống thông tin vệ tinh dự phòng, để duy trì liên lạc chỉ huy – điều hành trong các tình huống khẩn cấp, khi mạng lưới thông tin mặt đất có nguy cơ bị hư hỏng hoặc gián đoạn.

Kết thúc phát biểu, Phó Thủ tướng một lần nữa ghi nhận, biểu dương và đánh giá cao nỗ lực của các bộ, ngành, địa phương và lực lượng tuyến đầu; đồng thời yêu cầu tiếp tục hành động khẩn trương, hiệu quả, trách nhiệm, không để người dân gặp khó khăn kéo dài.