Nuôi "con ngọc quý" nằm đầy dưới ao, mò lên bán mỗi viên nửa triệu đồng, anh nông dân Ninh Bình kiếm tiền tỷ

Con trai còn được biết đến với tên gọi khác là trai sông hoặc trai nước ngọt, là một loài động vật thân mềm có vỏ bao gồm hai mảnh. Kích thước trung bình của một con trai dao động từ 10-20 cm chiều dài và 8-16 cm chiều rộng. Chúng phân bố chủ yếu tại các quốc gia trong khu vực châu Á. 

Trai là loài sống dưới lớp đáy ao, thường ẩn mình trong bùn đất. Vì cơ chân kém phát triển, nên chúng di chuyển rất chậm, trung bình từ 20-30 cm mỗi giờ. Thức ăn chủ yếu của trai nước ngọt là các vụn hữu cơ, động vật nguyên sinh và những động vật nhỏ khác. Con trai lấy thức ăn thụ động nhờ vào cơ chế đặc biệt của mình. 

Ngọc trai có giá trị kinh tế cao

Riêng về ngọc trai, chúng được hình thành khi có vật thể ngoại lai như hạt cát rơi vào, lớp ngoài của áo trai sẽ tự tiết ra màng bọc để bao quanh vật thể ngoại lai đó và hình thành ngọc trai với nhiều hình dạng khác nhau.

Hiện nay, để tạo ra ngọc trai, người ta thường thực hiện quy trình nuôi trai, cấy màng áo và cấy nhân ngọc vào trai mẹ. Thời gian nuôi thường kéo dài từ 1 - 4 năm, phụ thuộc vào mục đích và yêu cầu về kích thước ngọc trai mong muốn. Thông thường, người nuôi sẽ bổ sung thức ăn giàu kẽm và natri để tạo ra ngọc màu hồng, trong khi thức ăn giàu bạc sẽ tạo ra ngọc có màu bạc óng ánh. 

Nhận thấy việc nuôi trai lấy ngọc mang lại hiệu quả cao, thị trường tiêu thụ ổn định với giá thành hấp dẫn, nhiều hộ nông dân đã tiến hành nuôi cấy trên diện tích rộng, cho thu nhập ổn định. 

Gia đình ông Nguyễn Kiêm Khánh (Hà Nội) là hộ dân nuôi trai ngọc nước ngọt lớn nhất tại địa phương. Năm 2018, ông bén duyên với nghề nuôi trai ngọc sau chuyến đi Phú Quốc. Nhận thấy việc nuôi trai ngọc là nghề mới, nhiều tiềm năng, ngoài việc học hỏi ở Phú Quốc, ông Khánh còn tìm về Ninh Bình học nghề để xây dựng mô hình bài bản.

Ao nuôi trai lấy ngọc của gia đình ông Khánh

Qua học hỏi kinh nghiệm, tham quan nhiều mô hình nuôi trai ngọc trên biển và các vùng nước ngọt khác nhau, bản thân ông càng nhận ra nơi sinh sống có khí hậu ôn hòa, nguồn nước ổn định… rất thuận lợi phát triển nghề. Đặc biệt, chất lượng ngọc sau khi nuôi thử nghiệm trong khu vực cũng cao hơn nhiều nơi, viên ngọc trai thành phẩm đều tròn, sáng bóng… ông đã xây dựng thành công mô hình nuôi trai lấy ngọc ở vùng đất Sơn Tây. 

Gia đình ông đã đầu tư với quy mô nuôi 100 nghìn con, mức đầu tư ban đầu khoảng 600 - 800 triệu đồng. Từ khi bắt đầu nuôi cấy đến khi thu hoạch, gia đình ông thu được những viên ngọc trai nhỏ khoảng 3mm cần thời gian 2 - 3 năm/vụ, viên to khoảng 5mm mất từ 3 - 5 năm/vụ. Với giá thị trường hiện nay (hàng loại 1 giá khoảng 550 triệu đồng/kg. Mỗi đơn hàng khoảng 20kg, tương ứng 24.000 viên ngọc). 

Nhận thấy tiềm năng từ ngọc trai, chị Trần Thị Ánh (Hà Tĩnh) cùng với cha mình đã quyết định xây dựng mô hình nuôi trai lấy ngọc đầu tiên tại địa phương. Vào năm 2019, gia đình chị thuê và cải tạo 5ha đất ruộng ở địa phương để xây dựng trang trại nuôi trai lấy ngọc.

Mô hình nuôi trai của gia đình chị Ánh cho năng suất cao

Trong năm đầu tiên đã thả nuôi 10 nghìn con trai tại hồ để thử nghiệm. Tuy nhiên vào thời điểm mới khởi nghiệp đó do chưa có kinh nghiệm nên trai trong ao bị hỏng hàng loạt. Quyết tâm làm giàu lại từ đầu hai cha con chị xác định phải trau dồi thêm kinh nghiệm để phát triển kinh tế theo hướng lâu dài. 

Hai người đã học hỏi thêm kinh nghiệm từ các mô hình và tham vấn ý kiến chuyên gia trong và ngoài nước tìm ra giải pháp. Cũng từ đó, mô hình nuôi trai lấy ngọc phát triển tốt, cho ra những sản phẩm đạt chất lượng.

Theo chị, mỗi con trai sẽ lần lượt được cấy 4 viên nhân ngọc thô và 4 tế bào. Sau đó sẽ được thả nuôi tại hồ tạo ngọc. Việc cấy ghép mô tế bào phải làm tỉ mỉ, có kỹ thuật. Đây là công đoạn quan trọng nhất để tạo ra viên ngọc đẹp. Không chỉ vậy trai sau khi được cấy ghép sẽ thả nuôi tại hồ khoảng 24 tháng mới cho thu hoạch.

Số lượng ngọc trai đều và đẹp

Ngọc trai được bán với giá từ 300.000 - 1 triệu đồng/viên, đặc biệt có những viên to, đẹp có thể lên đến 10 triệu đồng. Sau 6 năm miệt mài chịu khó và triển khai mô hình nuôi trai hiện gia đình chị đã có những bước tiến thành công. Mỗi năm trang trại này bán ra hàng ngàn viên ngọc, doanh thu đạt tiền tỷ, sau khi trừ chi phí, chị bỏ túi hàng trăm triệu đồng.

Sinh ra trong một gia đình trí thức, nhưng anh Đinh Văn Việt (Ninh Bình) lại quyết tâm tìm hướng đi khác, làm giàu theo mô hình nuôi trồng. Ấp ủ ý định nuôi trai nước ngọt lấy ngọc đã từ lâu, nhưng mãi đến năm 2010, khi đã nắm vững kiến thức, kinh nghiệm thực tế trong quá trình làm thuê ở một số cơ sở nuôi trai lấy ngọc ngoài tỉnh, anh mới bắt tay vào đầu tư, nuôi cấy ngọc trai trên diện tích 2ha.

Anh Việt cũng thành công khi nuôi trai lấy ngọc

Thời gian đầu nuôi cấy là những dấu mốc, kỷ niệm khó quên, bởi những khó khăn khi mới thực hiện mô hình. Tuy nhiên, bằng kinh nghiệm đã có, cộng với nỗ lực, cố gắng nghiên cứu tìm hiểu đặc tính, xử lý môi trường nước trong quá trình nuôi cấy, tỷ lệ ngậm ngọc thành công ngày càng tăng, trung bình đạt 80%.

Hiện tại, tổng diện tích mô hình nuôi trai lấy ngọc của anh đã mở rộng lên đến hơn 6 ha. Anh cũng đã xây dựng thương hiệu ngọc trai nuôi cá nhân và phát triển tốt, cung cấp sản phẩm cho nhiều nơi trên khắp cả nước với doanh thu hàng tỷ đồng/năm. 

Hiện nay, anh Việt đã tự sản xuất được con giống phục vụ cho việc nuôi cấy, điều này, giúp tăng tỷ lệ ngậm ngọc thành công lên tới gần 100%. Anh cũng đang nỗ lực phát triển mô hình gắn với du lịch trải nghiệm, với mong muốn xuất khẩu sản phẩm tại chỗ cũng như hướng đến xuất khẩu trực tiếp ra nước ngoài.