Hiệu quả mạnh mẽ đó là ngành sản xuất

Mặc dù bảy công cụ QC Tools có thể áp dụng trong hầu hết mọi ngành nghề - từ dịch vụ khách hàng, y tế, giáo dục đến phát triển phần mềm - nhưng có một ngành mà bộ công cụ này phát huy hiệu quả mạnh mẽ và rõ rệt nhất, đó chính là ngành sản xuất (Manufacturing).

Có nhiều lý do khiến ngành sản xuất là "mảnh đất màu mỡ" nhất cho việc áp dụng bảy công cụ QC Tools

Tính lặp lại của quy trình: Các quy trình sản xuất thường mang tính lặp đi lặp lại cao. Điều này tạo ra lượng dữ liệu dồi dào và đồng nhất về các thông số vận hành, đặc tính sản phẩm, và các loại lỗi phát sinh, rất phù hợp để phân tích bằng các công cụ thống kê như Biểu đồ tần suất, Biểu đồ kiểm soát hay Phiếu kiểm tra.

Sản phẩm hữu hình, lỗi rõ ràng: Sản phẩm đầu ra thường là vật lý, dễ dàng kiểm tra và định lượng các loại lỗi (kích thước sai, màu sắc không đúng, cong vênh, nứt vỡ...). Điều này giúp việc thu thập dữ liệu cho Phiếu kiểm tra, Biểu đồ Pareto trở nên trực quan và chính xác.

Chi phí chất lượng kém cao: Lỗi trong sản xuất dẫn đến lãng phí nguyên vật liệu (phế phẩm), chi phí làm lại, chi phí bảo hành, thu hồi sản phẩm, và mất uy tín thương hiệu. Việc xác định và loại bỏ các nguyên nhân gây lỗi bằng Sơ đồ xương cá, Biểu đồ phân tán có tác động trực tiếp và đáng kể đến việc giảm chi phí và tăng lợi nhuận.

Yêu cầu về sự ổn định và độ tin cậy: Nhiều ngành sản xuất đòi hỏi sự ổn định cao của quy trình để đảm bảo chất lượng đồng đều và độ tin cậy của sản phẩm (ví dụ: linh kiện ô tô, thiết bị y tế, hàng không). Biểu đồ kiểm soát là công cụ không thể thiếu để giám sát và duy trì sự ổn định này.

Phức tạp trong vận hành: Quy trình sản xuất, đặc biệt trong các nhà máy lớn, thường có nhiều công đoạn và sự tương tác phức tạp giữa con người, máy móc, nguyên vật liệu và môi trường. Lưu đồ giúp làm rõ quy trình, trong khi Sơ đồ xương cá giúp phân tích các nguyên nhân đa dạng dẫn đến vấn đề.

Tóm lại, bản chất của ngành sản xuất - nơi quy trình được lặp lại, dữ liệu được tạo ra liên tục, và các vấn đề chất lượng thường có biểu hiện vật lý rõ ràng và chi phí cao - khiến bảy công cụ QC Tools trở thành bộ vũ khí thiết yếu để cải thiện năng suất, giảm lãng phí và nâng cao chất lượng sản phẩm một cách hiệu quả nhất.

Áp dụng thực tế 

Ngành dệt may & da giày: Đây là hai ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, đặc trưng bởi quy trình sản xuất hàng loạt, sử dụng nhiều lao động và các công đoạn lặp đi lặp lại (cắt, may, lắp ráp...). Các vấn đề phổ biến bao gồm: lỗi đường may, lỗi màu sắc, sai kích thước, lỗi vật liệu, lỗi ngoại quan...

Ví dụ như Tổng Công ty May Việt Tiến hay các nhà máy lớn trong lĩnh vực da giày thường xuyên phải đối mặt với yêu cầu chất lượng khắt khe từ các đối tác quốc tế.

Phiếu kiểm tra và Biểu đồ Pareto được sử dụng rộng rãi tại các chuyền may, chuyền lắp ráp để thu thập dữ liệu về các loại lỗi phát sinh (ví dụ: đứt chỉ, bỏ mũi, bẩn vải, sai size). Sau đó, biểu đồ Pareto giúp xác định 20% loại lỗi gây ra 80% vấn đề, cho phép quản lý tập trung nguồn lực vào giải quyết các lỗi nghiêm trọng nhất (ví dụ: tập trung xử lý lỗi đứt chỉ nếu nó chiếm tỷ lệ cao nhất).

Sơ đồ xương cá hữu ích trong việc phân tích nguyên nhân gốc rễ của các lỗi lặp lại. Ví dụ, lỗi đứt chỉ có thể do nhiều nguyên nhân (chỉ kém chất lượng, kim cùn/sai cỡ, căng chỉ không đúng, tốc độ máy quá cao, kỹ năng công nhân...). Sơ đồ xương cá giúp đội ngũ chất lượng và sản xuất mổ xẻ vấn đề từ các khía cạnh con người, máy móc, nguyên liệu, phương pháp, môi trường để tìm ra giải pháp triệt để. Lưu đồ giúp phân tích và tối ưu hóa quy trình may, lắp ráp, ủi, đóng gói, loại bỏ các bước thừa hoặc gây ra lỗi.

Ngành chế biến thực phẩm & đồ uống: Yêu cầu vệ sinh an toàn thực phẩm (ATTP) và chất lượng đồng nhất là tối quan trọng. Các vấn đề có thể là biến đổi chất lượng nguyên liệu, sai sót trong quy trình chế biến, đóng gói không đạt chuẩn, mất ATTP...

Ví dụ như các công ty hàng đầu như Vinamilk, Acecook Việt Nam (mì ăn liền) hay Masasan (thực phẩm, gia vị) hoạt động trong một môi trường đòi hỏi kiểm soát chất lượng cực kỳ chặt chẽ theo các tiêu chuẩn quốc tế (ISO 22000, HACCP, FSSC 22000).

Biểu đồ kiểm soát được sử dụng để giám sát các thông số quan trọng trong quy trình chế biến (ví dụ: nhiệt độ thanh trùng, độ pH của sản phẩm, trọng lượng tịnh của bao bì). Việc theo dõi các biểu đồ này giúp nhận diện sớm sự bất ổn của quy trình trước khi tạo ra sản phẩm lỗi hàng loạt.

Phiếu kiểm tra là công cụ cơ bản để ghi nhận kết quả kiểm tra nguyên liệu đầu vào, các điểm kiểm soát tới hạn (CCP) trong quy trình HACCP, hoặc kết quả kiểm tra thành phẩm. Lưu đồ là nền tảng để xây dựng hệ thống HACCP, mô tả chi tiết từng bước của quy trình sản xuất từ nguyên liệu đến thành phẩm, giúp xác định các điểm nguy hiểm và biện pháp kiểm soát.

Ngành sản xuất linh kiện điện tử & lắp ráp: Ngành này đòi hỏi độ chính xác cao, quy trình phức tạp và dung sai rất nhỏ. Các vấn đề thường gặp là lỗi hàn, lỗi lắp ráp, lỗi chức năng, lỗi linh kiện.. Ví dụ các nhà máy lắp ráp, sản xuất linh kiện cung ứng cho các tập đoàn lớn như Samsung, LG tại Việt Nam phải tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng nghiêm ngặt.

Biểu đồ phân tán có thể được sử dụng để tìm mối liên hệ giữa các yếu tố (ví dụ: nhiệt độ lò hàn và tỷ lệ lỗi mối hàn) nhằm xác định điều kiện vận hành tối ưu. Biểu đồ kiểm soát được áp dụng để theo dõi các thông số quan trọng của máy móc hoặc đặc tính của linh kiện sau từng công đoạn để đảm bảo sự ổn định và chính xác. Sơ đồ xương cá được dùng để phân tích nguyên nhân gốc rễ của các lỗi chức năng phức tạp (ví dụ: lỗi kết nối) vốn có thể xuất phát từ nhiều yếu tố (thiết kế, linh kiện, quy trình hàn, kiểm tra...).

Một số thách thức

Thiếu nhận thức đầy đủ về các công cụ: Nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, chưa hiểu rõ cách thức vận hành và lợi ích của từng công cụ, dẫn đến việc triển khai không hiệu quả.

Thiếu nguồn lực đào tạo: Để ứng dụng thành công, doanh nghiệp cần có đội ngũ được đào tạo bài bản. Tuy nhiên, chi phí cho đào tạo chuyên sâu vẫn là rào cản lớn.

Văn hóa chất lượng chưa được đặt lên hàng đầu: Tư duy "chữa lỗi" thay vì "phòng ngừa lỗi" vẫn phổ biến, làm hạn chế khả năng kiểm soát chất lượng bền vững.

Chưa tối ưu hóa công nghệ: Nhiều doanh nghiệp vẫn sử dụng các phương pháp thủ công, thiếu ứng dụng công nghệ để phân tích và kiểm soát chất lượng.

Bảy công cụ kiểm soát chất lượng không chỉ là lý thuyết mà đã được chứng minh hiệu quả qua nhiều mô hình kinh doanh tại Việt Nam. Nó đòi hỏi sự thay đổi về nhận thức, xây dựng văn hóa làm việc dựa trên dữ liệu, cam kết kiên trì với con đường cải tiến liên tục. Vượt qua những thách thức này sẽ giúp doanh nghiệp Việt Nam không chỉ giải quyết các vấn đề chất lượng hiện tại mà còn xây dựng nền tảng vững chắc cho sự phát triển và cạnh tranh trong tương lai.