TCVN ISO/IEC 42001:2025 về trí tuệ nhân tạo hệ thống quản lý

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang trở thành một công cụ chiến lược trong phát triển kinh tế - xã hội, giúp doanh nghiệp tối ưu hóa sản xuất, dự báo thị trường, cá nhân hóa dịch vụ và hỗ trợ ra quyết định nhanh chóng, chính xác hơn. AI cũng góp phần quan trọng trong quản lý đô thị thông minh, y tế, giáo dục, an ninh mạng và nhiều lĩnh vực khác.

Tuy nhiên, bên cạnh lợi ích, AI cũng tiềm ẩn rủi ro như sai lệch dữ liệu, thiếu minh bạch trong thuật toán, nguy cơ xâm phạm quyền riêng tư, hay việc sử dụng sai mục đích gây tác động tiêu cực đến xã hội. Chính vì vậy, việc quản lý và vận hành AI theo tiêu chuẩn quốc tế như ISO/IEC 42001:2023 và bản chuyển hóa thành TCVN ISO/IEC 42001:2025 là cần thiết.

Bộ Khoa học và Công nghệ chính thức ban hành Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO/IEC 42001:2025 tương đương với ISO/IEC 42001:2023 về Công nghệ thông tin – Trí tuệ nhân tạo – Hệ thống quản lý. Đây là tiêu chuẩn đầu tiên tại Việt Nam giúp các tổ chức thiết lập duy trì và cải tiến hệ thống quản lý trí tuệ nhân tạo một cách bài bản có trách nhiệm và phù hợp với chuẩn mực quốc tế.

TCVN ISO/IEC 42001:2025 giúp thiết lập một khung quản trị thống nhất, minh bạch, bảo đảm tính an toàn, trách nhiệm và đạo đức trong ứng dụng AI. Ành minh họa

TCVN ISO/IEC 42001:2025 đưa ra các yêu cầu để tổ chức xây dựng một hệ thống quản lý trí tuệ nhân tạo hay AIMS cho phép hoạch định chính sách đặt mục tiêu và triển khai các quy trình liên quan đến việc phát triển cung cấp và sử dụng AI. Tiêu chuẩn nhấn mạnh việc vận hành giám sát đánh giá và cải tiến liên tục hệ thống quản lý nhằm đảm bảo tính minh bạch an toàn và đáng tin cậy trong toàn bộ vòng đời của công nghệ trí tuệ nhân tạo

Tiêu chuẩn ISO/IEC 42001:2023 đã được Tổ chức Tiêu chuẩn hóa quốc tế ban hành từ cuối năm 2023 với mục tiêu định hình khung quản trị toàn diện cho AI bao gồm cam kết của lãnh đạo quản lý rủi ro và cơ hội đảm bảo tính minh bạch kiểm soát an toàn đồng thời đưa ra 38 kiểm soát cụ thể nhằm quản lý từ khâu hoạch định đến triển khai và đánh giá hệ thống theo chuẩn quốc tế Đây được coi là công cụ hữu hiệu giúp doanh nghiệp xây dựng lòng tin của đối tác khách hàng và xã hội khi ứng dụng AI.

Việc chuyển hóa ISO/IEC 42001 thành Tiêu chuẩn quốc gia TCVN thể hiện quyết tâm của Việt Nam trong việc chuẩn hóa quản trị AI ở tầm quốc gia vừa đồng bộ với xu hướng toàn cầu vừa giúp các doanh nghiệp trong nước có cơ sở pháp lý và kỹ thuật rõ ràng để áp dụng thực tế. Thông qua đó các tổ chức có thể giảm thiểu rủi ro từ việc phát triển và sử dụng AI đồng thời tận dụng tối đa cơ hội đổi mới sáng tạo.

Theo đánh giá của các chuyên gia quốc tế ISO/IEC 42001 là chiếc cầu nối quan trọng giữa đổi mới công nghệ và quản trị rủi ro giúp tổ chức không chỉ tập trung vào khai thác tiềm năng to lớn của AI mà còn xây dựng một hệ thống quản lý có trách nhiệm đạo đức và bền vững. Tại Việt Nam việc áp dụng TCVN ISO/IEC 42001:2025 sẽ mang lại lợi ích thiết thực cho cả doanh nghiệp và cơ quan quản lý trong việc giám sát đánh giá và phát triển hệ thống AI an toàn minh bạch.

Sự ra đời của TCVN ISO/IEC 42001:2025 là bước ngoặt cho hành trình hội nhập và phát triển trí tuệ nhân tạo tại Việt Nam. Tiêu chuẩn này không chỉ mở đường cho việc triển khai các ứng dụng AI đáng tin cậy mà còn góp phần khẳng định năng lực của quốc gia trong việc nắm bắt xu hướng quản trị công nghệ toàn cầu. Qua đó tạo bệ phóng để các doanh nghiệp AI trong nước tự tin vươn ra thị trường quốc tế với những sản phẩm và giải pháp sáng tạo nhưng vẫn đảm bảo các nguyên tắc an toàn và trách nhiệm xã hội.