Tại Hội thảo “Nâng cao năng lực phòng, chống và xử lý vi phạm trong TMĐT”, ông Trần Hữu Linh - Tổng cục trưởng Tổng cục Quản lý thị trường cho biết, trong năm 2023, sức sản xuất, kinh doanh của cộng đồng doanh nghiệp đã và đang phục hồi sau đại dịch Covid-19, tuy nhiên, trong nội địa, nhiều cửa hàng, cơ sở kinh doanh đóng cửa, trả lại mặt bằng.
Ở miền Bắc, chợ Ninh Hiệp - một trong những thủ phủ của hàng giả, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ, đổ buôn, phân phối đi cả nước nhưng hiện nay, tình hình kinh doanh đìu hiu, im ắng. Trong khi đó, ở miền Nam, tình trạng này còn nặng nề hơn, san sát các cửa hàng đóng cửa, then cài.
Hình minh họa
Tuy nhiên, theo Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh, dù tình hình sản xuất kinh doanh còn chịu ảnh hưởng nặng nề từ đại dịch, song sức mua sắm của người dân không hề thuyên giảm mà chỉ chuyển từ phương thức mua sắm trực tiếp sang hình thức mua sắm online. Thói quen mua sắm của người tiêu dùng đã thay đổi, dẫn đến các cơ sở phải cắt giảm sự hiện diện trên phố để chuyển dịch hình thức kinh doanh.
Nếu như năm 2020, doanh số bán lẻ trên Internet tại Việt Nam là 13 tỷ USD thì đến năm 2022, con số này tăng vọt lên thành 35 tỷ USD. Bên cạnh đó, Việt Nam là nước có tỷ lệ dân số mua sắm cao nhất Đông Nam Á. Gần 1 nửa dân số Việt Nam mua sắm online, cao nhất Đông Nam Á với 49,3 triệu người, tương đương 41% tỷ lệ dân số.
Điều này cho thấy, thương mại điện tử có yếu tố online, nên yêu cầu tính nghiệp vụ cực kỳ lớn. Do vậy, quá trình kiểm soát, xử lý... lực lượng gặp rất nhiều khó khăn bởi tính đặc thù như địa điểm mua bán không xác định được, người bán hàng có thể ở bất kỳ đâu; kho hàng, thời điểm giao kết hợp đồng rất khó để xác định và chứng cứ rất dễ thay đổi. Hơn nữa việc thanh toán qua trung gian càng khiến quá trình truy vết gặp khó. Điều này cũng đã và đang tạo ra thách thức cho các lực lượng chức năng trong công tác kiểm tra, kiểm soát chất lượng hàng hóa.
Trước thực tế này, để phòng, chống và ngăn chặn hiệu quả các hành vi vi phạm trên thương mại điện tử, tháng 3/2023, Chỉnh phủ đã phê duyệt Đề án 319 về chống hàng giả và bảo vệ người tiêu dùng trong thương mại điện tử đến năm 2025.
Cũng theo lãnh đạo Tổng cục Quản lý thị trường, trên không gian mạng hiện nay có rất nhiều hình thức vi phạm liên quan đến thương mại điện tử. Vi phạm điển hình là bán hàng giả của các nhãn hàng lớn liên quan đến hàng thời trang, mỹ phẩm, đồ gia dụng, đồ điện tử...
Bên cạnh đó, tình trạng rao bán vũ khí, công cụ hỗ trợ, các thiết bị ghi âm, ghi hình, định vị, phá sóng... thậm chí là ma túy, chất kích thích đã và đang diễn ra tràn lan.
Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh nhấn mạnh, để ngăn chặn những hành vi vi phạm này, trách nhiệm đầu tiên thuộc về lực lượng Quản lý thị trường, song, lực lượng không thể “đơn phương độc mã” trong cuộc chiến này được bởi, kiểm soát hàng vi phạm thương mại điện tử rất khó và cần sự phối hợp của nhiều lực lượng chức năng và các sàn thương mại điện tử.
Theo Tổng Cục trưởng Trần Hữu Linh, để phòng ngừa, ngăn chặn hiệu quả các hành vi vi phạm trên thương mại điện tử, từ nay đến năm 2025 lực lượng Quản lý thị trường cả nước phải chú trọng vào 4 nhiệm vụ chính:
Thứ nhất, hoàn thiện, sửa đổi bổ sung các văn bản chính sách pháp luật để bám sát thực tiễn; tránh sự chồng chéo giữa các lực lượng chức năng trong công tác kiểm tra, xử lý các hành vi vi phạm.
Thứ hai, tạo sự chuyển biến trong nhận thức tiêu dùng của người dân. Đây là một trong những nhiệm vụ trọng tâm bên cạnh hoạt động chuyên môn kiểm tra, kiểm soát của lực lượng Quản lý thị trường. Do vậy từ cuối năm 2018 đến nay, Tổng cục cũng như Cục Quản lý thị trường các tỉnh, thành phố đã mở cửa các không gian trưng bày nhận diện hàng thật - hàng giả, từ đó, góp phần nâng cao ý thức người tiêu dùng, từng bước đẩy lùi vấn nạn hàng giả.
Thứ ba, nâng cao chất lượng đội ngũ công chức Quản lý thị trường thông qua các buổi tập huấn về chuyên môn nghiệp vụ, đặt mục tiêu trở thành lực lượng phản ứng nhanh 24/7, hoạt động hiệu lực, hiệu quả, mọi lúc mọi nơi.
Thứ tư, mục tiêu cao nhất của công tác đấu tranh phòng, chống hàng giả trên không gian mạng là hướng đến xây dựng môi trường kinh doanh lành mạnh, tạo động lực cho doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh, bảo vệ quyền và lợi ích của người tiêu dùng.