Gánh nặng lãi vay nhấn chìm lợi nhuận của CII trong năm 2021

Lần đầu tiên báo lỗ

Trong năm 2021, CII đạt doanh thu thuần hợp nhất 2.868 tỷ đồng, giảm 46,6% so với năm trước (YoY). Lợi nhuận sau thuế của cổ đông công ty mẹ là con số âm 341 tỷ đồng trong khi cùng kỳ đạt 254 tỷ đồng.

Hiện nay, CII hoạt động theo mô hình holding nên kết quả kinh doanh của hoàn toàn phụ thuộc vào kết quả kinh doanh các công ty thành viên. Cụ thể, trên báo cáo tài chính riêng lẻ, doanh thu thuần đạt 0 đồng, tương đương cùng kỳ năm trước; doanh thu tài chính đạt 1.747 tỷ đồng, tăng 12,8% YoY; chi phí tài chính 1.469 tỷ đồng, tăng 28,3% YoY; chi phí quản lý doanh nghiệp đạt 43 tỷ đồng, giảm 14,9% YoY. Lợi nhuận sau thuế đạt 225 tỷ đồng, giảm 35,1% YoY.

Tại thời điểm 31/12/2021, CII đang đầu tư 6.523 tỷ đồng vào công ty con; 906 tỷ đồng vào công ty liên doanh liên kết và 246 tỷ đồng góp vốn vào đơn vị khác. CII đang có 11 công ty con gồm: CTCP Đầu tư và Xây dựng cầu đường Bình Triệu, Công ty TNHH Đầu tư Cao ốc Điện Biên Phủ, CTCP Đầu tư Cầu đường CII (CII B&R), CTCP Xây dựng Hạ tầng CII (CII E&C), CTCP Hạ tầng nước Sài Gòn (SII), CTCP Đầu tư hạ tầng kỹ thuật Vinaphil (VPII), Công ty TNHH MTV Dịch vụ Hạ tầng CII, Công ty TNHH MTV Đầu tư Kinh doanh Địa ốc Lữ Gia, Công ty TNHH MTV Khu Bắc Thủ Thiêm, Công ty TNHH Đô thị xanh Sài Gòn Long Khánh, CTCP Đầu tư Năm Bảy Bảy (NBB). Ngoài ra, CII còn liên doanh 50% tại CTCP BOT Trung Lương - Mỹ Thuận.

Trở lại báo cáo tài chính hợp nhất, CII đạt 802 tỷ đồng lợi nhuận gộp, giảm 30% YoY nhưng tỷ suất lợi nhuận gộp 28% tăng mạnh so với mức 21% của năm trước. Tuy nhiên, điểm nhấn của CII là doanh thu tài chính giảm nhưng chi phí tài chính lại tăng. Cụ thể, doanh thu tài chính đạt 1.071 tỷ đồng, giảm 21,3 YoY; chi phí tài chính đạt 1.439 tỷ đồng, tăng 18,5% YoY. Trong đó, chi phí lãi vay 1.279 tỷ đồng, tức công ty phải trả 3,5 tỷ đồng lãi vay mỗi ngày đã nhấn chìm kết quả kinh doanh của CII.

CII đang có 17.042 tỷ đồng vay và nợ thuê tài chính ngắn hạn cũng như dài hạn, chiếm 55,1% tổng nguồn vốn của công ty. Trong đó, các chủ nợ của CII là nhóm ngân hàng VPBank, HDBank, BIDV, VietinBank, TPBank, ACB, ADB và cá nhân, tổ chức khác. Trong đó, nổi bật nhất là 6.778 tỷ đồng trái phiếu với lãi suất dao động 7,2-11,5%/năm. Mặc dù phải đi vay với chi phí đắt đỏ nhưng CII lại hào phóng cho một số tổ chức khác vay lại với giá trị lớn 1.744 tỷ đồng với lãi suất 10,5-11%/năm.

“Lời thật, lỗ giả”

Giải trình về nguyên nhân CII lần đầu tiên báo lỗ, Tổng Giám đốc CII Lê Quốc Bình cho biết: Trong nửa đầu năm 2021, mặc dù tình hình dịch bệnh diễn biến phức tạp, ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế, tác động tiêu cực đến lực cầu và sức mua của thị trường, CII vẫn ghi nhận doanh thu 2.508 tỷ đồng, tăng gần 27% YoY.

Tuy nhiên, trong hai quý cuối năm, việc giãn cách xã hội kéo dài khiến doanh thu sụt giảm mạnh. Hai mảng doanh thu chính là thu phí giao thông và bất động sản bị ảnh hưởng nặng nề. Tất cả các trạm BOT phải dừng thu trong khi hoạt động kinh doanh bất động sản bị tê liệt hoàn toàn từ đền bụ, xây dựng đến kinh doanh.

Trong khi đó, theo chuẩn mức kế toán Việt Nam (VAS), CII vẫn phải ghi nhận các chi phí phát sinh trong kỳ, chủ yếu là chi phí lãi vay và phân bổ lợi thế thương mại. Việc mất cân đối nghiêm trọng giữa doanh thu và chi phí theo chuẩn mực VAS đã dẫn đến kết quả lợi nhuận sau thuế hợp nhất năm 2021 của cổ đông công ty mẹ âm gần 341 tỷ đồng.

Mặc dù vậy, kết quả kinh doanh hợp nhất nói trên của CII chưa thể hiện đầy đủ các khoản lợi nhuận mà CII đã thu thực tế trong năm 2021. Trong đó, khoản thu lớn nhất đến từ việc thoái vốn đầu tư cổ phần tại công ty con CTCP Đầu tư Năm Bảy Bảy (NBB).

Cụ thể, CII đã thoái thành công 25,4 triệu cổ phiếu NBB thu vè số tiền hơn 1.000 tỷ đồng và ghi nhận lợi nhuận khoảng 595 tỷ đồng trên báo cáo tài chính riêng. Tuy nhiên, do NBB vẫn là công ty con của CII nên khoản lợi nhuận này được ghi tăng trực tiếp vào lợi nhuận chưa phân phối (trên bảng cân đối kế toán) mà không được hạch toán vào lợi nhuận hợp nhất (trên báo cáo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh) đã dẫn đến tình trạng “lời thật, lỗ giả”.

Ông Lê Quốc Bình cho biết: Căn cứ lộ trình dự kiến của Bộ Tài chính về việc áp dụng chuẩn mực IFRS, CII đã thử nghiệm lập báo cáo tài chính theo chuẩn mực IFRS cho năm 2021. Kết quả tính toán cho thấy tổng thu nhập toàn diện sau thuế thuộc về cổ đông công ty mẹ ước đạt khoảng 1.700 tỷ đồng. Hiện tại, công ty đang chờ hướng dẫn của Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền về việc áp dụng IFRS chính thức, do vậy ước tính nói trên chỉ nhằm mục đích cung cấp thêm thông tin cho quý cổ đông và nhà đầu tư.

“Do sự khác biệt quá lớn giữa chuẩn mực VAS và IFRS, kèm theo đó là hạch toán lợi nhuận trực tiếp vào lợi nhuận sau thuế chưa phân phối mà không được phản ánh trên báo cáo kết quả kinh doanh hợp nhất, công ty rất mong quý cổ đông và nhà đầu tư thận trọng nghiên cứu kỹ lưỡng báo cáo tài chính năm 2021 của CII”, ông Lê Quốc Bình chia sẻ.

Với kết quả kinh doanh kém tích cực, cổ phiếu CII đã lao dốc mạnh đến 39,7% trong những ngày đầu năm 2021, thậm chí những nhà đầu tư “đu đỉnh” chịu cảnh thua lỗ lên đến 54,5%