Tín dụng đối với bất động sản, trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán được kiểm soát chặt chẽ

Đây là một trong những giải pháp được nêu ra trong báo cáo một số nội dung liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn tại Kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV vừa được Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng gửi tới các đại biểu Quốc hội.

Hoạt động đầu tư TPDN của các TCTD vẫn được kiểm soát

Thông tin về tình hình cho vay của các tổ chức tín dụng (TCTD) đối với lĩnh vực chứng khoán, phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), Thống đốc NHNN Nguyễn Thị Hồng cho biết, đến tháng 4/2022, tín dụng để đầu tư, kinh doanh chứng khoán chiếm khoảng 0,5% tổng dư nợ nền kinh tế, dư nợ chủ yếu là ngắn hạn (chiếm 98%); tập trung phần lớn vào dư nợ để đầu tư trái phiếu Chính phủ. Còn đối với tổng số dư đầu tư TPDN của các TCTD là 320,4 nghìn tỷ đồng, chiếm tỷ trọng nhỏ so với tổng dư nợ tín dụng (2,86%). Kết quả trên cho thấy, hoạt động đầu tư TPDN của các TCTD vẫn được kiểm soát.

Đạt được những kết quả như trên, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, để kiểm soát rủi ro liên quan đến chứng khoán và TPDN, góp phần bảo đảm an toàn hệ thống TCTD, NHNN thực hiện một số giải pháp, cụ thể:

Thứ nhất, từng bước hoàn thiện khung khổ pháp lý với các quy định theo hướng chặt chẽ hơn nhằm kiểm soát rủi ro trong hoạt động đầu tư trái phiếu của TCTD, đảm bảo an toàn hệ thống. Theo đó, khi phát hành trái phiếu, TCTD phải tuân thủ các quy định tại Luật Chứng khoán và các văn bản hướng dẫn Luật Chứng khoán như đối với các doanh nghiệp khác; đồng thời phải tuân thủ các tỷ lệ bảo đảm an toàn trong hoạt động theo quy định.

Thứ hai, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát chặt chẽ tình hình cấp tín dụng đối với lĩnh vực chứng khoán và đầu tư TPDN của các TCTD nhằm kịp thời phát hiện những dấu hiệu tiềm ẩn rủi ro để có các biện pháp xử lý phù hợp.

Thứ ba, chỉ đạo các TCTD rà soát, đánh giá lại hoạt động cấp tín dụng, tăng cường các biện pháp quản lý rủi ro, nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ đối với các hoạt động cấp tín dụng, trong đó có hoạt động cấp tín dụng đối với các tập đoàn kinh tế tư nhân, tập đoàn bất động sản lớn và người có liên quan để quản lý chặt chẽ, hạn chế phát sinh các rủi ro liên quan.

Trong thời gian tới, NHNN sẽ tiếp tục nghiên cứu chỉnh sửa các quy định về mua, bán TPDN của TCTD, nâng cao yêu cầu, chuẩn mực quản trị của TCTD khi tham gia vào thị trường TPDN nhằm góp phần bảo đảm an toàn trong hoạt động ngân hàng, đồng thời hỗ trợ thị trường TPDN phát triển bền vững. Đồng thời, tăng cường thanh tra, giám sát hoạt động đầu tư TPDN, có các biện pháp ngăn ngừa, phát hiện kịp thời các rủi ro, vi phạm phát sinh, đồng thời thường xuyên cảnh báo, chấn chỉnh TCTD đối với hoạt động này.

Ngoài ra, NHNN cũng tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành đẩy mạnh việc thực hiện các giải pháp cơ cấu lại và phát triển bền vững các phân đoạn thị trường tài chính, trong đó có thị trường TPDN để thúc đẩy thị trường TPDN trở thành một kênh huy động vốn trung, dài hạn chính của nền kinh tế.

Dù đã triển khai nhiều giải pháp nhằm kiểm soát rủi ro đối với những lĩnh vực này, tuy nhiên Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, ngành Ngân hàng vẫn gặp nhiều khó khăn, vướng mắc, bởi lẽ, các rủi ro từ thị trường chứng khoán, TPDN phần lớn phát sinh từ hoạt động của các doanh nghiệp niêm yết trên thị trường chứng khoán, các doanh nghiệp phát hành trái phiếu (thuộc phạm vi quản lý của các Bộ, ngành khác).

“Việc thanh tra, giám sát hoạt động ngân hàng liên quan đến các lĩnh vực này chỉ là biện pháp quản lý rủi ro từ phía ngân hàng. Do đó, cần có những biện pháp toàn diện, mang tính đồng bộ với sự phối hợp giữa các Bộ, ngành có liên quan để làm trong sạch, lành mạnh hóa, củng cố thị trường chứng khoán cũng như thị trường TPDN”, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết.

Tăng cường giám sát thị trường bất động sản

Đối với thị trường bất động sản, báo cáo của Thống đốc NHNN cho biết, đến cuối tháng 4/2022, tổng dư nợ đối với lĩnh vực bất động sản của các TCTD đạt 2.288.278 tỷ đồng, tăng 10,19% so với cuối năm 2021, chiếm tỷ trọng 20,44% trong tổng dư nợ đối với nền kinh tế; tỷ lệ nợ xấu là 1,62%.

Tại báo cáo, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, đang có nhiều khó khăn, vướng mắc liên quan đến kiểm soát tín dụng đối với lĩnh vực này. Bởi lẽ, thị trường bất động sản biến động mạnh; tình trạng thổi giá gây sốt ảo bất động sản, tình trạng đấu giá đất với giá cao bất thường... ảnh hưởng đến việc cấp tín dụng, định giá tài sản đảm bảo của TCTD.

Cũng theo Thống đốc, khoảng 94% dư nợ tín dụng bất động sản hiện nay là cho vay trung và dài hạn (từ 10 - 25 năm), trong khi nguồn huy động của ngân hàng chủ yếu là ngắn hạn. Như vậy, chênh lệch kỳ hạn và lãi suất giữa nguồn vốn và cho vay đối với lĩnh vực này là rủi ro lớn đối với các ngân hàng.

Đánh giá lĩnh vực đầu tư kinh doanh bất động sản là một trong các lĩnh vực rủi ro đối với các hoạt động ngân hàng, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, NHNN đang thực hiện nhiều giải pháp quản lý, bao gồm: hoàn thiện hành lang pháp lý thông qua việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về các giới hạn, tỷ lệ đảm bảo an toàn trong hoạt động ngân hàng; giám sát chặt chẽ tốc độ tăng trưởng dư nợ và chất lượng tín dụng đối với lĩnh vực chứng khoán và bất động sản để kịp thời phát hiện dấu hiệu tiềm ẩn rủi ro và có biện pháp xử lý phù hợp, góp phần đảm bảo an toàn hoạt động hệ thống các TCTD.

Đặc biệt, NHNN đã và đang tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, chú trọng, tập trung kiểm tra các hồ sơ cấp tín dụng lĩnh vực bất động sản của các TCTD. Từ đó phát hiện các vấn đề, tồn tại, vi phạm trong hoạt động cấp tín dụng để kịp thời xử lý vi phạm, đưa ra các kiến nghị, khuyến nghị cụ thể hạn chế rủi ro của các TCTD trong hoạt động cấp tín dụng nói chung và trong lĩnh vực bất động sản nói riêng.

Nhằm tiếp tục kiểm soát rủi ro liên quan đến tín dụng bất động sản, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, thời gian tới NHNN tiếp tục chỉ đạo TCTD tăng trưởng tín dụng an toàn, hiệu quả; kiểm soát chặt chẽ tín dụng đối với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro trong đó có đầu tư, kinh doanh bất động sản; đồng thời, tạo điều kiện cho tổ chức, cá nhân tiếp cận nguồn vốn tín dụng để mua, đầu tư nhà ở tự sử dụng, tiêu dùng, đặc biệt là nhà ở xã hội, nhà ở cho công nhân, nhà ở thương mại giá rẻ.

NHNN cũng tăng cường thanh tra, giám sát chặt chẽ việc cấp tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản để kịp thời đưa ra giải pháp nhằm bảo đảm an toàn trong hoạt động của các TCTD, có các biện pháp ngăn ngừa, phát hiện kịp thời rủi ro, vi phạm phát sinh.

“Mặc dù tình hình cấp tín dụng cũng như chất lượng tín dụng đối với lĩnh vực bất động sản vẫn đang được NHNN kiểm soát ổn định nhưng để hạn chế tác động của thị trường bất động sản đối với kinh tế vĩ mô, tiền tệ, cần có các giải pháp mang tính toàn diện, đồng bộ với sự phối hợp của các bộ, ban, ngành có liên quan để lành mạnh hóa, xây dựng thị trường bất động sản an toàn, bền vững”, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng đề nghị.