Chuyển đổi kép không chỉ là xu thế mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp phát triển bền vững

Tại Diễn đàn "Chuyển đổi kép-Động lực cho tăng trưởng kinh tế: Góc nhìn từ chính sách đến thực tiễn" do Tạp chí Diễn đàn Doanh nghiệp tổ chức ngày 30/10, các chuyên gia và doanh nghiệp cho rằng chuyển đổi số gắn với tăng trưởng xanh là hướng đi tất yếu để phát triển bền vững.

Quang cảnh Diễn đàn

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Phó Chủ tịch VCCI Hoàng Quang Phòng cho rằng, trong bối cảnh toàn cầu hóa và cách mạng công nghiệp 4.0, chuyển đổi kép không chỉ là xu thế mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc để doanh nghiệp phát triển bền vững.

Việc đồng thời thúc đẩy số hóa và xanh hóa giúp doanh nghiệp vừa tăng năng suất, vừa tiết kiệm chi phí, giảm phát thải và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế về môi trường, xã hội và quản trị (ESG). Dẫn số liệu từ Bộ Công thương, ông Hoàng Quang Phòng nhấn mạnh, ứng dụng công nghệ số và hệ thống quản lý năng lượng thông minh có thể giúp doanh nghiệp giảm 10%–15% chi phí vận hành, tăng 20% năng suất và giảm 5%–8% lượng phát thải CO₂ mỗi năm.

Trong khi đó, McKinsey & Company ước tính chuyển đổi số trong sản xuất có thể nâng năng suất lao động tới 30% và cắt giảm chi phí chuỗi cung ứng từ 15%-20%.

Phân tích mối liên hệ giữa số hóa và xanh hóa, ông Nguyễn Hồng Hiển, Vụ trưởng Vụ Khoa học, Công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số (Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương) dẫn báo cáo về “Số hóa và Tăng trưởng xanh” của OECD năm 2023 cho thấy việc áp dụng công nghệ số, đặc biệt là IoT, dữ liệu lớn và trí tuệ nhân tạo (AI) có thể giúp doanh nghiệp giảm từ 10% đến 20% mức tiêu thụ năng lượng và phát thải CO₂, đồng thời nâng cao đáng kể năng suất và hiệu quả vận hành trong toàn chuỗi giá trị.

"Chuyển đổi số không chỉ tạo ra tăng trưởng về sản lượng, mà còn thúc đẩy tăng trưởng xanh và bền vững- hai mục tiêu vốn được coi là tách biệt, nay lại bổ trợ cho nhau", ông Nguyễn Hồng Hiển nhấn mạnh.

Theo ông Nguyễn Hồng Hiển, chuyển đổi kép góp phần thực hiện cam kết Net Zero 2050 và hiện thực hóa mục tiêu phát triển nhanh, bền vững theo Nghị quyết 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Ông Nguyễn Hồng Hiển cũng đề xuất 4 hướng hành động để tối ưu nguồn lực và biến chuyển đổi kép thành động lực tăng trưởng. Thứ nhất là "Một hạ tầng-hai mục tiêu", nghĩa là đầu tư hạ tầng vừa phục vụ số hóa, vừa phục vụ xanh hóa (như trung tâm dữ liệu xanh, điện toán đám mây tiết kiệm năng lượng).

Thứ hai là chiến lược "hai trong một": Mỗi dự án số hóa phải có tiêu chí xanh và ngược lại. Thứ ba là phát triển nhân lực có kỹ năng số và kỹ năng xanh, hình thành "vốn con người kép". Thứ tư là tài chính xanh và đổi mới sáng tạo, tận dụng tín dụng xanh, quỹ đổi mới sáng tạo, quỹ khoa học-công nghệ để hỗ trợ doanh nghiệp.

Chuyển đổi kép bắt đầu từ thay đổi tư duy

Từ góc độ chính sách, ông Phạm Hồng Quất, Cục trưởng Cục Phát triển thị trường và Doanh nghiệp Khoa học và Công nghệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) cho biết, Chính phủ đã ban hành Chiến lược tăng trưởng xanh, Chương trình chuyển đổi số quốc gia và nhiều chính sách khuyến khích đổi mới sáng tạo.

Chuyển đổi kép thực chất là chuyển đổi mô hình kinh doanh, chứ không chỉ là áp dụng công nghệ. Chuyển đổi số hiện nay đang dịch chuyển sang chuyển đổi AI. Điều này đặt ra yêu cầu thay đổi mạnh mẽ về tư duy, mô hình tổ chức và năng lực nội tại của doanh nghiệp.

Theo ông Quất, trước khi nói đến chuyển đổi kép ở doanh nghiệp, cần nói đến chuyển đổi trong tư duy và nhận thức của chính đội ngũ doanh nhân, bởi công nghệ chỉ là công cụ, con người mới là nhân tố quyết định.

Từ thực tiễn, ông Trương Văn Cẩm, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam, cho biết ngành dệt may, với kim ngạch xuất khẩu trên 45 tỷ USD đang chịu sức ép lớn từ các thị trường khó tính như Mỹ, EU, Nhật Bản. Nhấn mạnh chuyển đổi kép là con đường tất yếu, ông Cẩm đề nghị các cơ quan hoàn thiện tiêu chuẩn chuyển đổi xanh, đẩy mạnh đào tạo nhân lực số, đặc biệt trong các lĩnh vực như kỹ thuật dệt nhuộm, quản lý năng lượng và ESG. Ông cũng kiến nghị cải cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian hoàn thuế VAT, đánh giá tác động môi trường để giảm gánh nặng chi phí cho doanh nghiệp.

Ông Mạc Quốc Anh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp nhỏ và vừa Hà Nội cho biết, hiện có hơn 400.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa trên địa bàn, trong đó khoảng 36% đã sử dụng công nghệ AI trong hoạt động. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều khó khăn về vốn, nhân lực và nhận thức.

Ông Mạc Quốc Anh đề xuất VCCI, các bộ ngành cần xây dựng lộ trình số hoá và xanh mẫu cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Các doanh nghiệp lớn có chuyển đổi kép thành công cần chia sẻ quy trình cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa. Đồng thời, nên có các hệ thống đánh giá và chứng nhận doanh nghiệp số và xanh để người tiêu dùng phân biệt các sản phẩm, doanh nghiệp có chứng nhận chuyển đổi số và xanh.

Trong khi đó, bà Phạm Bích Hồng, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty May 10 kiến nghị có cơ chế hỗ trợ tài chính xanh, các gói tín dụng xanh với lãi suất ưu đãi; đồng thời thể chế hoá và tiêu chuẩn hoá ESG quốc gia, hài hoà tối đa với tiêu chuẩn quốc tế để giảm chi phí tuân thủ cho doanh nghiệp cũng như nâng sức cạnh tranh. Bà Hồng cũng nhấn mạnh nhấn mạnh vai trò của đầu tư hạ tầng dữ liệu và đào tạo nhân lực, cùng các chính sách khuyến khích doanh nghiệp lớn chia sẻ dữ liệu và kinh nghiệm chuyển đổi kép cho doanh nghiệp nhỏ hơn.

Bà Đinh Thị Thuý, Phó Chủ tịch Công ty cổ phần MISA cho biết, chuyển đổi kép đang góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Với doanh nghiệp, quan trọng là cần thay đổi nhận thức, tư duy lãnh đạo và từ văn hoá doanh nghiệp. Chuyển đổi số cần phải minh bạch tài chính, tuân thủ quy định pháp luật; chuyển đổi xanh cần đầu tư lâu dài. MISA cam kết đồng hành cùng doanh nghiệp Việt Nam bằng các nền tảng số tích hợp, giúp doanh nghiệp số hóa toàn diện, tự động hóa quy trình, minh bạch dữ liệu và dễ dàng tiếp cận vốn xanh.