'Hòn ngọc' rộng hơn 10km2 trồng loại 'vàng trắng' đại dương có giá hàng triệu đồng, hiện là huyện đảo có mật độ dân số cao nhất Việt Nam

Đảo Lý Sơn còn có tên khác là Cù Lao Ré, được ví là hòn ngọc, thiên đường xanh giữa biển. Đây là một huyện đảo thuộc tỉnh Quảng Ngãi, cách đất liền 15 hải lý (khoảng 30km). Lý Sơn bao gồm 3 đảo Cù Lao Ré (đảo lớn), đảo An Bình (đảo bé) và hòn Mù Cu. Đây đều là 3 đảo có cảnh quan thiên nhiên hoang sơ nhưng thơ mộng.

Đặc trưng của đảo Lý Sơn là hàng trăm mỏm đá lớn nhỏ nhô lên mặt nước, đây cũng chính là những tàn tích còn sót lại của hoạt động phun trào dung nham từ cách đây hàng chục triệu năm. Ngày nay chính những tàn tích ấy tạo nên những điểm nhấn đặc biệt cho một vùng đảo hoang sơ.

Huyện trồng "vàng trắng" giữa đại dương

Trước năm 1975, Lý Sơn được gọi là Cù Lao Ré, sau ngày thống nhất, đảo nằm dưới sự quản lý của huyện Bình Sơn, tỉnh Nghĩa Bình. Ngày 30/6/1989, tỉnh Quảng Ngãi được tái lập và ngày 1/1/1993, huyện đảo Lý Sơn được thành lập trên cơ sở tách 2 xã Lý Hải và Lý Vĩnh (huyện Bình Sơn).

Đến cuối năm 2019, huyện Lý Sơn có 3 đơn vị hành chính trực thuộc (gồm các xã An Bình, An Vĩnh và An Hải). Ngày 25/3/2020, huyện Lý Sơn giải thể các đơn vị hành chính 3 xã. Sau khi giải thể các xã, huyện Lý Sơn có diện tích 10,39km2, dân số 22.174 người - là huyện đảo có mật độ dân số cao nhất trong 12 huyện đảo của nước ta.

Đảo Lý Sơn nằm cách đất liền 15 hải lý. Không những có vị trí chiến lược quan trọng về quốc phòng - an ninh, đảo tiền tiêu Lý Sơn còn là điểm đến kỳ bí, hấp dẫn du khách trong và ngoài nước. Hiện nay, chỉ với thời gian gần 40 phút đi tàu cao tốc từ đất liền cảng Sa Kỳ, TP Quảng Ngãi, người dân và du khách đã có thể đặt chân đến tham quan nghỉ dưỡng tại đảo Lý Sơn.

Lý Sơn nổi tiếng bởi có kiến tạo địa chất đặc biệt, từ hiện tượng phun trào và tắt đi của núi lửa hàng triệu năm trước đã tạo nên nhiều cảnh quan thiên nhiên kỳ bí, mê hoặc lòng người như vách đá Hang Câu, Chùa Hang, cổng Tò Vò, miệng núi lửa Giếng Tiền, Thới Lới… Đảo Lý Sơn còn là nơi lưu giữ nhiều vết tích của cư dân Sa Huỳnh 2.500 năm trước. Đảo hiện có 30 điểm di sản địa chất và văn hóa đan xen lẫn nhau. Những độc đáo về địa chất, văn hóa có ý nghĩa rất lớn trong nghiên cứu khoa học cũng như phát triển các loại hình sản phẩm du lịch trên đảo.

Đảo Lý Sơn (cụm đảo lớn và đảo bé) hiện có 5 kiểu, loại hình núi lửa và sản phẩm của núi lửa gồm: Hòn Kim, Hòn Sỏi, Thới Lới, Giếng Tiền và Hòn Vung.

Bãi Hang ở đảo bé Lý Sơn cũng là điểm đến mê hoặc khiến du khách không thể bỏ qua.

Với cảnh quan tuyệt đẹp, nước biển xanh ngắt trong suốt tận đáy, những bãi cát trắng mịn, Bãi Hang là nơi du khách có thể hòa mình tận hưởng làn nước mát lạnh sau hành trình khám phá các điểm thăm quan trên cụm đảo. 

"Bảo tàng sống động" về lịch sử chủ quyền Việt Nam

Không chỉ sở hữu di sản thiên nhiên độc đáo, huyện đảo Lý Sơn có đến hàng chục di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia và cấp tỉnh, liên quan trực tiếp, gián tiếp đến chủ quyền biển đảo Hoàng Sa - Trường Sa. Nổi bật nhất là lễ khao lề thế lính Hoàng Sa tổ chức vào tháng 2, tháng 3 âm lịch hằng năm ở các tộc họ trên huyện đảo Lý Sơn. Tháng 4/2013, lễ khao lề thế lính Hoàng Sa ở huyện đảo Lý Sơn được Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch công nhận là Di sản phi vật thể quốc gia.

Theo các bộ chính sử triều Nguyễn, đội Hoàng Sa hoạt động liên tiếp từ thế kỷ XVII (khoảng 400 năm trước), đầu thời chúa Nguyễn, đến giữa thế kỷ XIX sang đến thời Tây Sơn, với những cai đội nổi tiếng như Phú Nhuận hầu Võ Văn Phú, Hội Nghĩa hầu Võ Văn Khiết. Sang triều Nguyễn, ngay từ thời Gia Long đã sai Phạm Quang Ảnh làm Cai đội Hoàng Sa, tuyển chọn các binh phu đi Hoàng Sa và Trường Sa, dựng bia chủ quyền, lập miếu, đo đạc thủy trình, lập bản đồ...

Huyện đảo Lý Sơn chính là "bảo tàng sống động" về lịch sử chủ quyền của Việt Nam tại quần đảo Hoàng Sa - Trường Sa. Ngoài ra, con người nơi đây nồng hậu, thân thiện góp phần tạo "điểm đến Lý Sơn" ấn tượng trong lòng du khách gần, xa. Năm 2019, Lý Sơn được Tạp chí Forbes (Mỹ) bình chọn là 1 trong 10 bãi biển đẹp nhất Việt Nam.

Lý Sơn còn hấp dẫn du khách bởi người dân trên đảo có phương thức canh tác độc đáo tạo nên thương hiệu tỏi Lý Sơn hay “vàng trắng” giữa đại dương. Bình quân của 5 năm gần đây, mỗi năm đảo thu hoạch khoảng 2.500 tấn tỏi và 9.450 tấn hành. Năm 2020, tỏi Lý Sơn đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) công nhận cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý tỏi Lý Sơn; huyện đang thực hiện tốt chỉ dẫn này nhằm giữ vững thương hiệu tỏi Lý Sơn trên thị trường.

Tỏi Lý Sơn củ nhỏ vừa, tép đều, màu trắng, chắc. Ăn tỏi Lý Sơn, bạn sẽ cảm nhận được cả các mùi vị thơm cay dịu ngọt nồng hơn củ tỏi được trồng ở những vùng đất khác. Do có hương vị ngon, khác với các vùng khác nên giá của tỏi Lý Sơn khá cao, dao động từ 190.000 đến trên 2 triệu đồng/kg tùy vào loại tỏi.