Hiện nay, trước những thách thức đặt ra từ cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và quá trình hội nhập quốc tế, Đại hội XIII của Đảng đặc biệt chú trọng vai trò của khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo, coi đó là một trong những đột phá chiến lược phát triển đất nước giai đoạn tới.
Có thể thấy, hiện nay, nguồn nhân lực chất lượng cao cùng với khoa học - công nghệ và đổi mới sáng tạo trở thành yếu tố đầu vào quan trọng nhất của lực lượng sản xuất hiện đại, là “chìa khóa” quyết định tốc độ và chất lượng phát triển của các quốc gia và nền kinh tế. Đối với Việt Nam, vai trò của khoa học - công nghệ trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước luôn được Đảng và Nhà nước ta coi trọng.
Khoa học và công nghệ tạo đột phá về chất lượng sản phẩm
Thời gian qua, khoa học và công nghệ góp phần giúp sản xuất nông nghiệp tăng trưởng ổn định, đáp ứng tốt nhu cầu trong nước, đưa Việt Nam tiếp tục trở thành cường quốc xuất khẩu nông sản. Khoa học và công nghệ đã đóng góp hơn 30% giá trị gia tăng trong lĩnh vực nông nghiệp và 38% giá trị gia tăng trong sản xuất giống cây trồng, vật nuôi.
Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Thanh Thủy, Vụ trưởng Khoa học, Công nghệ và Môi trường (Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn) cho biết: Nhiều chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia được triển khai phát triển nông nghiệp, đã mang lại những hiệu quả rõ rệt. Theo đó, cải thiện cơ cấu giống và tăng năng suất cây trồng, vật nuôi. Trong giai đoạn 2013-2021, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã công nhận 529 giống mới (393 giống cây trồng, 12 giống thủy sản, 82 giống cây lâm nghiệp và 42 giống vật nuôi). Công tác chọn tạo và sản xuất giống đã có hiệu quả lớn, góp phần đáng kể làm tăng năng suất và chất lượng trong sản xuất nông nghiệp. Hầu hết các giống cây trồng đều cho năng suất vượt giống cây trồng phổ biến cùng loại đang sản xuất từ 10-15%. Trong lĩnh vực chăn nuôi, đối tượng chăn nuôi được cơ cấu lại, xác định rõ thứ tự ưu tiên về loại sản phẩm chính từ lợn, gà, bò thịt, bò sữa…
Việc ứng dụng công nghệ cao trong nông nghiệp ngày càng được nhân rộng như các hệ thống nhà màng, nhà kính, nhà lưới kết hợp với ứng dụng công nghệ số để điều khiển tự động hoặc bán tự động; ứng dụng công nghệ Bigdata, IoT, AI trong việc quản lý và chăm sóc cây trồng, vật nuôi, công nghệ tưới tiết kiệm; ứng dụng canh tác không dùng đất như thủy canh, trồng cây trên giá thể. Nhiều nhóm sản phẩm chủ lực cấp quốc gia, cấp tỉnh có hàm lượng ứng dụng khoa học và công nghệ rất cao được áp dụng từ khâu sản xuất giống, nuôi trồng, chế biến như: tôm, cá tra… là động lực để nhiều doanh nghiệp sẵn sàng “dốc hầu bao’’ đầu tư công nghệ cao, tiên tiến ngang tầm khu vực.
Đi đầu trong phát triển nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao phải kể đến tỉnh Lâm Đồng. Hiện nay, với 60.200 ha nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đạt 20% diện tích canh tác, tỉnh hình thành 19 vùng nông nghiệp. Toàn tỉnh có 12 doanh nghiệp nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao với quy mô canh tác trên 286 ha chủ yếu là rau, hoa và khoảng hơn 3.200 con bò sữa; 31 hợp tác xã, 59 trang trại sản xuất nông nghiệp công nghệ cao… Nhiều diện tích sản xuất đã cho doanh thu 500 triệu đồng đến hai tỷ đồng/ha, cá biệt có nơi đạt từ tám tỷ đến 24 tỷ đồng/ha.
Việc nâng cao chất lượng, hiệu quả, ứng dụng khoa học và công nghệ vào khâu sản xuất, chế biến, tiêu thụ trái cây cũng là một trong những bước đi quan trọng của tỉnh Tiền Giang. Tỉnh có lợi thế về sản xuất nông nghiệp, trọng điểm là cây ăn trái. Do vậy, việc lựa chọn chiến lược đầu tư và thu hút đầu tư vào sản xuất, chế biến, tiêu thụ trái cây là hướng đi phù hợp và được triển khai thực hiện nhiều năm qua. Đến nay, Tiền Giang có khoảng 14 nhà máy chế biến trái cây đang hoạt động, với công suất hơn 47.000 tấn/năm. Để tận dụng và phát huy cao nhất các tiềm năng sẵn có của tỉnh và gắn tái cấu trúc công nghiệp với tái cơ cấu nông nghiệp, trong thời gian tới, tỉnh tiếp tục tập trung thu hút các doanh nghiệp công nghiệp chế biến trái cây đầu tư vào tỉnh.
Trong giai đoạn 2021-2030, Bộ Khoa học và Công nghệ và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã thống nhất ưu tiên thực hiện hiệu quả các Chương trình khoa học và công nghệ cấp quốc gia, tập trung vào các sản phẩm chủ lực của ngành nông nghiệp, sản phẩm lợi thế của địa phương. Đặc biệt chú trọng đến nghiên cứu phát triển công nghệ chế biến, công nghệ bảo quản, đẩy mạnh chuyển đổi số… để tạo nên những đột phá về chất lượng.