Tham quan 'đệ nhất nhà vườn' 140 năm tuổi ở vùng đất kinh thành xưa: Từng là nơi ở của công chúa, quan lại với tổng diện tích lên đến hơn 4.600m2

Những di sản văn hóa, lịch sử là điểm nhấn của du lịch cố đô Huế, tuy nhiên bên cạnh đó vẫn còn một loại hình di sản văn hoá đặc biệt mà chỉ cố đô mới có, ấy chính là các nhà vườn truyền thống. Và nhà vườn An Hiên chính là nhà vườn tiêu biểu nhất trong số những nhà vườn còn lại đến ngày nay ở Huế.

Nhà vườn An Hiên tọa lạc tại số 58 đường Nguyễn Phúc Nguyên, thôn Xuân Hòa, xã Hương Long, thành phố Huế. Khu nhà vườn nằm ngay cạnh dòng sông Hương thơ mộng, hiền hòa này chính là một công trình kiến trúc có giá trị tiêu biểu nhất tại cố đô cho đến thời điểm hiện tại.

Kể từ khi được xây dựng vào cuối thế kỷ XIX đến nay, ngôi nhà đã trải qua nhiều đời gia chủ: Công chúa thứ 18 của Hoàng đế Dục Đức chính là chủ sở hữu đầu tiên của ngôi nhà. Đến năm 1895, cơ ngơi này lại thuộc về ông Phạm Đăng Khanh - con trai của một Đại thần thời Gia Long. Năm 1920, ngôi nhà được chuyển nhượng cho một phú gia nổi tiếng nhân đức trong vùng là ông Tùng Lễ.

Đến năm 1936, ngôi nhà lại thuộc về ông Nguyễn Đình Chi - Tuần phủ tỉnh Hà Tĩnh. Khi ông Tuần phủ mất, năm 1940, ngôi nhà được tiếp quản bởi vợ ông là bà Đào Thị Xuân Yến. Ngày nay, nhà vườn An Hiên được thừa kế lại cho con dâu Phan Thị Hoàng Oanh và bốn người cháu nội của bà Yến.

Vết thời gian trong nhà vườn 'mẫu mực' 150 năm

Chào đón du khách là chiếc cổng vòm cổ xưa được xây dựng bằng gạch vôi vữa nhưng đến nay vẫn còn nguyên vẹn. Bước chân qua cánh cổng nhuốm màu rêu phong, du khách sẽ được đắm mình trong khuôn viên đậm chất nhà vườn xứ Huế với tổng diện tích lên đến 4.608 m2. Dọc theo lối vào là con đường đất gần 40m với hai hàng cây lâu năm đan tầng tầng lớp lớp vào nhau tựa như một mái vòm lớn.

Đi qua con đường này, rẽ trái hướng về phía nhà vườn An Hiên, du khách sẽ gặp bức hình bình phong cổ được trang trí chữ “Thọ” có ý nghĩa ngăn chặn những điều không tốt lành vào trong nhà. Trước nhà là một hồ sen hình chữ nhật được xây dựng theo phong thủy trong kiến trúc nhà vườn xưa.

Ngôi nhà được thiết kế gồm 3 gian 2 chái. Gian giữa là khu vực thờ cúng và hai gian ở bên là nơi tiếp khách. Hai chái nhà dùng làm nơi sinh hoạt của nam (bên trái) và nữ (bên phải). Mái ngói của ngôi nhà được lợp nhiều lớp. Đỉnh mái có hình hoa sen và hai bên đắp rồng chầu.

Tất cả các khung cửa của ngôi nhà cổ này đều được làm bằng gỗ. Hệ thống các cột, kèo trong nhà được điêu khắc hoa văn tinh xảo và tỉ mỉ. Trong nhà hiện nay còn lưu giữ nhiều đồ trang trí, đồ nội thất như hoành phi câu đối, tủ chè, bàn ghế, ấm chén cổ xưa.

Tất cả các món đồ nội thất trong nhà đều được bố trí hợp phong thủy theo nguyên tắc phòng thủy của nhà rường truyền thống của Việt Nam.

Nhà vườn An Hiên ngày nay vẫn còn lưu giữ nhiều cổ vật cổ và quý của cung đình triều Nguyễn. Nổi bật nhất là bức hoành phi đề 4 chữ “Văn Võ Trung Hiếu” được treo ở gian giữa do vua Bảo Đại ban cho gia chủ vào năm 1937.

Bao quanh nhà vườn là một khuôn viên vườn tược xanh mướt và trù phú với những loài hoa quý và trái cây đặc sản kết trái ngọt quanh năm. Trong vườn trồng nhiều hoa và các loại cây ăn trái tứ phương từ cam, bưởi, vải, măng cụt, mít, thanh long… Bao trùm những mái nhà cổ kính và không gian xanh mát và một bầu không khí trong lành.

Nhiều hàng cây, gốc cây nơi đây đã có hàng chục năm tuổi, như hàng mơ ở lối vào được trồng từ những năm 1940. Nhiều loại cây ăn quả, nhiều giống cây quý hiếm khắp 3 miền cũng được đưa về đây tụ hội. Có thể kể tới những măng cụt, sầu riêng, thanh long… của miền nam; mơ, hồng, vài thiều… của miền bắc; thanh trà, dâu, vả… của miền trung và Huế. Có những gốc cây thật đặc biệt, như cây hồng xiêm Tiên Điền do cụ Nghè Mai – chắt nội đại thi hào Nguyễn Du mang từ quê hương Nghi Xuân – Hà Tĩnh tặng Tuần Vũ Nguyễn Đình Chi. Đây là một loài hồng quý, không có hột, rẩt thơm ngon. Hay có thể kể tới 13 gốc măng cụt Giang Châu, một loại quả quý nổi tiếng xứ Huế chuyên được dâng cho vua…

'Chiêu đãi' du khách với đặc sản ẩm thực và làn điệu ca Huế

Du khách đến đây cũng sẽ được mời thưởng thức bánh cộ - một đặc sản của xứ Huế và trước đây từng là một món bánh cung đình Huế. Bánh cộ được làm từ bột nếp, bột đậu xanh, bột đậu ván… và được tạo khuôn bằng khuôn đồng hình chữ nhật và khắc chữ Thọ. Ngoài ra, du khách cũng có thể thưởng thức bánh nậm, bánh khoái, bánh ép… khi đến đây.

Nhà vườn An Hiên còn “chiêu đãi” du khách bằng những làn điệu ca Huế ngọt ngào. Vừa nhâm nhi tách trà nóng, vừa thưởng thức miếng bánh ngọt bùi, vừa tận hưởng những làn điệu ca Huế đặc sắc sẽ là một trải nghiệm khó có thể quên với mọi du khách.