Ngày 25/3/2023, Đội QLTT số 4 (Cục QLTT tỉnh Thanh Hóa) đã phối hợp với Công an thị xã Nghi Sơn tiến hành làm việc với ông B.B.Đ.S sinh năm 2001, trú tại TDP Thanh Xuyên, phường Hải Thanh, thị xã Nghi Sơn sau khi ông này nhận hàng hóa chuyển phát từ Bưu Điện phường Hải Thanh.
Quá trình làm việc, xác minh đối với hàng hóa, nhận thấy hàng hóa giao nhận là các bao màu xanh (giống bao thuốc lá), nhãn tiếng nước ngoài, bên trong có các vật hình điếu thuốc lá mà đối tượng khai nhận là thuốc lá điếu nhập lậu.
Để có căn cứ xử lý, Đội Quản lý thị trường số 4 đã tiến hành bước lấy mẫu và gửi Công ty TNHH một thành viên Viện Kinh tế kỹ thuật thuốc lá, là cơ quan chuyên môn để xác định các sản phẩm trên có phải là sản phẩm thuốc lá không. Kết quả đây là một dạng của sản phẩm thuốc lá nhưng có tính chất hút không giống với sản phẩm thuốc lá truyền thống khi hút có cảm giác kích thích gây ảo giác mạnh và mệt mỏi kéo dài.
Nhận thấy đây có thể là một dạng ma túy mới, Đội Quản lý thị trường số 4 tiếp tục tiến hành bước lấy mẫu gửi Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an để giám định sản phẩm. Qua giám định, C09 kết luận các mẫu sợi thực vật khô trong các điếu thuốc lá gửi giám định đều có chứa chất ma túy ADB-BUTINACA.
Nói thêm về chất ma túy ADB-BUTINACA, trong các chuyên án đã phá trước đó, Viện Khoa học hình sự - Bộ Công an cho biết chất này thuộc nhóm chất cần sa tổng hợp vì tác dụng của nó gây ra ảo giác, cũng như kích thích thần kinh trung ương giống như hoạt chất THC có trong cần sa. Hiện nay nhóm cần sa tổng hợp chứa hàng trăm chất khác nhau và ADB- BUTINACA là một trong số các chất như vậy. Chất ma tuý ADB - BUTINACA được tạo ra bằng cách dùng các chất hóa học tổng hợp được mà các chất này có tính năng tác dụng tương tự như hoạt chất Delta 9 - THC có trong cần sa thực vật, sau đó được tẩm vào các sợi thực vật khô và cuốn lại thành điếu thuốc lá trong vụ việc trên.
Chất này đã xuất hiện tại Việt Nam khoảng năm 2020, trước đây theo Nghị Định 73/2018/NĐ-CP (ngày 15/5/2018) và Nghị định 60/2020/NĐ-CP (ngày 19/5/2020) thì nó chưa nằm trong danh mục kiểm soát nhưng từ ngày 25/8/2022, Chính phủ ban hành Nghị định số 57/2022/NĐ-CP ban hành danh mục các chất ma túy và tiền chất thay thế Nghị định 73/2018/NĐ-CP và Nghị định 60/2020/NĐ-CP, đã bổ sung thêm 17 chất ma túy và 3 tiền chất, nâng tổng số chất cần kiểm soát ở Việt Nam là 557 chất ma túy và 60 tiền chất, thì ADB - BUTINACA được bổ sung vào trong danh mục các chất ma túy ở Việt Nam.
Sau khi xác định được chất có trong tang vật tạm giữ, nhận thấy vụ việc có dấu hiệu tội phạm, Đội Quản lý thị trường số 4 đã tiến hành chuyển giao vụ việc cho Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an thị xã Nghi Sơn, tỉnh Thanh Hóa để xử lý theo quy định của Pháp luật.
Đội Quản lý thị trường số 4 cũng cảnh báo đến nhân dân về việc cảnh giác đối với các loại ma túy tổng hợp thế hệ mới, chúng có hàng trăm hàng nghìn loại và đang được nhóm đối tượng buôn bán chất cấm điều chế, tổng hợp và tẩm ướp vào hàng trăm các sản phẩm núp bóng các loại kẹo, nước ngọt, thuốc lá, thảo dược, … một cách tinh vi. Đồng thời, nhóm đối tượng được chúng lựa chọn đang ngày càng trẻ hóa, nó có thể là các nhóm học sinh, sinh viên, thậm chí các em tiểu học. Các nhà trường và các bậc phụ huynh cần sát sao hơn nữa với con em mình và giáo dục để các e nhận biết và tránh mua các sản phẩm không rõ nguồn gốc trên thị trường.