Nhắc đến quả gấc có lẽ không có người Việt nào là không biết. Gấc là loại quả có màu đỏ tươi, bề mặt có nhiều gai ngắn. Quả thường lớn, dài khoảng 13 cm, đường kính 10 cm, hình cầu hoặc hình bầu dục, có cuống nhọn và cứng nhô ra.
Khi còn non, quả gấc có màu xanh lục. Khi chín, chúng chuyển từ màu đỏ cam sang màu đỏ đậm. Quả gấc có gai ở bên ngoài, cùi thịt và hạt ở bên trong. Chợ Việt bán giá dao động từ 60 đến 80 nghìn đồng/kg.
Đối với người dân Việt, đặc biệt trong dịp lễ tết, quả gấc được sử dụng rất nhiều để đồ xôi, làm mâm cúng lễ.... Trong ẩm thực nước ngoài, gấc được tôn vinh là một loại quả từ thiên đường (food from heaven) hoặc là một loại siêu thực phẩm (thực phẩm chứa nhiều vitamin, khoáng chất và chất phytochemical - có tác dụng tích cực đối với sức khỏe ngoài dinh dưỡng cơ bản và giúp giảm nguy cơ mắc bệnh). Hãy cùng tìm hiểu kĩ hơn về những lợi ích sức khỏe mà loại quả này mang lại:
Phòng ngừa ung thư
Cùi quả gấc rất giàu lycopene, beta-carotene và các chất chống oxy hóa. Cần biết rằng chế độ ăn giàu chất chống oxy hóa làm giảm nguy cơ ung thư, mất trí nhớ, bệnh tim và trầm cảm.
Quả gấc cũng chứa rất nhiều lycopene. Lycopene là một hợp chất tự nhiên trong trái cây và rau quả, mang lại những lợi ích sức khỏe kỳ diệu. Cụ thể, chất này giúp làm giảm nguy cơ đột quỵ, cháy nắng và đặc biệt là có tác dụng chống ung thư.
Theo một số nghiên cứu của Mỹ được công bố, các hợp chất betacarotene, lycopen, … có trong dầu gấc có tác dụng làm vô hiệu hóa 75% các chất gây ung thư nói chung, nhất là ung thư vú ở phụ nữ. Tờ International Journal cũng cho hay, nếu trong cơ thể phụ nữ có chứa hàm lượng lycopene đáng kể thì nguy cơ mắc các bệnh ung thư như vòm họng, trực tràng, dạ dày, thực quản sẽ giảm 5 lần.
Lycopene được tìm thấy trong thực phẩm có màu đỏ tự nhiên như dưa hấu hoặc cà chua. Ở Hoa Kỳ, người Mỹ nhận được phần lớn lycopene từ cà chua hoặc các sản phẩm từ cà chua. Trong khi đó, quả gấc có thể có hàm lượng lycopene cao gấp 70 lần so với cà chua.
Mặt khác, Lycopen có trong cà chua phải chiên với dầu mỡ thì mới có tác dụng sinh học với cơ thể, còn tronggấc đã chứa sẵn các chất axit béo không no, vì thế lycopen được hòa tan một cách tự nhiên. Chính những phát hiện của các nhà khoa học đã đưagấc lên vị trí quán quân trong danh mục những loại quả hữu ích với sức khỏe con người.
Bổ não, tốt cho mắt và làn da
Quả gấc cũng rất giàu beta-carotene, một loại hợp chất thực vật khác. Beta-carotene hỗ trợ sức khỏe của mắt, trí nhớ và sức mạnh của não bộ. Beta-carotene cùng với các vitamin trong quả gấc giúp cải thiện thị lực của con người và ngăn ngừa bệnh đục thủy tinh thể cũng như các vấn đề về thị lực khác. Ngoài ra, beta-carotene và các chất chống oxy hóa khác hoạt động như một dạng kem chống nắng cho cơ thể, giúp bảo vệ làn da khỏi tác hại của ánh nắng mặt trời.
Beta-carotene cũng có nhiều trong cà rốt, bí đỏ và bí ngô. Những thực phẩm này không cần phải nấu chín mới có thể hấp thụ được lợi ích của beta carotene.
Ngăn ngừa bệnh tim mạch
Như đã đề cập trước đó, quả gấc rất giàu chất chống oxy hóa và do đó giúp ngăn ngừa các bệnh tim mạch. Bệnh tim mạch hiện nay đang là một trong những căn bệnh nguy hiểm phổ biến, ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của rất nhiều người.
Tại trung tâm sức khoẻ Haifa, các chuyên gia đã phát hiện Lycopene là chất chống oxy hoá rất tích cực, có khả năng ngăn ngừa sự hình thành oxy hoá LDL, cholesterol có hại trong máu, từ đó sẽ ngăn chặn được chứng xơ vữa động mạch và các nguy cơ dẫn tới đột quỵ.
Một cuộc khảo cứu đối với đàn ông, bao gồm cả những người có tiền sử mắc bệnh tim mạch và những người khoẻ mạnh, bình thường. Các nhà giáo sư đã đi tới kết luận: những người có hàm lượng lycopene cao sẽ giảm được 50% nguy cơ mắc các bệnh tim mạch.
Điều hòa đường huyết
Tháng 5/2007, các giáo sư ở Trường ĐH Tokyo (Nhật Bản) đã nghiên cứu thành công đề tài khoa học dùng tinh dầu của quả gấc để điều trị những biến chứng của bệnh tiểu đường.
Hàm lượng lycopene - một loại anitoxidative carotenoid, trong quả gấc có hàm lượng cao gấp 10 lần nồng độ chất này trong các loại trái cây và rau quả được xem là rất giàu lycopene. Hợp chất này trong gấc được chứng minh là có khả năng làm giảm thiểu khả năng mắc các biến chứng của bệnh tiểu đường gây ra. Điều này càng giúp khẳng định giá trị dinh dưỡng, sức khỏe to lớn mà quả gấc mang lại, đồng thời mở ra hy vọng mới cho những bệnh nhân đang phải chống chọi với tiểu đường mỗi ngày.
Chống viêm, giảm stress
Ngoài lycopene và beta-carotene, quả gấc còn giàu axit béo omega-3 và alpha-tocopherol. Những chất dinh dưỡng này đều có tác dụng chống viêm, đồng thời giúp giảm stress nảy sinh trong cuộc sống hàng ngày.