Trà Vinh đang xây dựng 30.700 ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp

Đây là chương trình thuộc Đề án “Phát triển bền vững 1 triệu ha chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt, với sự tham gia của 12/13 tỉnh, thành trong khu vực. Đề án nhằm góp phần thực hiện các cam kết của Việt Nam với quốc tế tại Hội nghị lần thứ 26 các bên tham gia Công ước khung của Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu, hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

Theo đó, 30.736 ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp năm 2030 ở Trà Vinh sẽ canh tác theo hướng bền vững, giảm lượng lúa giống gieo sạ xuống dưới 70 kg/ha, lượng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc hóa học giảm 30%, khuyến khích sử dụng phân hữu cơ; giảm 20% lượng nước tưới so với canh tác truyền thống. 100% diện tích áp dụng ít nhất một quy trình canh tác bền vững, như: 1 phải 5 gỉảm (phải sử dụng giống lúa xác nhận; giảm giống, giảm nước, giảm phân bón, giảm thuốc bảo vệ thực vật và giảm thất thoát sau thu hoạch), tiêu chuẩn sản xuất lúa gạo bền vững (SRP), tưới khô xen kẽ và các tiêu chuẩn thực hành nông nghiệp tốt được chứng nhận, được cấp mã số vùng trồng.

Trà Vinh đang xây dựng 30.700 ha chuyên canh lúa chất lượng cao, phát thải thấp

Bên cạnh đó, 100% diện tích sản xuất vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp có liên kết giữa doanh nghiệp với tổ hợp tác, hợp tác xã hoặc các tổ chức của nông dân trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm; tỷ lệ cơ giới hóa đồng bộ đạt trên 70% diện tích; 100% rơm được thu gom khỏi đồng ruộng và được chế biển tái sử dụng; giảm trên 10% lượng phát thải khí nhà kính so với canh tác lúa truyền thống.

Giá trị gia tăng trong chuỗi lúa gạo tăng 40%; trong đó tỷ suất lợi nhuận người trồng lúa đạt trên 50%. Lượng gạo xuất khẩu mang thương hiệu chất lượng cao, phát thải thấp chiếm trên 80% tổng lượng gạo xuất khẩu của toàn vùng chuyên canh lúa gạo của tỉnh. Chủ tịch UBND tỉnh Trà Vinh Lê Văn Hẳn cho biết, việc tổ chức lại hệ thống sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng các quy trình canh tác bền vững theo đề án sẽ giúp tăng giá trị và phát triển bền vững ngành lúa gạo, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, thu nhập và đời sống của người trồng lúa. Trà Vinh sẽ thực hiện đồng bộ các cơ chế, chính sách để thu hút doanh nghiệp đầu tư lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn tham gia đề án; các chính sách hỗ trợ đối tượng tham gia Đề án, như hộ nông dân, tổ hợp tác, hợp tác xã, doanh nghiệp vùng chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp; chính sách tín dụng, bảo hiểm nông nghiệp, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thương hiệu gạo phát thải thấp tại thị trường trong nước và quốc tế…

Trà Vinh cũng hỗ trợ xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu và phát triển thị trường sản phẩm gạo chất lượng cao và phát thải thấp của tỉnh. Các hộ trồng lúa tham gia đề án được ưu tiên đào tạo tập huấn, vay vốn ưu đãi từ các chính sách tín dụng của nhà nước và được hưởng lợi ích từ việc bán tín chỉ carbon. Ngoài ra, các hợp tác xã, tổ hợp tác còn được hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, kinh phí, kỹ thuật xây dựng các mô hình thí điểm. Các doanh nghiệp thạm gia đề án được tiếp cận nguồn tín dụng trung và dài hạn trong liên kết sản xuất tiêu thụ với các họp tác xã, tổ hợp tác vùng triển khai Đề án, được hưởng lợi từ bán tín chỉ carbon và ưu tiên tiếp cận các dự án quốc tế ở lĩnh vực này.

Tại Trà Vinh, vụ Hè Thu năm 2024, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã triển khai 2 mô hình điểm với quy mô 50 ha/mô hình tại Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài, xã Thanh Mỹ và Hợp tác xã nông nghiệp Phước Hảo, xã Phước Hảo, huyện Châu Thành. Đây là 2 trong 7 mô hình điểm của Đề án để nhân rộng ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Vừa thu hoạch diện tích lúa giống OM 5451 trồng trong mô hình thuộc Đề án, ông Trần Văn Chung, Giám đốc Hợp tác xã nông nghiệp Phát Tài cho biết, năng suất lúa trong mô hình đạt rất cao, hơn 6,3 tấn/ha, tăng 1 tấn/ha so với ngoài mô hình. Năng suất tăng, chi phí đầu tư về giống, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật giảm đáng kể nên nông dân đạt lợi nhuận trên 30 triệu đồng/ha, cao hơn khoảng 5,6 triệu đồng/ha so với ngoài mô hình.

Theo Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Trà Vinh Lê Văn Đông, mô hình thí điểm tại 2 hợp tác xã này được thực hiện liên tiếp 3 vụ: Hè Thu 2024, Thu Đông 2024 và Đông Xuân 2024-2025. Thành viên hợp tác xã tham gia mô hình được tập huấn, chuyển giao các biện pháp canh tác bền vững, cách xử lý rơm rạ, các kiến thức bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu, kiến thức quản trị, kinh doanh, thị trường, chuyển đổi số, mã số vùng trồng xuất khẩu.

Trà Vinh cũng hỗ trợ xây dựng thương hiệu, nhãn hiệu và phát triển thị trường sản phẩm gạo chất lượng cao và phát thải thấp của tỉnh. Các hộ trồng lúa tham gia đề án được ưu tiên đào tạo tập huấn, vay vốn ưu đãi từ các chính sách tín dụng của nhà nước và được hưởng lợi ích do bán tín chỉ carbon. Ngoài ra, các hợp tác xã, tổ hợp tác còn được hỗ trợ đầu tư cơ sở hạ tầng, kinh phí, kỹ thuật xây dựng các mô hình thí điểm. Các doanh nghiệp tham gia đề án được tiếp cận nguồn tín dụng trung và dài hạn trong liên kết sản xuất tiêu thụ với các hợp tác xã, tổ hợp tác vùng triển khai đề án, trong tương lai còn được hưởng lợi từ bán tín chỉ carbon và ưu tiên tiếp cận các dự án quốc tế ở lĩnh vực này.

Hiện ngành nông nghiệp tỉnh đang phối hợp Viện Môi trường Nông nghiệp và Công ty CP Rynan Technologies VietNam lắp đặt các bồn đo khí phát thải tại 2 mô hình điểm của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, để làm cơ sở tính lượng phát thải. Đồng thời, đẩy mạnh kêu gọi doanh nghiệp đầu tư đầu vào, hỗ trợ tiêu thụ lúa gạo canh tác giảm phát thải.Việc canh tác bền vững theo Đề án “Phát triển bền vững một triệu héc-ta chuyên canh lúa chất lượng cao và phát thải thấp gắn với tăng trưởng xanh vùng Đồng bằng sông Cửu Long đến năm 2030” giúp nông dân Trà Vinh thay đổi dần tư duy sản xuất, nâng cao ý thức bảo vệ môi trường. Đề án cũng kích thích sự tìm tòi, cập nhật tri thức mới của nông dân, thúc đẩy chuyển đổi số trong nông nghiệp, phù hợp với xu thế phát triển hiện nay. Đồng thời, đề án giúp tăng giá trị và phát triển bền vững ngành lúa gạo ở địa phương, tăng năng suất, nâng cao thu nhập và đời sống của người trồng lúa.