Nâng cao chất lượng sống cho nông dân và người dân nông thôn

Xây dựng nông thôn mới (NTM) là một trong ba chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) được kỳ vọng góp phần chuyển đổi nền nông nghiệp, nâng cao chất lượng sống cho nông dân và người dân nông thôn, mang lại những giá trị bền vững cho nông thôn trong giai đoạn mới, tiếp cận mục tiêu đến năm 2030 Việt Nam cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại.

Xây dựng nông thôn mới đặt ra rất nhiều yêu cầu mang tính cấp thiết của thời đại: từ đầu tư hệ thống hạ tầng hiện đại, đưa công nghệ vào sản xuất nông nghiệp, thay đổi tư duy và cách tổ chức sản xuất cho nông dân để tối đa hóa lợi nhuận... Có thể nói, “tham vọng” của chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới được thực hiện trong nhiều năm qua cũng không nằm ngoài mục đích hiện đại hóa nông thôn Việt Nam theo hướng bền vững, đồng thời tập trung nâng cao mức sống của người dân nông thôn.

Tại hội nghị toàn quốc triển khai Chương trình Mục tiêu Quốc gia xây dựng nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NNPTNT) Lê Minh Hoan cũng nêu 6 vấn đề mà ngành NNPTNT có thể triển khai một cách hiệu quả.

Nâng cao chất lượng sống cho nông dân và người dân nông thôn là một trong các mục tiêu trong chương trình xây dựng nông thôn mới

Thứ nhất, Bộ trưởng cho rằng, đến thời điểm hiện tại, tất cả văn bản bao gồm nghị quyết, quyết định, thông tư, hướng dẫn đã hoàn thiện, đủ điều kiện tổ chức thực hiện. Tuy nhiên, với khối lượng văn bản rất nhiều, chưa kể các văn bản hướng dẫn của 2 chương trình MTQG còn lại trên cùng một địa bàn, có thể sẽ phát sinh những cách hiểu khác nhau và cách vận dụng khác nhau.

Thứ hai, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhận định, chắc chắn rằng nguồn vốn, bao gồm vốn đầu tư và cả vốn sự nghiệp, sẽ không đủ để đạt được mục tiêu một chương trình vừa có chiều rộng vừa có chiều sâu, vừa xây dựng kết cấu hạ tầng, vừa phát triển kinh tế kết hợp văn hóa, xã hội nông thôn.

Đặc biệt, Chương trình chú trọng hình thành các không gian, thiết chế cộng đồng dân cư nông thôn, gắn với không gian sản xuất và phát triển kinh tế nông thôn, trong đó, nâng cao năng lực và chất lượng sống cư dân nông thôn là đặc biệt quan trọng.

Thứ ba, Chương trình MTQG xây dựng NTM giai đoạn 2021-2025 được thiết kế không chỉ là xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất, các thiết chế cứng, mà chú trọng nhiều đến phát triển kinh tế, giữ gìn bản sắc nông thôn, phát huy văn hóa truyền thống, nâng cao năng lực cộng đồng cư dân trong xã hội nông thôn.

Nói cách khác, Chương trình kết hợp chặt chẽ, đồng bộ giữa kinh tế - văn hóa và xã hội trên địa bàn nông thôn. Đây là những vấn đề mới so với giai đoạn vừa qua nhưng sẽ bảo đảm NTM phát triển hài hòa, bền vững, giàu bản sắc, nâng cao dân trí và chất lượng sống cho người dân khi được tiếp cận giáo dục, y tế, dinh dưỡng, bình đẳng giới…

Thứ tư, Bộ trưởng cho rằng, Chương trình không thể "mặc đồng phục" ở tất cả các địa phương. Hình ảnh NTM cần dựa trên các giá trị truyền thống địa phương, tính đặc thù mỗi vùng miền, từ đó đa dạng về ý tưởng quy hoạch, kiến trúc cảnh quan nông thôn.

Thứ năm, tổ chức lại sản xuất là yếu tố quyết định tăng thu nhập nông dân, tổ chức lại sản xuất trên nền tảng tổ chức lại xã hội nông thôn theo hướng hợp tác, liên kết trong sản xuất, bảo quản, chế biến, kinh doanh nông sản, các sản phẩm làng nghề. Phát triển kinh tế nông thôn là điều kiện để tạo ra cơ hội việc làm ở nông thôn theo phương châm "ly nông, bất ly hương".

Phát triển du lịch nông nghiệp, nông thôn là cách để thu hút người đô thị về với nông thôn, về với nông dân, là cách giới thiệu, quảng bá hình ảnh làng quê, gắn với tiêu thụ nông sản, sản phẩm làng nghề. Du lịch nông nghiệp, nông thôn còn là cách kích hoạt sự thay đổi nếp sống nông thôn theo hướng văn minh. Bộ NN&PTNT đã tổ chức lại đội ngũ khuyến nông cộng đồng để hướng tới nhiều mục tiêu, trong đó có xây dựng và phát triển NTM. Bộ trường đề nghị các địa phương lưu ý vấn đề này.

Thứ sáu, gần đây bên cạnh tiêu chí NTM kiểu mẫu, NTM nâng cao, nhiều địa phương đã có sáng kiến kết hợp xây dựng làng thông minh, làng hạnh phúc, làng văn hoá du lịch…

Chương trình MTQG xây dựng NTM hướng tới mục tiêu cả nước có khoảng từ 17-19 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương được Thủ tướng Chính phủ công nhận hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM; phấn đấu 60% số thôn, bản, buôn thuộc các xã đặc biệt khó khăn khu vực biên giới, vùng núi, vùng bãi ngang ven biển và hải đảo được công nhận đạt chuẩn NTM theo các tiêu chí NTM do UBND cấp tỉnh quy định.