Vị tướng 'Hai Mạnh' của QĐND Việt Nam, vừa có tài thao lược trên chiến trường, vừa là nhà chính trị sắc sảo, được phong quân hàm vượt cấp từ Thiếu tướng lên Thượng tướng

Đại tướng Chu Huy Mân (1913-2006) tên khai sinh là Chu Văn Ðiều, nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, nguyên Phó Chủ tịch Hội đồng Nhà nước, nguyên Phó Bí thư Đảng ủy Quân sự Trung ương (nay là Quân ủy Trung ương), nguyên Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam.

Ông quê tại xã Yên Lưu, tổng Yên Trường, phủ Hưng Nguyên (nay là xã Hưng Hòa, thành phố Vinh, tỉnh Nghệ An), mảnh đất địa linh, nhân kiệt, giàu truyền thống văn hiến, yêu nước.

Sớm giác ngộ và đi theo cách mạng, từ tháng 5/1935, ông đổi tên thành Chu Huy Mân với ý nghĩa là “ngọc sáng”. Ngay từ những năm tháng đầu tiên tham gia cách mạng, ông đã gắn bó với lực lượng vũ trang.

Trong cao trào Xô viết Nghệ Tĩnh (1930-1931), khi mới 16 tuổi, ông đã tham gia Đội tự vệ Đỏ và là Đội phó Đội tự vệ của xã Yên Lưu. Cuối năm 1930, ông được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương khi mới 17 tuổi.

Giai đoạn 1937-1942, ông nhiều lần bị địch bắt, giam cầm, đánh đập, tra tấn dã man và đưa đến nhiều nhà lao, như Vinh (Nghệ Tĩnh), Đắk Glei, Đắc Tô (Kon Tum). Trong chốn lao tù, ông luôn giữ vững khí tiết của một người cộng sản kiên trung; tham gia lãnh đạo cuộc đấu tranh chống chế độ hà khắc của nhà tù đế quốc, biến nhà tù thành trường học cách mạng.

Năm 1944, khi được cử vào Ban Việt Minh tỉnh Quảng Nam và là lãnh đạo nòng cốt, ông có nhiều đóng góp cho việc tập hợp lực lượng, củng cố, phát triển phong trào cách mạng trong toàn tỉnh, chuẩn bị lực lượng tiến tới Tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Tháng 8/1945, ông đã trực tiếp chỉ huy cuộc khởi nghĩa của nhân dân chiếm thành Quảng Nam, chỉ huy lực lượng tự vệ vũ trang hỗ trợ cho các huyện, tham gia lãnh đạo Tổng khởi nghĩa tại tỉnh Quảng Nam giành thắng lợi.

Trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng, Đại tướng Chu Huy Mân liên tục được luân chuyển qua nhiều cương vị chủ trì lãnh đạo, chỉ huy ở những địa bàn chiến lược trọng yếu, nhiều khó khăn, gian khổ như Đoàn trưởng, Bí thư Đảng ủy Đoàn cố vấn quân sự Việt Nam giúp cách mạng Lào; Chính ủy Quân khu 4, Bí thư Quân khu ủy; Chính ủy Quân khu Tây Bắc, Bí thư Khu ủy và Bí thư Quân khu ủy; Tư lệnh kiêm Chính ủy Quân khu 5, Phó Bí thư Khu ủy Khu 5 và Bí thư Quân khu ủy; Tư lệnh kiêm Chính ủy, Bí thư Đảng ủy Mặt trận B3-Tây Nguyên...

Với những trọng trách được giao, Đại tướng Chu Huy Mân đã nhiều lần được gặp gỡ và làm việc với Bác Hồ. Nhìn nhận ông là một con người “văn, võ song toàn”, vì vậy, trong lần gặp tháng 7/1967, Người nói với Đại tướng Chu Huy Mân: “Chú gánh vác hai vai cho khỏe”. Cũng từ ấy, tên gọi “Anh Hai Mạnh” đã trở nên thân thiết với đồng bào, chiến sĩ từ những ngày tháng ác liệt cho đến sau này.

Phải khẳng định rằng, ngay từ những năm tháng hoạt động ở quê nhà và thời gian bị thực dân Pháp giam cầm, ông Chu Huy Mân luôn là biểu tượng ngời sáng của tinh thần gang thép, niềm tin tất thắng vào sự nghiệp cách mạng do Đảng lãnh đạo và trở thành tấm gương tiêu biểu cho ý chí chiến đấu kiên cường, bất khuất của người Cộng sản trước kẻ thù tàn bạo.

Là người học trò xuất sắc của Chủ tịch Hồ Chí Minh, suốt hai cuộc kháng chiến trường kỳ, gian khổ của dân tộc, trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, ông luôn đặt lợi ích của Tổ quốc, của Đảng lên trên lợi ích cá nhân; suốt đời cống hiến vì sự nghiệp cách mạng, thực sự “cần, kiệm, liêm chính, chí công, vô tư”, không chịu lùi bước trước khó khăn, thử thách, luôn có mặt ở những nơi nguy hiểm, khó khăn nhất, chung lưng, đấu cật với đồng chí, đồng đội, sâu sát cơ sở, hết lòng phục vụ Tổ quốc, phụng sự Nhân dân.

Ông luôn thể hiện bản lĩnh chính trị vững vàng; có tác phong lãnh đạo, chỉ huy kiên quyết, mưu lược, sáng tạo, tôn trọng nguyên tắc, phát huy dân chủ và giữ nghiêm kỷ luật; đồng thời, luôn chân tình, gần gũi thương yêu đồng chí, đồng đội.

Trên mọi cương vị, Đại tướng Chu Huy Mân luôn thể hiện là người chiến sĩ cộng sản trung kiên, “một cán bộ cần mẫn, một nhà lãnh đạo tài năng, một vị tướng thao lược”, “rất quan tâm đến đạo lý sống… lo thì lo trước mọi người, vui thì vui sau mọi người”, đúng như lời Đại tướng Võ Nguyên Giáp nhận xét: “Suốt cuộc đời, đồng chí Chu Huy Mân đã đem hết ý chí, sức lực và trí tuệ góp phần vào sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc cho đến những ngày cuối đời, đồng chí vẫn suy nghĩ, lo lắng nhiều đến nhiệm vụ xây dựng, chỉnh đốn Đảng”.

Với những cống hiến đặc biệt xuất sắc của mình, ông được phong quân hàm vượt cấp từ Thiếu tướng lên Thượng tướng vào năm 1974, quân hàm Đại tướng năm 1980. Đại tướng Chu Huy Mân được tặng thưởng Huân chương Sao Vàng, Huân chương Hồ Chí Minh, Huy hiệu 70 năm tuổi Đảng và nhiều phần thưởng cao quý khác.

Tham khảo:

- Cổng TTĐT Bộ Quốc Phòng

- Đại tướng Chu Huy Mân - Nhà chính trị xuất sắc của Đảng và cách mạng Việt Nam - Báo Tin Tức (15/3/2023)

- Đại tướng Chu Huy Mân: Nhà quân sự tài ba - Báo QĐND (17/3/2023)

- Đại tướng Chu Huy Mân - Người Cộng sản kiên trung, mẫu mực - Báo Đảng Cộng sản Việt Nam (17/3/2023)

- Đại tướng Chu Huy Mân - Vị tướng tài năng của Quân đội nhân dân Việt Nam - Báo Vietnamnet (18/3/2023)