Người đàn ông Việt duy nhất vượt Thái Bình Dương bằng bè luồng, 6 tháng lênh đênh 5.500 dặm (P2)

Hành trình đầy hiểm nguy bắt đầu

Đoàn thám hiểm có 7 người tham gia gồm: Tim Severin, Joe Beynon, Rex Warner và Trondur Patursson (người Anh), ông Lương Viết Lợi, bà Nina Kojima người Nhật Bản và anh Mark Reynolds người Hồng Kông. Ông Tim Severin là bè trưởng, ông Lương Viết Lợi là bè phó kiêm lái chính, những người còn lại được phân công nhiệm vụ hỗ trợ bè trưởng và bè phó trong công tác lái bè, hậu cần, ghi chép... Nhưng đến Nhật Bản, vì lý do sức khỏe, chị Nina và anh Mark phải ở lại.

Theo ông Lợi, trước khi xuất phát, ông Tim Severin và các thành viên đoàn đã chuẩn bị lương thực, thực phẩm, nước uống, thuốc men... đầy đủ cho chuyển hành trình. Ngoài ra, để hỗ trợ gia đình, ông Tim Severin đã ứng trước số tiền 1.200 USD cho vợ ông Lợi lo cuộc sống để “phượt thủ” yên tâm giúp mình lái bè tre vượt Thái Bình Dương.

Ông Lợi chia sẻ, dù là bè tre, nhưng lại được thiết kế rất khoa học, trên bè, có đầy đủ phòng ngủ, phòng ăn, ca bin, phòng làm việc. 500 cây luồng được xếp thành 3 lớp, dù bão trên cấp 12 vẫn chịu được vì khác với thuyền, bè được kết bằng những cây luồng khi sóng đánh nó thoát nước nên không bị chìm. Ngoài ra, những cánh buồm của chiếc bè có thể xếp lại khi gặp bão nên không bị rách trong suốt hành trình.

Dù Tim Severin và các thành viên đoàn đã chuẩn bị lương thực, thực phẩm, nhưng trong quá trình di chuyển, ông Lợi cũng sử dụng các dụng cụ tự chế như lao (cây tre đầu vót nhọn), cung tên để săn bắt cá phục vụ cho các thành viên đoàn. Có lần, ông Lợi còn đánh được những con cá ngừ đại dương gần 10kg. Họ cùng nhau chế biến, ăn uống trên bè giữa trời trăng sáng. Đó là kỷ niệm đẹp với những người bạn khác quốc gia, ngôn ngữ trong cuộc đời mà “phượt thủ” Lợi không bao giờ quên.

Để đảm bảo sức khỏe cho chuyến hành trình dài hơn nửa năm, ông Tim Severin đã lên lịch sinh hoạt, trực bè rất khoa học với các thành viên đoàn. Vào ban đêm, mỗi người được ngủ 2 tiếng đồng hồ, mỗi ca ngủ thường 2 người. Những người thức có nhiệm vụ lái bè, chú ý quan sát thời tiết và trên mặt biển để tránh bè va chạm với tàu thuyền di chuyển qua.

Dù sắp xếp rất khoa học, nhưng theo ông Lợi, trong suốt hành trình, ít nhất 2 lần chiếc bè tre suýt đâm phải tàu vận tải nước ngoài. Có lần, ông Lợi đang nằm ngủ, được ông Tim Severin gọi dậy, bẻ lái buồm tránh khỏi đâm vào tàu khác trong gang tấc.

Vào ngày đẹp trời, lặng gió, đoàn thám hiểm thu buồm thả cho bè tre trôi tự nhiên trên mặt biển để tán chuyện và tận hưởng cảnh trời lúc bình minh. Bỗng có đàn cá mập (khoảng 10 con) từ đâu kéo tới vây quanh chiếc bè với mục đích tấn công “vật thể lạ”. Với kinh nghiệm và sự dày dạn của trưởng đoàn thám hiểm Tim Severin và ngư dân Lương Viết Lợi, họ đã xua đuổi đàn cá rời xa chiếc bè.

Ông Lợi nhớ lại, trong suốt hành trình vượt Thái Bình Dương, đoàn thám hiểm 2 lần bị cướp biển tấn công. Khi chiếc bè rời biển Nhật Bản tới hải phận Quốc tế, lúc đó thời tiết khá đẹp, lặng gió, bỗng có một chiếc tàu bằng gỗ đuổi theo, áp sát mạn bè. Khi bè giảm tốc độ thì có hàng chục tên cướp biển không rõ quốc tịch nhảy lên, gí súng vào đầu một số thành viên đoàn để cướp tài sản. Khi nghe Trưởng đoàn Tim Severin và các thành viên trình bày họ đang dùng bè tre vượt Thái Bình Dương thám hiểm để phục vụ cho công tác nghiên cứu khoa học nên không có tài sản, sau một hồi kiểm tra, lục lọi không tìm được tài sản có giá trị nên bọn chúng đành bỏ đi. Sau khi toán cướp rút đi khoảng 1 giờ đồng hồ, đoàn chưa kịp hoàn hồn thì toán cướp thứ hai lại xuất hiện. Cũng giống như lần trước, chúng dùng vũ khí đe dọa, nhưng kiểm tra mọi người và trên bè không có tài sản đáng giá nên chúng cũng rời đi.

Ngày 16/11/1993, sau khi đã đi được 5.500 dặm (hơn 8.800 km) và chỉ cách bờ tây nước Mỹ khoảng 900 dặm, đoàn thám hiểm phải rời bỏ bè mảng, lên tàu quay trở lại Nhật Bản. Chiếc mảng Từ Phúc sau đó trôi dạt trên đại dương mênh mông và không ai còn nhìn thấy nó lần nào nữa. Tàu container California Galaxy chỉ mất 9 ngày để hoàn tất đoạn đường về Tokyo, cùng khoảng cách mà chiếc mảng Từ Phúc phải cần tới 105 ngày.

Sau bữa tiệc chia tay gọn nhẹ, hôm sau ông Lợi lên máy bay trở về Việt Nam với khoản thù lao 1.400 USD. Sau chuyến đi, ông bỏ nghề đi biển, mua xe máy chạy xe ôm nhưng bị tai nạn rồi bỏ. Ông sau đó được giúp đỡ học thêm tiếng Anh rồi đi làm phiên dịch cho một số khách sạn ở Hà Nội và Thanh Hóa. Gần đây, do sức khỏe yếu, ông về quê sống cùng vợ con ở phường Trường Sơn, TP Sầm Sơn.

Hơn cả một chuyến đi

Chỉ từ những cây luồng và những sợi dây mây, qua bàn tay của những người thợ thủ công mà chiếc mảng đã chịu đựng với sóng gió, giông bão suốt 6 tháng trời và cũng là minh chứng cho sức mạnh của con người có thể chinh phục Thái Bình Dương dù chỉ bằng phương tiện thô sơ. Đặc biệt, cuộc hành trình kéo dài 6 tháng lênh đênh giữa đại dương cùng vô vàn hiểm nguy đã thành công, đưa ông Lương Viết Lợi trở thành người Việt đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam (tính đến thời điểm hiện tại) vượt Thái Bình Dương bằng bè luồng.

Trở về sau chuyến đi, ông Lợi đi học tiếng Nhật và làm phiên dịch trong một số công ty liên doanh với Nhật Bản đến năm 2008 thì về nghỉ. “Tôi rất vinh dự là người Việt Nam duy nhất đi trên chiếc mảng, người Việt Nam tuy nhỏ nhưng gan không nhỏ và đầu càng không nhỏ”, ông Lợi tự hào chia sẻ.

Ông Lương Tất Thắng, Bí thư TP Sầm Sơn, cho hay năm 2018 thành phố đã phối hợp với Bảo tàng Dân tộc học lên kế hoạch làm chiếc bè tre nguyên bản, nguyên mẫu theo bè mảng mà ông Tim và ông Lợi đã làm để vượt Thái Bình Dương. Dự kiến, chiếc bè sẽ được trưng bày ở khu vực chân đền Độc Cước nhằm giới thiệu cho người dân và du khách. Tuy nhiên, dự án đang bị chậm do liên quan thủ tục đầu tư cũng như ý tưởng của dự án công viên đền Độc Cước. "Thành phố chắc chắn sẽ làm việc này trong một vài năm tới", ông Thắng nói.

Bên cạnh dựng bè mô phỏng, TP Sầm Sơn dự kiến làm phim về sự kiện này. Theo ông Thắng, không chỉ mang ý nghĩa là chiếc bè tre thông thường mà quan trọng hơn, chuyến đi năm 1993 của đoàn thám hiểm trong đó có ngư dân Lương Viết Lợi đã bác bỏ quan điểm người Việt Nam không có khả năng đi biển xa. "Chiếc bè vượt đại dương là câu chuyện lịch sử sống động, chứng minh bè tre của ngư dân Sầm Sơn có thể vượt đại dương sang tận nước Mỹ, chứ không chỉ đi đến Trường Sa hay Hoàng Sa", ông Thắng nói.

Trước mắt, thành phố đang yêu cầu các nhà trường trên địa bàn đưa câu chuyện bè tre vào chương trình giáo dục địa phương nhằm giáo dục thế hệ trẻ về truyền thống lịch sử, coi đó như biểu tượng của người dân TP Sầm Sơn, ngành nghề gắn bó với cư dân nơi đây từ bao đời. Lãnh đạo TP Sầm Sơn cũng kỳ vọng từ câu chuyện bè tre vượt Thái Bình Dương sẽ phát triển thành sản phẩm du lịch độc đáo, thu hút du khách trong tương lai.