Đây là ý kiến được trao đổi tại Diễn đàn Kinh tế mới Việt Nam 2023 (Vietnam New Economy Forum 2023) với chủ đề "Các mô hình kinh tế mới tạo đột phá tăng trưởng và phát triển bền vững" do Tạp chí Kinh tế Việt Nam – VnEconomy –Vietnam Economic Times và Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương phối hợp tổ chức chiều 6/10, tại Hà Nội.
Phát biểu tại Diễn đàn, ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương cho biết: Diễn đàn lần này đề cập nhiều vấn đề mới như kinh tế tri thức, kinh tế số, kinh tế tuần hoàn, kinh tế chia sẻ, kinh tế ban đêm và kinh tế dữ liệu. Đây là những vấn đề mà Việt Nam đang rất quan tâm nhằm tạo ra không gian phát triển và động lực tăng trưởng mới.
Ông Nguyễn Đức Hiển, Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương
"Việt Nam đã có nhiều định hướng, chủ trương trong phát triển các ngành kinh tế nhưng cần phải nhìn nhận vấn đề một cách tổng thể, gắn kết và sát thực tế. Các chính sách tại nhiều lĩnh vực mặc dù đã được ban hành nhưng vẫn chưa đáp ứng được sự kỳ vọng của doanh nghiệp. Để thúc phát triển kinh tế, các yêu cầu về thể chế vẫn là vấn đề cần hoàn thiện", Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương nhận định.
Bên cạnh đó, liên quan đến kinh tế mới là vấn đề khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và nguồn nhân lực chất lượng cao. Do đó, cần có các chính sách hỗ trợ về cơ chế đặt hàng nguồn nhân lực mới trong 6 ngành công nghiệp nền tảng, trong đó có ngành công nghệ số.
Việt Nam phấn đấu đến năm 2030, tỉ lệ chi từ ngân sách cho nghiên cứu phát triển phải đạt mức bình quân của 3 nước đứng đầu ASEAN. Tuy nhiên đến năm 2019, khoa học công nghệ nước ta chỉ đạt 0,53% trong tổng GDP. Việc đầu tư ngân sách và cơ chế để thúc đẩy khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo vẫn còn gặp nhiều vướng mắc cần phải tháo gỡ.
Phát biểu tại Diễn đàn kinh tế mới Việt Nam 2023, bà Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) cho hay: Sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam đã đạt được thành tựu đáng ghi nhận trong phát triển kinh tế xã hội nói chung và trong tăng trưởng kinh tế nói riêng.
Kinh tế tăng trưởng dương được duy trì trong nhiều thập niên, thậm chí còn ở mức tương đối cao trong nhiều giai đoạn, chẳng hạn như giai đoạn 2016-2019 với tốc độ tăng trưởng trung bình đạt tới 6,8%/năm. Đặc biệt, ngay cả trong thời kỳ khó khăn do dịch Covid-19 và hệ lụy của các biện pháp phòng chống dịch ở trong nước và nhiều thị trường đối tác, kinh tế Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng dương, và phục hồi đạt mức 8,02% vào năm 2022.
Bà Trần Thị Hồng Minh, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM)
Viện trưởng CIEM cho rằng, trên nền tảng ấy, thúc đẩy tăng trưởng cao và bền vững ở Việt Nam luôn là một yêu cầu thường trực và hợp lý. Hướng tới thực hiện các mục tiêu phát triển đến năm 2030 và năm 2045, Việt Nam nhìn nhận duy trì tăng trưởng kinh tế cao và liên tục là một điều kiện tiên quyết. Để làm được điều đó, Việt Nam đã và đang nhìn thẳng vào những vấn đề khó khăn của nền kinh tế, giải trình hiệu quả các nội dung liên quan như kết quả tăng trưởng kinh tế trong 9 tháng đầu năm, hay các định hướng, giải pháp nhằm kích thích tổng cầu...
Trong bối cảnh nền kinh tế phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức kể từ năm 2020, CIEM đã luôn tham mưu các đề xuất chính sách nhằm mở rộng không gian kinh tế mới. "Chúng tôi không nhìn nhận các mô hình kinh tế mới một cách riêng rẽ, mà có sự tương tác với nhau, chẳng hạn như kinh tế ban đêm có tương tác với kinh tế chia sẻ, hay việc tận dụng công nghệ số để thúc đẩy các liên kết trong mô hình kinh tế tuần hoàn…", bà Minh nhấn mạnh.
Ông Đỗ Thành Trung - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư
Ông Đỗ Thành Trung - Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng, với lợi ích và tiềm năng rất lớn từ các mô hình kinh tế mới và nhằm cụ thể hóa việc thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội theo quan điểm phát triển bền vững, hiện thực hóa các mục tiêu phát triển bền vững SDGs đến năm 2030 phù hợp với bối cảnh mới và thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050, nhiều chiến lược nhằm thúc đẩy các mô hình kinh tế mới đã được ban hành trong thời gian gần đây.
Thời gian tới, để phát triển các mô hình kinh tế mới ông Đỗ Thành Trung chỉ ra một số vấn đề cần thực hiện, đó là: Cần ưu tiên đầu tư cho khoa học, công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đây là điều kiện tiên quyết để triển khai thực hiện thành công các mô hình kinh tế mới. Đồng thời, cần có lộ trình giảm thiểu các tác động tới các nhóm đối tượng dễ bị tổn thương như người nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số, phụ nữ, trẻ em.
Theo chương trình, các chuyên gia quốc tế và Việt Nam đã trình bày các tham luận đề cập nhiều thông tin quan trọng về xu hướng chuyển dịch, phát triển các mô hình kinh tế mới trên thế giới và tại Việt Nam.
Đồng thời qua diễn đàn, các chuyên gia doanh nghiệp đã cùng trao đổi, chia sẻ các mô hình, cách làm mới trong sự chuyển dịch cơ cấu nền kinh tế, thúc đẩy các nền kinh tế mới phát triển.