Huy động vốn trên sàn chứng khoán - Xu hướng tất yếu của doanh nghiệp bất động sản trong thời gian tới

Đầu năm 2022, Ngân hàng Nhà nước chính thức siết hoạt động mua trái phiếu doanh nghiệp của ngân hàng thương mại khiến thị trường trái phiếu doanh nghiệp có dấu hiệu “hạ nhiệt”.

Cụ thể, Ngân hàng Nhà Nước đã ban hành Thông tư 16/2021/TT-NHNN về trái phiếu, quy định về hoạt động đầu tư trái phiếu doanh nghiệp của các ngân hàng thương mại và có hiệu lực từ 15/1/2022. Trong đó, các ngân hàng không được bán và mua lại trái phiếu của doanh nghiệp chưa niêm yết trong vòng 12 tháng. Ngoài ra, Thông tư quy định việc tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài mua, bán trái phiếu doanh nghiệp, các ngân hàng chỉ được mua trái phiếu doanh nghiệp khi nợ xấu dưới 3%.

Theo ông Đào Minh Tú, Phó thống đốc Ngân hàng Nhà nước, cũng như chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp là kênh huy động vốn trung, dài hạn với nền kinh tế, cần phải tiếp tục phát triển, giảm sự lệ thuộc vốn của doanh nghiệp vào hệ thống ngân hàng. Tuy nhiên, trái phiếu doanh nghiệp chỉ tốt cho nền kinh tế nếu thị trường này phát triển lành mạnh. Đây cũng là lý do Ngân hàng Nhà nước chính thức siết hoạt động mua trái phiếu doanh nghiệp của ngân hàng thương mại vào đầu năm 2022.

Cũng theo Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Đào Minh Tú, dòng vốn tín dụng năm 2022 phải chảy vào lĩnh vực ưu tiên, tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp và người dân tiếp cận vốn tín dụng ngân hàng. Còn vốn vào các lĩnh vực rủi ro như chứng khoán, bất động sản hay kênh trái phiếu, quan điểm của Ngân hàng Nhà nước là phải kiểm soát chặt.

Việc chấn chỉnh thị trường trái phiếu giai đoạn này là cần thiết, tuy nhiên “núi nợ” của các doanh nghiệp huy động qua thị trường trái phiếu sẽ đáo hạn vào cuối năm 2022 đầu 2023. Điều này càng khiến các doanh nghiệp bất động sản “đói vốn” càng thêm đói.

Trước việc giao dịch trái phiếu bị siết chặt và buộc các doanh nghiệp bất động sản phải chuyển hướng huy động vốn sang sàn chứng khoán thông qua hoạt động chào bán cổ phần lần đầu ra công chúng (IPO) hoặc phát hành thêm cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu.

Theo số liệu cập nhật từ chuyên gia phân tích FiinGroup cho biết, 2021 là năm kỷ lục về huy động vốn qua phát hành trên thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam kể từ khi hình thành. Xin lưu ý, số liệu trên chỉ là giá trị nguồn cung cổ phiếu thứ cấp, huy động vốn trực tiếp từ thị trường và không bao gồm các loại phát hành mà không có tiền vào doanh nghiệp như cổ tức bằng cổ phiếu, cổ phiếu thưởng.

Số liệu này cho thấy vai trò to lớn của kênh huy động vốn trung và dài hạn qua TTCK, được kỳ vọng giúp doanh nghiệp niêm yết cải thiện nguồn vốn cho đầu tư phát triển và hồi phục trong giai đoạn hậu COVID-19.

Theo cơ cấu huy động, khoảng 25% giá trị phát hành năm 2021 được thực hiện bởi các doanh nghiệp trong ngành bất động sản (NVL, KBC, THD, KHG, và NLG), chứng khoán chiếm 22% (VND, HCM, SHS, VIX, và SSI) và Ngân hàng  là 14% (SHB, TPB, SSB và ABB).

Ông Lê Vũ Trường, lãnh đạo Dịch vụ Tư vấn Kế toán tài chính, EY Đông Dương nhận định, IPO và huy động vốn trên sàn chứng khoán sẽ là xu hướng tất yếu của các doanh nghiệp bất động sản trong thời gian tới. Chứng khoán sẽ trở thành kênh huy động thường xuyên và hiệu quả nếu doanh nghiệp chuẩn bị tốt bởi khi đã đưa cổ phiếu lên sàn chứng khoán có nghĩa là mọi thứ đều phải minh bạch, các thông tin của doanh nghiệp tới nhà đầu tư đều phải rõ ràng.

Tuy nhiên, theo chuyên gia của FiinGroup cho biết, việc phát hành cổ phần huy động vốn với lượng lớn cũng sẽ tiềm ẩn một số rủi ro đối với thị trường chứng khoán như rủi ro pha loãng cổ phiếu, tức là việc tăng vốn sẽ làm các hệ số trên cổ phiếu giảm đi trong ngắn hạn do nguồn lợi nhuận từ việc sử dụng nguồn vốn này chưa được phản ánh ngay. Như vậy, trong ngắn hạn, điều này có thể làm giảm tính hấp dẫn của các cổ phiếu nhóm ngành tăng vốn mạnh từ thị trường thứ cấp này.

Để làm tốt câu chuyện gọi vốn, các doanh nghiệp bất động sản cần hiểu rõ khẩu vị của nhà đầu tư. Việc này đòi hỏi doanh nghiệp phải xây dựng nền tảng phát triển bền vững, minh bạch thông tin, chiến lược kinh doanh khác biệt. Đây được coi là thách thức lớn đối với nhiều doanh nghiệp địa ốc, cũng là cơ hội để họ chứng minh năng lực, hiệu quả hoạt động, giúp thị trường sàng lọc bớt các doanh nghiệp yếu khả năng tài chính, đảm bảo tính ổn định, bền vững.

Nhìn về năm 2022, chuyên gia phân tích chứng khoán của FiinGroup cho biết, nhu cầu vốn nói chung của doanh nghiệp niêm yết sẽ rất lớn, nhất là sau những biện pháp siết kênh trái phiếu doanh nghiệp từ phía cơ quan quản lý cũng như Thông tư 16 của NHNN trong việc hạn chế ngân hàng tham gia đầu tư trái phiếu doanh nghiệp. Do đó, FiinGroup dự báo kênh huy động vốn qua TTCK sẽ vẫn là kênh được ưu tiên trong năm nay. Nếu thị trường được duy trì tốt cả về điểm số và thanh khoản như nhiều dự báo hiện nay, mức huy động vốn qua TTCK năm 2022 sẽ lại lập kỷ lục mới và con số huy động sẽ cao hơn nhiều so với hơn 100 ngàn tỷ vốn huy động năm 2021.