Vì sao Bộ Tài chính kiến nghị chuyển nhượng bất động sản phải thanh toán qua ngân hàng?

Tiếp thu các ý kiến đóng góp và triển khai các giải pháp chống thất thu thuế, giải quyết những bất cập trong việc chuyển nhượng bất động sản... Tổng cục Thuế cho biết đã có công văn đề nghị cục Thuế các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chủ động tham mưu UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương về chống thất thu thuế trong hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản (thực hiện công văn 3849/BTC-TCT ngày 28/4 của Bộ Tài chính).

Tổng cục Thuế cũng chỉ đạo quán triệt các phòng, đội tham gia công tác xử lý hồ sơ chuyển nhượng bất động sản nghiêm túc các quy định về trình tự, thủ tục xử lý hồ sơ xác định nghĩa vụ tài chính. Trên cơ sở đó, các đơn vị chức năng của ngành sẽ xây dựng kế hoạch kiểm tra chuyên đề về tính liêm chính của cán bộ thuế đồng thời có biện pháp xử lý hoặc kiến nghị các cơ quan nhà nước có thẩm quyền (thực hiện các biện pháp xử lý đối với hành vi trốn thuế trong hoạt động chuyển nhượng, kinh doanh bất động sản theo quy định của pháp luật). 

Ngoài ra, cơ quan thuế khẳng định các văn bản quy phạm pháp luật về quản lý thuế và quy trình về quản lý thuế hiện hành đã có hướng dẫn liên quan về trình tự cách xử lý, trách nhiệm của cơ quan thuế, do đó không cần phải ban hành quy trình riêng để hướng dẫn cụ thể trong trường hợp người nộp thuế kê khai giá chuyển nhượng bất động sản thấp hơn giá chuyển nhượng thực tế.

Trong thời gian tới, Bộ Tài chính cho biết sẽ chỉ đạo cơ quan thuế các cấp tiếp tục tăng cường công tác tuyên truyền để người dân hiểu đầy đủ, chính xác về nghĩa vụ và lợi ích trong việc thực hiện nộp thuế chuyển nhượng bất động sản cũng như những rủi ro, trách nhiệm khi kê khai giá không đúng. Mặt khác, ngành tài chính cũng sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu về giá đã giao dịch và kê khai thuế để làm căn cứ tính thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế.

Về lâu dài, Bộ Tài chính kiến nghị các cấp có thẩm quyền tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản để sửa đổi, bổ sung đảm bảo thống nhất và đồng bộ.

Trong đó, cấp thẩm quyền cần bổ sung quy định giao dịch chuyển nhượng bất động sản phải thanh toán qua ngân hàng để minh bạch trong kiểm soát giao dịch của các ngành, phục vụ công tác quản lý giao dịch tài sản, bất động sản của các chủ thể trong xã hội của các cơ quan quản lý Nhà nước nói chung và quản lý thuế nói riêng.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng việc thanh toán qua ngân hàng liệu có quản lý được kê khai 2 giá? Việc này bắt nguồn từ thực trạng kê khai 2 giá phổ biến trên thị trường lâu nay: Bán giá cao, kê khai thấp để bớt khoản thuế thu nhập cá nhân phải đóng là 2% trên tổng giá trị giao dịch. Vì vậy, gần đây hồ sơ kê khai thuế bị trả về khai lại rất nhiều.

Hiện việc siết chặt kê khai chuyển nhượng bất động sản đã khiến số thu từ nguồn này tăng khá mạnh. Theo số liệu của ngành tài chính, 5 tháng đầu năm 2022, tổng thu thuế từ chuyển nhượng bất động sản khoảng 16.200 tỷ đồng, vượt thu cùng kỳ năm ngoái 6.600 tỷ đồng. Riêng chỉ trong 2 tháng gần đây, số thu thuế đã tăng vượt 3 tháng đầu năm cộng lại.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản chịu sự điều chỉnh của pháp luật thuế về thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế.

Công tác thu thuế đối với hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản còn gặp một số khó khăn, các chính sách liên quan đến đất đai đã được quy định, các văn bản này được quy định bởi nhiều cơ quan, ban ngành quản lý nhà nước, các quy định này chưa đồng bộ nên việc xác định giá thị trường của bất động sản vẫn gặp rất nhiều khó khăn. Khó nhất hiện nay là Luật Đất đai quy định bảng giá đất ổn định 5 năm, trong khi thực tế giá thị trường bất động sản lại biến động liên tục, vì vậy dẫn đến việc giá đất do UBND cấp tỉnh quy định không sát với giá của thị trường.

Cũng theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, công tác phối hợp với các cơ quan, ban, ngành liên quan cũng gặp không ít khó khăn. Các văn bản quy phạm pháp luật chưa quy định cơ chế kiểm soát dòng tiền đối với các giao dịch chuyển nhượng bất động sản. Ý thức tự giác thực hiện nghĩa vụ thuế của người dân chưa cao. Nhận thức chưa đầy đủ về chính sách pháp luật thuế và pháp luật có liên quan, chưa nhận thức được hậu quả khi khai thuế với giá không đúng với giá thực tế chuyển nhượng.

Bộ trưởng cho biết, thời gan tới sẽ tiếp tục tham mưu, đề xuất với Chính phủ hai giải pháp. Một là tổ chức rà soát các văn bản quy phạm pháp luật liên quan đến hoạt động kinh doanh, chuyển nhượng bất động sản thuộc lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Tài chính để sửa đổi, bổ sung đảm bảo thống nhất, đồng bộ. Hai là bổ sung quy định thanh toán qua ngân hàng đối với hoạt động chuyển nhượng bất động sản tại Điều 16 Luật kinh doanh bất động sản số 66/2014/QH13 ngày 25/11/2014.