Thị trường trái phiếu gặp nhiều khó khăn, nhà đầu tư lo lắng
Cuộc họp có sự tham dự của Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi, các lãnh đạo của Uỷ ban chứng khoán Nhà nước, các Sở giao dịch chứng khoán, các lãnh đạo các công ty chứng khoán và doanh nghiệp thực hiện phát hành trái phiếu… Nội dung xoay quanh việc tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho thị trường trái phiếu, thị trường chứng khoán trong thời điểm hiện tại.
Theo số liệu của Bộ Tài chính, trong 10 tháng của năm 2022, khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp đạt gần 330.000 tỷ đồng, giảm 25,2% so với năm 2021. Khối lượng trái phiếu doanh nghiệp mua lại trước hạn đạt hơn 150.000 tỷ đồng. Các đơn vị có khối lượng phát hành lớn nhất gồm: Tổ chức tín dụng, bất động sản, xây dựng…
Bộ Tài chính tổ chức cuộc họp bàn, thu thập các ý kiến góp ý để tìm giải pháp tháo gỡ cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp dưới sự chủ trì của Bộ trưởng Hồ Đức Phớc
Sau vụ việc sai phạm của Tân Hoàng Minh và Vạn Thịnh Phát, thị trường trái phiếu doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Khối lượng trái phiếu doanh nghiệp phát hành mới sụt giảm, nhà đầu tư bán lại trước hạn nhiều, khối lượng mua trái phiếu trước hạn lớn. Cùng với đó, các tin đồn trên thị trường tài chính liên quan đến một số tập đoàn, khó khăn của thị trường bất động sản cũng tác động đến niềm tin của nhà đầu tư đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp. Ngoài ra, khi lãi suất tiền gửi ngân hàng lên cao, nhà đầu tư cá nhân có xu hướng bán lại trái phiếu doanh nghiệp chuyển sang gửi tiết kiệm.
Thứ trưởng Bộ Tài chính Nguyễn Đức Chi cho biết, Bộ Tài chính sẽ tổng hợp các ý kiến, từ đó đề xuất giải pháp trước mắt, lâu dài, mục tiêu là củng cố niềm tin thị trường đưa thị trường phát triển bền vững, bảo đảm quyền lợi hợp pháp các nhà đầu tư, đi đôi với việc giúp cho DN huy động vốn kịp thời.
Quan điểm của Bộ Tài chính là các DN cần có trách nhiệm đầy đủ với nhà đầu tư theo những gì DN cam kết. Bên cạnh đó, sẽ lấy ý kiến, rà soát khung pháp lý để báo cáo Thủ tướng Chính phủ để có điều chỉnh phù hợp giúp thị trường ổn định và phát triển.
Tại cuộc họp, đại diện một số doanh nghiệp cho rằng khó khăn trong việc cân đối giữa việc trả nợ và sản xuất; khó khăn vì nguồn vốn đến từ các kênh huy động đều đang bị thắt lại, vụ việc một số doanh nghiệp sai phạm dẫn tới mất niềm tin của nhà đầu tư, nhà đầu tư ồ ạt rút tiền về làm hệ thống tài chính của doanh nghiệp không xoay sở kịp….
Ông Nguyễn Vũ Long, quyền Tổng Giám đốc Công ty chứng khoán VNDirect nêu một số kiến nghị: Khó khăn lớn nhất hiện nay là dòng vốn của doanh nghiệp. Dòng vốn đang ách tắc và nút thắt lớn nhất là tín dụng ngân hàng, các ngân hàng đều không thể cho vay mới vì bị hết room tín dụng.
Các doanh nghiệp cũng kiến nghị việc cần làm ngay là tạo được niềm tin cho nhà đầu tư và thanh khoản cho thị trường. Không để "một con sâu làm rầu nồi canh", các doanh nghiệp cần thu xếp khả năng trả nợ đúng hạn cho nhà đầu tư, thực hiện đúng những điều đã cam kết.
Còn về nguồn vốn, vấn đề nới room tín dụng được nhiều doanh nghiệp nhắc tới và kiến nghị, nới room tín dụng được ví như "bơm thêm máu" để thị trường tiếp tục hoạt động, đây là điều quan trọng nhất để thị trường có thể hồi phục.
Đại diện Tập đoàn Trung Nam cho biết: Một số DN dồn nguồn lực đầu tư vào các dự án rất nhiều, trong bối cảnh lãi suất ngân hàng tăng khiến khả năng trả nợ trong ngắn hạn thấp đi, thiếu nguồn tiền tái đầu tư trong tương lai, Do đó, DN đề xuất vẫn bảo đảm kỳ hạn trái phiếu nhưng có phương án nghiên cứu để DN có thời gian bảo đảm trả nợ linh hoạt hơn.
Đại diện Trung Nam cũng cho rằng, việc phát hành qua các trung gian như ngân hàng, công ty còn cao. Do đó, đại diện đơn vị này mong muốn Bộ Tài chính có cơ chế bảo đảm nhà đầu tư tiếp cận trực tiếp nhiều hơn, thay vì thông qua bên tư vấn.
DN phải chủ động đối thoại, thực hiện cam kết
Ông Lê Quốc Bình, Tổng Giám đốc công ty phát triển đầu tư hạ tầng TPHCM nêu quan điểm: Các tổ chức phát hành phải chịu trách nhiệm trả nợ cho nhà đầu tư, đây là thời điểm rất khó khăn, các DN cần xoay sở tất cả các kênh huy động, thậm chí bán rẻ tài sản, hạ giá sản phẩm để thu hồi dòng tiền về, thanh toán cho nhà đầu tư trái phiếu, có như vậy niềm tin của nhà đầu tư trái phiếu mới được vực dậy và thị trường trái phiếu DN mới có thể tiếp tục phát triển.
Cũng trong thời gian qua, trên thị trường xảy ra hiện tượng DN tăng mua lại trái phiếu, các nhà đầu tư cá nhân bán lại trái phiếu trước hạn do quan ngại DN không trả được nợ.
Bộ trưởng Bộ tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, sẽ tiếp nhận ý kiến của các DN, cơ quan chức năng, từ đó đưa ra những giải pháp cho thị trường trái phiếu.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc nhấn mạnh, các DN cần có sự đồng hành nhiều hơn cùng cơ quan quản lý trong việc xây dựng lại niềm tin thị trường.
Trước tiên, cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phải tuyên truyền công chúng, nhà đầu tư hiểu, đây là kênh huy động hiệu quả, xây dựng dự án tốt. Nhà đầu tư "làm được nhưng phải nói được", có thanh khoản tốt trả nợ đúng hạn cần chia sẻ thông tin với báo chí để dư luận nắm rõ. Các DN cần nắm rõ tình hình tài chính, có lộ trình cam kết trả nợ rõ ràng, đúng hạn. Tâm lý nhà đầu tư e ngại các vụ việc như Tân Hoàng Minh, kết hợp với các tin đồn khác nhau, do đó, các đơn vị phát hành trái phiếu cần hết sức nghiêm túc trong việc trả nợ.
Các DN cũng cần cân đối khả năng tài chính quản trị, cơ cấu lại tình hình sản xuất kinh doanh, tránh tình trạng ‘bung’ ra quá mạnh nhưng dàn trải không hiệu quả.
"Các DN phát hành trái phiếu phải chú ý tập trung trả nợ đúng hạn trái phiếu đến hạn tạo niềm tin cho công chúng, như công ty phát hành bảo lãnh phát hành phải thực hiện đúng thoả thuận. Thậm chí trong bối cảnh khó khăn thanh khoản, người lãnh đạo phải tính đến phương án bán các tài sản, không được để nhà đầu tư mất niềm tin", Bộ trưởng Bộ Tài chính lưu ý.
Lãnh đạo Bộ Tài chính đồng tình với kiến nghị, đề xuất Ngân hàng Nhà nước nới room tín dụng, đặc biệt các ngân hàng thương mại cần cho vay khoàn thiện dự án, khơi thông dòng tiền cho DN, giảm bớt khó khăn cho các dự án có tiềm năng tốt không bị đứt gãy dòng tiền.
Lãnh đạo Bộ Tài chính khẳng định quan điểm phát hành trái phiếu ra công chúng hay phát hành riêng lẻ điều quan trọng nhất là uy tín, lòng tin với nhà đầu tư.
"Các cơ quan của Bộ cải cách thủ tục hành chính, cấp phép nhanh gọn đúng quy định, đưa lên các căn cứ hoàn thành thủ tục, đẩy nhanh tiến độ cấp phép, đúng quy định. Tuy nhiên, việc quản lý thị trường cần hết sức đồng bộ. Bên cạnh đó, cần đấu tranh với hiện tượng các nhân viên một số ngân hàng, cùng các công ty phát hành, tư vấn sai, không đầy đủ, chào mời người dân nhưng không nắm rõ các sản phẩm", Bộ trưởng Hồ Đức Phớc nói.
Người đứng đầu ngành tài chính khẳng định, sẽ hoàn thiện khung khổ pháp lý, trong đó tiếp thu có chọn lọc các ý kiến đóng góp về các tổ chức trung gian quỹ, rủi ro, chứng khoán, trái phiếu… Tuy nhiên, một số nội dung trong luật hiện hành chưa có, Bộ Tài chính sẽ áp dụng một số thông lệ quốc tế, đánh giá tác động để đưa vào các quy định, bảo đảm tính đồng bộ phù hợp với thực tiễn. Bộ Tài chính cũng phối hợp các đơn vị tháo gỡ các thủ tục pháp lý liên quan đến bất động sản.
Bộ Tài chính cũng sẽ thu thập các ý kiến để trình sửa Nghị định 65 (về chào bán trái phiếu doanh nghiệp) theo hướng ‘nới’, vừa bảo đảm quản lý hạn chế tiêu cực vừa tạo thuận lợi hơn cho thị trường trái phiếu phát triển. Theo đó, sẽ điều chỉnh một số quy định để có thể gia hạn nợ, hay nội dung thoả thuận giữ nhà đầu tư, nhà phát hành, ví dụ có thể đàm đàm phán kéo dài thời hạn thu xếp trả nợ dần cho nhà đầu tư…
"Các nhà phát hành, các công ty chứng khoán, doanh nghiệp cần đóng góp có trách nhiệm hơn, nghiên cứu lại Nghị định 65 đồng thời khẩn trương góp ý những điểm cần tháo gỡ, đóng góp đầy đủ, để Bộ Tài chính điều chỉnh bổ sung các quy định bám sát thực tiễn"- Bộ trưởng Tài chính đề nghị.