Trong cuộc sống hiện đại, thiết bị điện gia dụng ngày càng trở nên phổ biến và không thể thiếu trong mỗi gia đình. Tuy nhiên, sự gia tăng về số lượng cũng kéo theo yêu cầu ngày càng cao về chất lượng và mức độ an toàn. Thực tế cho thấy, việc sử dụng thiết bị điện kém chất lượng trong gia đình tiềm ẩn nhiều nguy cơ nghiêm trọng, không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn đe dọa trực tiếp đến sức khỏe, thậm chí là tính mạng con người.
Những thiết bị không đảm bảo chất lượng thường có khả năng cách điện kém, chịu nhiệt kém và dễ bị quá tải. Hệ quả là nguy cơ chập điện, cháy nổ luôn rình rập, đặc biệt với các thiết bị như ổ cắm, dây điện, công tắc hay phích cắm.
Ngoài ra, việc sử dụng linh kiện rẻ tiền, không qua kiểm định an toàn khiến thiết bị nhanh hư hỏng khi vận hành lâu dài. Nhiều sản phẩm không rõ nguồn gốc còn dễ bị rò rỉ điện ra bên ngoài, gây điện giật khi người dùng vô tình chạm vào. Đáng lo ngại hơn, chúng thường thiếu các tính năng bảo vệ cơ bản như tự ngắt khi có sự cố, làm tăng nguy cơ tai nạn, đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em.
Để giảm thiểu các rủi ro và kiểm soát chất lượng thiết bị điện lắp đặt trong gia đình tại Việt Nam, việc ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 25:2025/BKHCN là bước đi quan trọng nâng cao mức độ an toàn và phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế.
Thiết bị điện dùng để lắp đặt điện trong gia đình phải tuân theo quy chuẩn quy định. Ảnh minh họa
Quy chuẩn này quy định các yêu cầu về an toàn và quản lý đối với các thiết bị điện dùng cho lắp đặt điện trong gia đình và hệ thống điện tương tự. Phạm vi điều chỉnh của quy chuẩn kỹ thuật này chỉ bao gồm các loại thiết bị điện được thiết kế để lắp đặt trong hệ thống phân phối điện đến 440 V xoay chiều của các công trình dân dụng.
Các loại thiết bị điện không thuộc phạm vi điều chỉnh của quy chuẩn kỹ thuật quốc gia này gồm: Các thiết bị điện phòng nổ; Ổ cắm điện, phích cắm điện, bộ chuyển đổi ổ cắm, bộ dây nguồn nối dài có dòng điện danh định lớn hơn 32A; Công tắc điện có dòng điện danh định lớn hơn 20A; Các loại công tắc điện được thiết kế để lắp đặt trong thiết bị điện; Aptomat có dòng điện danh định lớn hơn 63 A; Các thiết bị điện không thuộc phạm vi áp dụng của các tiêu chuẩn tương ứng nêu trong Danh mục thiết bị điện; Thiết bị điện phải phù hợp với các tiêu chuẩn tương ứng.
Yêu cầu về quản lý, quy chuẩn này cũng quy định thiết bị điện sản xuất trong nước phải được công bố hợp quy theo quy chuẩn này và được gắn dấu hợp quy trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường.
Thiết bị điện nhập khẩu phải được kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hóa thông qua việc xem xét hoạt động công bố hợp quy theo quy chuẩn này và được gắn dấu hợp quy trước khi đưa ra lưu thông trên thị trường.
Công bố hợp quy cho thiết bị điện phải dựa trên kết quả đánh giá sự phù hợp của tổ chức chứng nhận được chỉ định. Sử dụng phương thức đánh giá sự phù hợp là phương thức 7 hoặc phương thức 5 để thực hiện chứng nhận hợp quy cho các thiết bị điện quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia này. Sử dụng phương thức đánh giá sự phù hợp là phương thức 1 để thực hiện chứng nhận hợp quy cho các thiết bị điện quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia này.
Giấy chứng nhận hợp quy theo Phương thức 7 chỉ có giá trị đối với lô hàng đã được chứng nhận hợp quy. Giấy chứng nhận hợp quy theo Phương thức 1 hoặc Phương thức 5 có hiệu lực không quá 3 năm kể từ ngày phát hành Giấy chứng nhận.
Quy định về thử nghiệm phục vụ chứng nhận hợp quy phải được thực hiện bởi tổ chức thử nghiệm được chỉ định hoặc được thừa nhận theo quy định tại quy chuẩn này.
Kết quả thử nghiệm điển hình phải thể hiện đầy đủ các nội dung thử nghiệm theo yêu cầu kỹ thuật của quy chuẩn kỹ này. Các ảnh màu chụp bên ngoài, bên trong và nhãn của sản phẩm. Ảnh chụp phải thể hiện được hình dạng, kết cấu, phân bổ linh kiện và chi tiết của các linh kiện, bộ phận quan trọng đối với sự an toàn của sản phẩm.
Danh mục các linh kiện chính thể hiện rõ tên linh kiện, ký mã hiệu, thông số kỹ thuật, dấu chứng nhận in trên linh kiện và số giấy chứng nhận phù hợp đã cấp cho linh kiện này (nếu có). Mô tả các chi tiết khác biệt của các kiểu sản phẩm trong họ sản phẩm và phân tích lý do tại sao mẫu được chọn thử nghiệm là mẫu đại diện cho họ sản phẩm nếu thử nghiệm điển hình trên họ sản phẩm.
Việc thử nghiệm thiết bị để phục vụ chứng nhận phải được thực hiện bởi tổ chức thử nghiệm được chỉ định hoặc thừa nhận, đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn quốc tế ISO/IEC 17025.
Các kết quả thử nghiệm điển hình cần phải minh bạch, bao gồm ảnh chụp sản phẩm, mô tả linh kiện chính, thông số kỹ thuật và phân tích mẫu đại diện nếu sản phẩm thuộc một họ nhiều kiểu dáng.
Tổ chức chứng nhận chịu trách nhiệm toàn diện khi thừa nhận kết quả thử nghiệm nước ngoài. Họ cũng phải định kỳ báo cáo hoạt động thừa nhận lên Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia để đảm bảo quản lý thống nhất và chặt chẽ.