Đại dịch COVID-19 đã buộc tất cả chúng ta phải thích ứng nhanh chóng với những hoàn cảnh thay đổi. Có nhiều tiêu chuẩn được áp dụng ngay lập tức trong việc đối phó và phục hồi sau đại dịch. Những tiêu chuẩn này hiện đang được kết hợp với một loạt các tiêu chuẩn mới đã và đang được tổ chức Tiêu chuẩn hoá quốc tế (The International Organization for Standardization – ISO) xây dựng như một phản ứng trực tiếp đối với những thách thức của COVID-19.
Để các nước thành viên có thể thiết lập quy trình hành động phù hợp, cải thiện khả năng phục hồi, tăng cường khả năng phục hồi và cứu sống trong đại dịch COVID-19, ISO đã công bố hoặc đang tổ chức triển khai các dự án tiêu chuẩn mới (hiện tại ISO có hơn 166 thành viên từ các cơ quan tiêu chuẩn hoá quốc gia, trong đó Việt Nam là thành viên chính thức từ năm 1977):
1. ISO 31030:2021 Quản lý rủi ro du lịch - Hướng dẫn cho các tổ chức (Travel risk management - Guidance for organizations). Tiêu chuẩn này đã được ISO công bố và phát hành tháng 9/2021
Đi du lịch ngày càng trở thành một đặc điểm chung trong công việc hoặc chức năng của con người. Do đó, các tổ chức cần đáp ứng nghĩa vụ chăm sóc của họ trên nhiều khu vực pháp lý ở các khu vực khác nhau trên thế giới. Du lịch liên quan đến công việc, giống như tất cả các chuyến du lịch, đã trở nên khó khăn khi đại dịch COVID-19 làm rung chuyển thế giới và giao thông vận tải ở khắp mọi nơi rơi vào nhiều tình huống bế tắc. Nhưng giờ đây, khi mọi người bắt đầu di chuyển trở lại, các sự kiện ấn tượng của năm 2020 và năm 2021 đã làm nổi bật tầm quan trọng của việc chuẩn bị cho bất kỳ sự kiện nào.
Rủi ro du lịch rất đa dạng và thay đổi rất nhiều dựa trên các điểm đến, tình hình chính trị hoặc sức khỏe, và không có một bộ quy tắc nào phù hợp với mọi điểm đến hoặc hồ sơ của khách du lịch. Tiêu chuẩn ISO 31030 cung cấp cách tiếp cận có cấu trúc để phát triển, thực hiện, đánh giá và xem xét chính sách và chương trình quản lý rủi ro du lịch cũng như đánh giá và xử lý rủi ro du lịch, chiến lược phòng ngừa và giảm thiểu. Những sự kiện này bao gồm từ các sự kiện như tai nạn đường bộ hoặc sự cố sức khỏe, cho đến bùng phát dịch bệnh, dịch bệnh, thiên tai, cũng như xung đột, tội phạm, an ninh, sức khỏe (bao gồm cả sức khỏe tâm thần) của khách du lịch và ảnh hưởng xấu đến kết quả của họ trong mục tiêu du lịch. ISO 31030 bao gồm việc lập kế hoạch trước và đánh giá rủi ro của các điểm đến và sắp xếp du lịch, các biện pháp phòng ngừa về an ninh và an toàn thông tin, những thách thức đối với hậu cần du lịch, ứng phó khẩn cấp và hơn thế nữa.
Những lợi ích khi áp dụng tiêu chuẩn gồm: bảo vệ nhân sự, dữ liệu, sở hữu trí tuệ và tài sản; giảm rủi ro pháp lý và tài chính; cho phép kinh doanh ở những địa điểm có rủi ro cao; nâng cao danh tiếng và sự tín nhiệm của tổ chức, do đó có thể có tác động tích cực đến khả năng cạnh tranh, luân chuyển nhân viên và thu nhận nhân tài; cải thiện niềm tin của người lao động về sức khỏe, an toàn và các thỏa thuận an ninh liên quan đến việc đi lại; đóng góp vào khả năng liên tục của kinh doanh và khả năng phục hồi của tổ chức; thể hiện khả năng của tổ chức trong việc kiểm soát các rủi ro liên quan đến du lịch một cách hiệu quả và hiệu quả, điều này cũng có thể giúp giảm phí bảo hiểm; cung cấp sự đảm bảo cho các đối tác kinh doanh, do đó các ngân hàng và nhà đầu tư sẽ sẵn sàng tài trợ hơn cho hoạt động kinh doanh của mình; cho phép tổ chức đáp ứng kỳ vọng của khách hàng về tính an toàn và ổn định của chuỗi cung ứng của họ; tăng năng suất chung; góp phần đáp ứng các mục tiêu phát triển bền vững bằng cách tăng cường khía cạnh xã hội của tính bền vững.
ISO 31030 là một công cụ quan trọng để giúp cho tổ chức có thể đưa ra một kế hoạch thực tế và toàn diện nhằm bao quát tất cả các cơ sở và giữ an toàn cho công nhân của họ khi di chuyển. Tiêu chuẩn này có thể áp dụng cho bất kỳ loại hình tổ chức nào, không phân biệt lĩnh vực hoặc quy mô, bao gồm nhưng không giới hạn: các tổ chức thương mại; các tổ chức từ thiện và phi lợi nhuận; các tổ chức chính phủ; các tổ chức phi chính phủ; các tổ chức giáo dục. Tiêu chuẩn này không áp dụng cho du lịch và du lịch liên quan đến giải trí, ngoại trừ liên quan đến du khách đi du lịch thay mặt cho tổ chức.
2. Hiện nay ISO cũng đang thực hiện nhiều dự án xây dựng tiêu chuẩn, tài liệu quan đến ứng phó với tình trạng khẩn cấp, dưới đây là một số tiêu chuẩn hoặc dự án liên quan đến đại dịch COVID-19 đang được triển khai:
1) AWI IWA 36 Hướng dẫn về dịch vụ giao hàng không tiếp xúc (Guidelines for contactless delivery service).
Nhiều ngành công nghiệp trên khắp thế giới cần dịch vụ không tiếp xúc để giảm rủi ro cho tất cả mọi người có liên quan đến doanh nghiệp (nhân viên, khách hàng và đối tác) và chính doanh nghiệp đó.
Dịch vụ chuyển phát không tiếp xúc đóng góp đáng kể vào sức khỏe và sự an toàn của người tiêu dùng và chuyển phát nhanh trong thời kỳ dịch bệnh.
AWI IWA 36 là bước khởi đầu của các phương pháp không tiếp xúc cho các ngành tiếp xúc nhiều như ngành giao hàng, bán lẻ và khách sạn. Tài liệu này nhằm mục đích:
- Tránh rủi ro tiếp xúc nghề nghiệp của chuyển phát nhanh, đảm bảo an toàn của người tiêu dùng và chuyển phát nhanh để đạt được tiêu dùng đảm bảo;
- Thúc đẩy bảo vệ thông tin cá nhân, tôn trọng quyền riêng tư của người tiêu dùng;
- Đáp ứng nhu cầu tiêu dùng đa dạng hóa và cá nhân hóa của người tiêu dùng;
- Cung cấp một phương thức dịch vụ “giao hàng không tiếp xúc” và hướng dẫn thị trường tiêu thụ.
Tháng 3 năm 2020, Trung Quốc đã công bố Tiêu chuẩn Hiệp hội T/CCPITCSC 042-2020 "Đặc điểm kỹ thuật cho dịch vụ giao hàng không tiếp xúc" và ngày 17 tháng 4 năm 2020, Cơ quan quản lý tiêu chuẩn hóa của Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (SAC) cũng đã phê duyệt Dự án xây dựng Tiêu chuẩn Quốc gia về "Hướng dẫn cho dịch vụ giao hàng không tiếp xúc".
2) PRF IWA 38 Yêu cầu và khuyến nghị đối với việc xây dựng các cơ sở y tế khẩn cấp (Requirements and recommendations for the construction of emergency medical facilities).
Ngăn ngừa và kiểm soát có hiệu quả sự lây lan của các bệnh truyền nhiễm, chuẩn hóa thiết kế và xây dựng các cơ sở y tế cấp cứu bệnh truyền nhiễm, đẩy mạnh công tác hướng dẫn khoa học cho công tác phòng, chống bệnh truyền nhiễm đường hô hấp.
PRF IWA 38 nhằm mục đích hướng dẫn các cơ sở y tế cấp cứu, các bệnh truyền nhiễm đường hô hấp được xây dựng mới và mở rộng trong các cơ sở y tế hiện có và được xây dựng nhanh chóng bằng ván hoặc kết cấu thép có thể di chuyển được trong container.
Các hướng dẫn này đã được Trung quốc nghiên cứu áp dụng cho Bệnh viện Bắc Kinh Xiaotangshan (Bệnh viện SARS Bắc Kinh), Bệnh viện Vũ Hán Huoshenshan và Bệnh viện Leishenshan, và hơn 10 bệnh viện bệnh truyền nhiễm đường hô hấp khác.
3) AWI IWA 40 Hướng dẫn cho các dịch vụ “Nhà bếp đám mây” (Guidelines for cloud kitchen services).
(Nhà bếp đám mây là một nhà hàng chỉ phục vụ đồ ăn giao hàng tận nơi, không có không gian vật lý để ngồi ăn, uống tại chỗ. Nó hoàn toàn dựa vào các đơn đặt hàng trực tuyến được đặt thông qua các công cụ tổng hợp thực phẩm trực tuyến hoặc một trang web hoặc ứng dụng di động hỗ trợ đặt hàng trực tuyến).
“Nhà bếp đám mây” đã đóng góp đáng kể vào sự phục hồi của ngành cung cấp dịch vụ ăn uống truyền thống. Nó cung cấp một đảm bảo quan trọng cho việc khôi phục sản xuất trong thời kỳ dịch bệnh. Bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh, các nhà hàng bị thiệt hại lớn.“Nhà bếp đám mây” khiến các doanh nghiệp cung cấp suất ăn truyền thống chuyển sang mang đi và do đó giảm thất thoát cho các nhà hàng. “Nhà bếp đám mây” phù hợp hơn với không gian và phong cách sống nhanh.
AWI IWA 40 là một phần của cải cách ngành công nghiệp ăn uống và nó sẽ giúp ngành cung cấp dịch vụ ăn uống đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người tiêu dùng về thời gian và không gian ăn uống.
4) ISO/AWI 34019 An toàn thực phẩm - Hướng dẫn cho tình huống khẩn cấp hoặc khủng hoảng (Food security - Guidance for emergency or crisis situation).
ISO/AWI 34019 nhằm mục đích thiết lập các yêu cầu tối thiểu đối với việc điều phối, chuẩn bị và phân phối thực phẩm cho những người bị ảnh hưởng bởi tình huống khẩn cấp và/hoặc thảm họa và/hoặc khủng hoảng.
5) An ninh và khả năng phục hồi - Khả năng phục hồi của cộng đồng - Hướng dẫn hoạch định phục hồi và đổi mới (Security and resilience - Community resilience - Guidelines for planning recovery and renewal).
ISO/TS 22393: 2021 đưa ra các hướng dẫn để doanh nghiêp, tổ chức áp dụng giải quyết, trong ngắn hạn, những ảnh hưởng tức thời của COVID-19 thông qua các kế hoạch mạnh mẽ liên quan đến: Khởi động lại các dịch vụ cơ bản; Đời sống xã hội của công chúng; Hỗ trợ người già và những người dễ bị tổn thương nhất; Khai giảng trường học; Trở lại dịch vụ du lịch; Sự phục hồi kinh tế của lĩnh vực bán lẻ và nhà hàng - Các biện pháp tạo khoảng cách xã hội.
ISO/TS 22393: 2021 cũng nhằm mục đích, về lâu dài, tái tạo một xã hội trong đó các mục tiêu quốc tế dài hạn được giải quyết cũng như cải thiện xã hội nói chung. ISO/TS 22393: 2021 hướng dẫn cách thức giải quyết những thiếu sót xã hội làm trầm trọng thêm tác động của đại dịch, và những thiếu sót của các chiến lược khi xác định COVID-19 là một rủi ro; Tạo ra một xã hội bền vững hơn, bảo vệ không gian xanh và xây dựng cơ sở hạ tầng để giảm lượng khí thải CO2; Tăng cường chi tiêu cho các nguồn lực trong các dịch vụ chính của khu vực công (Tăng cường bảo vệ các không gian xanh, quy định khẩn cấp về nhà ở cho người vô gia cư, thiết lập các lĩnh vực khác để có cơ hội xây dựng một xã hội bền vững và bình đẳng hơn, công nghệ kỹ thuật số được cài đặt trong các lĩnh vực chăm sóc sức khỏe ban đầu và duy trì mức độ tình nguyện và hoạt động cộng đồng).
6) ISO/AWI 5477 Tin học Y tế - Khả năng hoạt động của hệ thống thông tin ứng phó và chuẩn bị khẩn cấp y tế công cộng – Quy tắc kinh doanh, thuật ngữ và từ vựng dữ liệu (Health Informatics - Interoperability of Public Health Emergency Preparedness and Response Information Systems –Business Rules, Terminology and Data Vocabulary).
Trong những thập kỷ qua, thế giới đã trải qua những thay đổi nhanh chóng bao gồm bùng nổ nhân khẩu học và đô thị hóa ồ ạt, di chuyển dân số, gia tăng thương mại và du lịch quốc tế, sự xuất hiện của các mầm bệnh mới, sử dụng các kỹ thuật gây ra rủi ro mới, tai nạn hóa chất và hạt nhân, thảm họa môi trường và du nhập về mối đe dọa của các hành vi tội phạm và khủng bố sinh học. Cần phải ứng phó với môi trường đang thay đổi này thông qua việc cải thiện các hoạt động chuẩn bị và ứng phó khẩn cấp (EPR) của y tế công cộng (PH) quốc tế và quốc gia dựa vào thông tin ứng phó kịp thời, liên thông và đầy đủ.
Hệ thống thông tin ứng phó và chuẩn bị khẩn cấp y tế công cộng (PHEP & RIS) là một hệ thống chuyên biệt được thiết kế để thu thập, xử lý và sử dụng liên tục thông tin hoạt động để đánh giá tình hình, ra quyết định và các hành động khác cần thiết cho các hoạt động chuẩn bị và ứng phó khẩn cấp y tế công cộng (PH EP&R).
7) ISO 80601-2-90: 2021 Thiết bị điện y tế Phần 2-90: Yêu cầu cụ thể về an toàn cơ bản và hiệu suất thiết yếu của thiết bị trị liệu dòng cao hô hấp (Medical electrical equipment - Part 2 - 90: Particular requirements for basic safety and essential performance of respiratory high-flow therapy equipment).
Tiêu chuẩn này áp dụng cho sự an toàn cơ bản và hiệu suất thiết yếu của thiết bị trị liệu dòng cao thông gió, kết hợp với các phụ kiện của nó: Được thiết kế để sử dụng trong môi trường chăm sóc sức khỏe gia đình; được thiết kế để sử dụng trong các cơ sở chăm sóc sức khỏe chuyên nghiệp; được sử dụng bởi một nhà điều hành thường xuyên hoặc một nhà điều hành chuyên nghiệp chăm sóc sức khỏe; nhằm sử dụng cho những bệnh nhân có thể thở tự nhiên; dành cho những bệnh nhân sẽ được hưởng lợi từ sự trao đổi khí phế nang được cải thiện và người sẽ được hưởng lợi từ việc tiếp nhận khí hô hấp được làm ẩm lưu lượng cao, kể cả bệnh nhân bị tắc nghẽn đường hô hấp trên.
8) ISO/PAS 5643: 2021 Du lịch và các dịch vụ liên quan - Yêu cầu và hướng dẫn để giảm sự lây lan của Covid-19 trong ngành du lịch (Tourism and related services - Requirements and guidelines to reduce the spread of Covid-19 in the tourism industry).
ISO/PAS 5643: 2021 đưa ra các yêu cầu và khuyến nghị đối với các tổ chức du lịch để ngăn chặn sự lây lan của coronavirus SARS-CoV-2 nhằm bảo vệ sức khỏe nhân viên của họ khỏi COVID-19 và cung cấp các dịch vụ và sản phẩm du lịch an toàn hơn cho khách du lịch và người dân. ISO/PAS 5643: 2021 áp dụng cho toàn bộ chuỗi giá trị du lịch, bao gồm: nhà ở, du lịch mạo hiểm và du lịch sinh thái, bãi biển, dịch vụ ăn uống, dịch vụ chơi gôn, spa y tế và chăm sóc sức khỏe, Du lịch MICE, bảo tàng và di sản, các khu bảo tồn tự nhiên (NPA), giải trí ban đêm, môn lặn, khu trượt tuyết, công viên giải trí.
9) ISO/WD TR 5202 Tòa nhà và công trình kỹ thuật dân dụng - Xây dựng chiến lược chống chịu liên quan đến các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng - Tổng hợp thông tin liên quan (Buildings and civil engineering works - Building resilience strategies related to public health emergencies - Compilation of relevant information).ISO/WD TR 5202 hướng dẫn cách thu thập và ghi lại thông tin liên quan đến tòa nhà từ nhiều trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng trên khắp thế giới, bao gồm ghi lại và điều tra các trường hợp điển hình, các biện pháp khẩn cấp và hướng dẫn, phản ánh và nghiên cứu về cải thiện vai trò của tòa nhà và cơ sở vật chất, tiêu chuẩn và khuôn khổ đã ban hành bởi các quốc gia, v.v ... trong và sau trường hợp khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng:
- Trước tình trạng khẩn cấp về sức khỏe cộng đồng, khía cạnh nào của các loại công trình không đáp ứng tốt (tiêu cực)? Và những khía cạnh nào có thể đóng một vai trò khẳng định, chẳng hạn như giúp ngăn chặn sự lây lan của vi rút (hoặc các lợi ích khác)?- Những người sử dụng tòa nhà đã thực hiện những phản ứng khẩn cấp nào? (Bao gồm cả những phản hồi này có hiệu quả hay không và những kinh nghiệm thành công và lý do thất bại là gì?)
- Chính quyền địa phương đã ban hành những hướng dẫn khẩn cấp nào? (Hiệu quả của những hướng dẫn này như thế nào?)
- Các trường hợp xây dựng điển hình đã gây ra sự lây lan vi rút là gì? Nhà nghiên cứu tiến hành loại phân tích và phán đoán nào đối với cuộc điều tra của họ?
- Người dùng, kiến trúc sư, kỹ sư, nhà nghiên cứu và các bên quan tâm khác đã đưa ra những phản ánh kịp thời nào và những ý tưởng nào đã được đề xuất cho những thay đổi trong tương lai đối với các tòa nhà? v.v.
Trong “Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội 10 năm 2021-2030” Đảng, Nhà nước ta đã khẳng định “Mở rộng và nâng cao hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn hài hòa với tiêu chuẩn quốc tế” (khoản 2, chương/mục V: Phương hướng, nhiệm vụ và giải pháp phát triển kinh tế - xã hội). Đại dịch COVID-19 vẫn đang diễn biến vô cùng phức tạp, chúng ta cần nghiên cứu để có thể sớm chấp nhận các tiêu chuẩn, tài liệu kỹ thuật của ISO thành các quy định, tiêu chuẩn quốc gia để áp dụng kịp thời và hiệu quả trong công tác phòng, chống dịch và phát triển kinh tế - xã hội.
(Bài/loạt bài tuyên truyền thực hiện Nghị quyết số 84/NQ - CP ngày 29/5/2020 của Chính phủ).