Dương xỉ, được mệnh danh là "vua của các loại rau dại", vốn rất giàu protein, vitamin C và có mùi vị lạ miệng nên được nhiều người săn lùng. Tuy nhiên, việc tiêu thụ dương xỉ cần hết sức thận trọng do tiềm ẩn nhiều rủi ro cho sức khỏe. Nghiên cứu cho thấy, loại dương xỉ diều hâu (có tên tiếng Anh là Pteridium aquilinum) có ngoại hình rất giống với rau dớn, có thể gây ngộ độc và làm tăng nguy cơ ung thư cho người ăn.
Theo Viện Bệnh học Phân tử và Miễn dịch học của Đại học Porto (Bồ Đào Nha), Pteridium aquilinum là loài thực vật bậc cao duy nhất được biết là có thể gây ra bệnh ung thư.
Khoảng hơn 100 năm trước, người ta đã phát hiện một lượng lớn gia súc chết trong vòng hai tuần sau khi tiêu thụ một lượng lớn dương xỉ Pteridium aquilinum. Ngay cả những con vật không chết cũng bị liệt nếu ăn một lượng nhỏ. Các nhà khoa học đã tiến hành thí nghiệm và phát hiện ra rằng ptaquiloside, một chất gây ung thư, có mặt ở những động vật này. Họ cũng tìm thấy một số chất gây ung thư khác chiết xuất từ sữa của các con vật bị ảnh hưởng.
Ngoài dương xỉ diều hâu, ptaquiloside cũng được phát hiện trong nhiều loại dương xỉ khác, nhưng nồng độ cao nhất vẫn nằm ở Pteridium aquilinum. Độc tố ptaquiloside có khả năng gây ung thư dạ dày, vòm họng và đường tiết niệu cho cả người và động vật ăn cỏ. Con người có thể bị nhiễm độc ptaquiloside thông qua việc ăn dương xỉ cũng như tiêu thụ thịt và sữa từ các động vật ăn dương xỉ.
Theo các chuyên gia, phần chồi, rễ và thân của dương xỉ diều hâu đều chứa một lượng lớn ptaquiloside, trong đó phần chồi có nồng độ cao gấp 10 lần so với rễ. Việc tiêu thụ thường xuyên loại dương xỉ này có thể gây ung thư và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe gan mật.
Vào năm 2007, Cơ quan Nghiên cứu Ung thư Quốc tế (IARC) thuộc Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã phân loại ptaquiloside là chất gây ung thư nhóm 2B. Theo IARC, nhóm 2B bao gồm những chất (hoặc hỗn hợp) có thể gây ung thư cho người.
Nhiều chuyên gia khuyến cáo rằng nếu bạn vẫn muốn ăn dương xỉ nói chung thì tốt nhất nên kiểm soát lượng tiêu thụ hàng ngày. Nếu sử dụng rau dương xỉ, bạn có thể nấu chín trong khoảng 15 phút để giảm thiểu rủi ro. Tuy nhiên, lời khuyên tốt nhất vẫn là không nên ăn rau dại để tránh nhầm lẫn với dương xỉ diều hâu.