"Lá chắn" cho chất lượng sản phẩm

Tên gọi “5S” xuất phát từ chữ cái đầu tiên của năm nguyên tắc trong tiếng Nhật: Seiri (Sàng lọc) là loại bỏ những vật dụng không cần thiết ra khỏi nơi làm việc; Seiton (Sắp xếp) là bố trí mọi thứ một cách khoa học, thuận tiện cho thao tác; Seiso (Sạch sẽ): Giữ gìn nơi làm việc luôn sạch sẽ, không bụi bẩn; Seiketsu (Săn sóc): Duy trì và tiêu chuẩn hóa 3S đầu tiên để đảm bảo sự ổn định; Shitsuke (Sẵn sàng): Rèn luyện tính kỷ luật và tự giác trong việc thực hiện 5S mỗi ngày.

Doanh nghiệp áp dụng 5S để nâng cao năng suất

Các nguyên tắc sắp xếp và phân loại trong 5S giúp doanh nghiệp nhận diện rõ đâu là giá trị, đâu là lãng phí với một bước đầu quan trọng trong mọi nỗ lực cải tiến. Thay vì phản ứng với sự cố, doanh nghiệp dần hình thành tư duy phòng ngừa, xác định kế hoạch rõ ràng giúp mọi thiết bị được bảo trì định kỳ, mọi vị trí làm việc có bảng hướng dẫn và công cụ được chuẩn hóa. Đặc biệt, khi được thực hiện đồng bộ và duy trì liên tục, 5S giúp biến “kỷ luật bên ngoài” thành “tự giác bên trong”, xây dựng văn hóa doanh nghiệp chuyên nghiệp từ tầng lãnh đạo đến người công nhân trực tiếp.

Một trong những vai trò then chốt khác của 5S là tạo điều kiện để cải tiến năng suất trở nên khả thi và bền vững. Khi nơi làm việc được tổ chức khoa học, các thao tác được rút ngắn, thời gian chờ đợi và di chuyển nội bộ giảm đáng kể, người lao động làm việc hiệu quả hơn mà ít gặp trở ngại. Không dừng ở đó, 5S còn đóng vai trò như một “lá chắn” cho chất lượng sản phẩm, đặc biệt trong ngành thực phẩm đòi hỏi nghiêm ngặt về vệ sinh và an toàn. Một nhà xưởng sạch sẽ, bố trí hợp lý, công cụ được bảo quản tốt thì đó chính là yếu tố then chốt để ngăn ngừa sai sót, nhiễm chéo trong chế biến yến.

Triển khai công cụ 5S toàn diện

Trong quá trình triển khai tại Công ty CP Tổ Yến Hoàng Gia, 5S không chỉ đơn thuần là việc làm cho nhà xưởng gọn gàng sạch sẽ. Vai trò sâu xa hơn của 5S chính là giúp định hình lại tư duy tổ chức công việc, giảm lãng phí và tạo ra một môi trường làm việc kỷ luật, minh bạch.

Thành lập ban điều phối 5S để kiểm tra chất lượng và nhân sự

Chiến lược triển khai được thực hiện bài bản và thành lập ban điều phối 5S gồm đại diện các bộ phận sản xuất, kho vận, kiểm tra chất lượng và nhân sự. Mỗi tuần, công ty tổ chức các buổi huấn luyện 5S trực tiếp cho từng tổ, với các ví dụ thực tế ngay tại nơi làm việc.

Sàng lọc: Tại nhà máy Tổ Yến Hoàng Gia, khu vực sản xuất và kho được rà soát toàn diện. Hơn 300 vật dụng như khay nhựa cũ, nồi hấp hư, chổi hỏng, thùng carton hư hỏng… bị loại bỏ. Những vật tư còn dùng được nhưng chưa cần thiết được dán nhãn và chuyển vào khu “tạm lưu giữ”.

Sắp xếp: Dụng cụ làm sạch, bàn thao tác, khay đựng tổ yến, cân tiểu ly… được đánh mã màu và bố trí khoa học. Các giá đựng mới được thiết kế để rút ngắn khoảng cách thao tác giữa các công đoạn. Kho nguyên liệu được chia ô theo lô sản xuất, có bảng chỉ dẫn, giúp giảm 70% thời gian tìm kiếm.

Sạch sẽ: Thay vì giao cho tổ vệ sinh vào cuối ngày, mỗi tổ sản xuất giờ có lịch vệ sinh riêng theo ca làm việc với bảng phân công và checklist rõ ràng. Các khu vực như bàn inox, tủ hấp, máy tiệt trùng đều có người chịu trách nhiệm theo ca. Sổ vệ sinh được kiểm tra hàng tuần bởi quản lý chất lượng.

Săn sóc: Sau 2 tháng, công ty tiêu chuẩn hóa toàn bộ quy trình 5S bằng bộ sổ tay nội quy 5S, kèm các biểu mẫu đánh giá. Các khu vực được chấm điểm 5S hàng tuần theo 5 tiêu chí. Tổ có điểm cao nhất được khen thưởng bằng hiện vật nhỏ như thẻ quà tặng hoặc nghỉ phép thêm nửa ngày.

Sẵn sàng: Từ tháng 5/2024, doanh nghiệp đưa tiêu chí 5S vào đánh giá năng lực nhân viên định kỳ. Đồng thời, công ty tổ chức cuộc thi “Góc làm việc tiêu biểu” theo quý và dán ảnh cá nhân xuất sắc trên bảng vinh danh. Những hành động này giúp khích lệ tinh thần tự giác và lan tỏa văn hóa 5S trong toàn công ty.

Những ghi nhận dành cho thương hiệu sản phẩm uy tín đến tay người tiêu dùng

Sau 6 tháng triển khai, theo thống kê nội bộ, doanh nghiệp đã đạt được những kết quả ấn tượng như năng suất lao động tăng 35%, thời gian hoàn thiện một đơn hàng giảm 40%, tỷ lệ lỗi trong quá trình chế biến giảm 47%, không phát sinh tai nạn lao động trong 6 tháng, chi phí vệ sinh công nghiệp giảm 25%. Thành công của Tổ Yến Hoàng Gia không chỉ giới hạn trong nội bộ mà được nhiều cơ sở sản xuất yến nhỏ lẻ tại các địa phương đã đến tham quan mô hình 5S tại nhà máy. Các cơ quan ban ngành cũng đã lựa chọn doanh nghiệp này để giới thiệu trong các chương trình hỗ trợ chuyển đổi số và cải tiến năng suất cho các doanh nghiệp chế biến nông sản - thực phẩm.

Ông Lê Thành Đại - chủ tịch Hiệp hội Yến sào Việt Nam, cho biết, đến thời điểm này, cả nước có hơn 22.000 nhà yến, phân bố tại 42/63 tỉnh, thành phố. Vùng Đồng bằng sông Cửu Long có khoảng 10.500 nhà yến (chiếm 44,7%, tập trung nhiều ở tỉnh Kiên Giang, Tiền Giang). Vùng Đông Nam Bộ có khoảng 5.900 nhà yến (chiếm 25%); vùng Nam Trung Bộ có hơn 4.900 nhà yến (chiếm 21%), vùng Tây Nguyên có khoảng 1.900 nhà yến (chiếm 8,4%). Riêng các tỉnh phía Bắc chỉ nuôi khoảng 240 nhà yến. Sản lượng tổ yến của Việt Nam hiện đạt khoảng 150 - 200 tấn/năm, với giá trị kinh tế ước tính từ 500 - 600 triệu USD.

Tại “Hội nghị triền khai Nghị định thư về xuất khẩu tổ yến sang Trung Quốc” do Bộ NN và MT tổ chức trong tháng 5 vừa qua tại Hà Nội, đại diện Cục Chăn nuôi và Thú y khẳng định, tổ yến là một trong những sản phẩm có giá trị kinh tế cao nhất của Việt Nam, với giá thương mại lên đến hàng nghìn USD mỗi kilogram trên thị trường quốc tế.

Theo đại diện Cục Chăn nuôi và Thú y cho biết, sau 4 năm thực hiện Nghị định thư ký kết năm 2022, Việt Nam đã đạt những kết quả bước đầu đáng ghi nhận: hơn 4 tấn tổ yến tinh chế và hàng triệu sản phẩm tổ yến đã được xuất khẩu chính ngạch sang Trung Quốc, với tổng giá trị vượt 4 triệu USD. Đến nay, 13 doanh nghiệp Việt Nam đã được phía Trung Quốc phê duyệt đủ điều kiện xuất khẩu. Hơn 70 doanh nghiệp khác đang tích cực hoàn thiện nhà máy, tham gia chương trình giám sát để mở rộng xuất khẩu. Đồng thời, hơn 4.000 nhà yến được đưa vào hệ thống kiểm soát dịch bệnh và trên 220 mẫu tổ yến đã được xét nghiệm theo các chỉ tiêu an toàn thực phẩm.

Theo ông Hồng Đình Khoa, Phó Chủ tịch Hiệp hội Yến sào Việt Nam cho rằng: “Chỉ cần cải thiện tông trắng cho tổ yến, giá trị mỗi tổ có thể tăng thêm cả triệu đồng. Nhưng điều đó đòi hỏi công nghệ cao, quy trình chuẩn và sự hiếu rõ thị trường”.

Trong bối cảnh nhu cầu yến sào toàn cầu ngày càng tăng, Việt Nam cần tận dụng lợi thế để định vị lại mình trên bản đồ xuất khẩu. Nhiều doanh nghiệp tại hội nghị cũng để xuất: Nhà nước tiếp tục hỗ trợ thủ tục xuất khẩu, tiếp cận vốn ưu đãi, hoàn thiện hành lang pháp lý; Doanh nghiệp chủ động đầu tư cải tiến công nghệ, nâng cấp nhà yến, chuẩn hóa sản phẩm; Cùng phối hợp với Hiệp hội, địa phương và cơ quan chức năng để đảm bảo kiểm dịch, minh bạch tỷ lệ yến, truy xuất nguồn gốc theo đúng chuẩn quốc tế.

Với tinh thần “làm tốt điều nhỏ nhất”, 5S đang từng bước giúp các doanh nghiệp Việt - đặc biệt trong lĩnh vực thực phẩm và chế biến yến sào - xây dựng môi trường làm việc chuyên nghiệp, sạch sẽ, hiệu quả và đầy cảm hứng. Đó cũng chính là con đường để tiến tới sự phát triển bền vững trong thời đại cạnh tranh toàn cầu.