Điểm mạnh và thách thức của Quảng Trị trong chỉ số PII
Theo báo cáo chỉ số PII của Bộ Khoa học và Công nghệ năm 2023, Quảng Trị đứng thứ 52/63 tỉnh thành về sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ, với điểm số 29,87, thuộc nhóm thu nhập trung bình cả nước. Tuy nhiên, tỉnh vẫn gặp nhiều thách thức trong việc phát triển sở hữu trí tuệ và ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất. Với các giải pháp cụ thể, Quảng Trị kỳ vọng sẽ thúc đẩy đổi mới sáng tạo và nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm.
Năm 2023, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố chỉ số PII (Chỉ số sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ) của các tỉnh, thành phố và tỉnh Quảng Trị xếp ở vị trí 52/63. Mặc dù thuộc nhóm tỉnh có thu nhập trung bình, Quảng Trị đã đạt điểm số đáng chú ý về tài sản vô hình với 29,87 điểm, đứng thứ 4 trong khu vực Duyên hải miền Trung. Tuy nhiên, những chỉ số khác như lan tỏa tri thức và sáng tạo tri thức vẫn ở mức trung bình và cần được cải thiện để nâng cao khả năng đổi mới sáng tạo (ĐMST).
Ứng dụng khoa học công nghệ và ĐMST giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Ảnh minh họa
Chỉ số PII là thước đo quan trọng trong việc đánh giá mức độ sáng tạo và ứng dụng công nghệ tại các địa phương, đặc biệt là trong việc đăng ký sở hữu trí tuệ. Với điểm số PII của Quảng Trị năm 2023 như trên phản ánh một sự phát triển không đồng đều, khi điểm số đầu ra của tỉnh là 30,19, nhưng điểm số đầu vào lại chỉ đạt 28,3, cho thấy Quảng Trị cần phải đầu tư mạnh mẽ hơn vào nghiên cứu và phát triển (R&D), cải thiện cơ sở hạ tầng và khuyến khích doanh nghiệp sáng tạo.
Một trong những chỉ số quan trọng trong việc đánh giá PII là số lượng đơn đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ như sáng chế, giống cây trồng, nhãn hiệu, kiểu dáng công nghiệp, và chỉ dẫn địa lý. Quảng Trị cần nâng cao số lượng đơn đăng ký để cải thiện thứ hạng trong các chỉ số này. Sở hữu trí tuệ không chỉ là yếu tố bảo vệ tài sản sáng tạo mà còn là nền tảng để phát triển các sản phẩm có giá trị gia tăng, qua đó thúc đẩy phát triển bền vững.
Giải pháp nâng cao sản phẩm tri thức, sáng tạo và công nghệ
Để cải thiện chỉ số PII và thúc đẩy ĐMST, Quảng Trị cần tập trung vào một số giải pháp trọng tâm. Trước hết, tỉnh cần đẩy mạnh hoạt động nghiên cứu khoa học và công nghệ, tạo điều kiện để các sản phẩm công nghệ, sáng tạo có thể áp dụng vào sản xuất và kinh doanh. Việc xây dựng cơ sở dữ liệu về các sản phẩm chủ lực tiềm năng của địa phương sẽ giúp các chủ thể hiểu rõ hơn về cách thức đăng ký nhãn hiệu và bảo vệ quyền lợi sở hữu trí tuệ.
Bên cạnh đó, hỗ trợ doanh nghiệp áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng như ISO 9001 và ISO 22000 sẽ là một giải pháp hiệu quả để nâng cao chất lượng sản phẩm, từ đó gia tăng giá trị và sức cạnh tranh trên thị trường. Các chương trình như hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm dựa trên nền tảng khoa học công nghệ và ĐMST (giai đoạn 2021-2030) sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển các sản phẩm sáng tạo của tỉnh.
Vừa qua, Sở Khoa học và Công nghệ tỉnh Quảng Trị đã tổ chức lớp tập huấn về nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm dựa trên nền tảng khoa học công nghệ và ĐMST. Lớp tập huấn đã thu hút sự tham gia của các đại diện từ Hội Nông dân, Hội Doanh nhân trẻ, các tổ chức sản xuất, và các doanh nghiệp vừa và nhỏ trên địa bàn tỉnh.
Tập huấn nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hoá dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Ảnh: Hải Yến
Ông Nguyễn Hữu Thắng - Phó Giám đốc Sở Khoa học và Công nghệ, nhấn mạnh trong buổi khai mạc rằng việc áp dụng hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001:2015 sẽ giúp các doanh nghiệp không chỉ cải thiện chất lượng sản phẩm mà còn nâng cao hiệu quả hoạt động qua việc tối ưu hóa các quá trình.
Chương trình tập huấn cũng giới thiệu hệ thống quản lý an toàn thực phẩm ISO 22000:2018, nhằm giúp các doanh nghiệp trong ngành thực phẩm áp dụng các tiêu chuẩn quốc tế để nâng cao chất lượng và an toàn thực phẩm. ISO 22000:2018 không chỉ giúp đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm mà còn tạo ra lợi thế cạnh tranh, đặc biệt trong việc xuất khẩu sản phẩm sang các thị trường khó tính như châu Âu hay Mỹ.
Một yếu tố quan trọng khác là tăng cường sự kết nối giữa các doanh nghiệp, nhà đầu tư và nhà khoa học để tạo ra môi trường thuận lợi cho đổi mới sáng tạo. Quảng Trị cần phát triển các thị trường ĐMST và đẩy mạnh các hoạt động sáng tạo, đặc biệt là ứng dụng sáng chế và giải pháp hữu ích vào thực tiễn sản xuất. Các chương trình như phát triển thị trường khoa học công nghệ và doanh nghiệp khoa học công nghệ tỉnh Quảng Trị đến năm 2030 sẽ là bước đi chiến lược giúp tỉnh phát huy hết tiềm năng khoa học công nghệ.
Đồng thời, việc phát triển các sản phẩm có tính sáng tạo, như nhãn hiệu và kiểu dáng công nghiệp, sẽ góp phần làm phong phú thêm hệ sinh thái đổi mới sáng tạo của tỉnh, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm và dịch vụ địa phương.
Với những nỗ lực trong việc cải thiện các chỉ số PII và đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ, Quảng Trị đang bước vào một giai đoạn mới trong việc phát triển kinh tế bền vững. Việc tăng cường nghiên cứu và phát triển, khuyến khích đổi mới sáng tạo, và áp dụng các hệ thống quản lý chất lượng sẽ giúp tỉnh không chỉ nâng cao năng suất mà còn cải thiện khả năng cạnh tranh của các sản phẩm trên thị trường. Hướng tới một tương lai phát triển mạnh mẽ, Quảng Trị cần tiếp tục phát huy những điểm mạnh và khắc phục những điểm yếu trong lĩnh vực khoa học công nghệ, sáng tạo và sở hữu trí tuệ.