Các giải pháp cụ thể nâng cao năng suất quốc gia

Việt Nam cần xây dựng phong trào cải thiện năng suất quốc gia phù hợp với bối cảnh mới, kết hợp tái cấu trúc nội dung của chương trình năng suất phù hợp với các giai đoạn phát triển: Nhận thức về năng suất - Hỗ trợ cải tiến năng suất - Tự đầu tư cải tiến năng suất. Trên cơ sở đó, các cơ quan chức năng xây dựng chương trình hỗ trợ nâng cao năng suất đúng trọng tâm, trọng điểm và tập trung kinh phí để có được kết quả tốt nhất.

Năng suất lao động trở thành một động lực quan trọng cho tăng trưởng nhanh, bền vững

Để cụ thể hoá những chủ trương theo Nghị quyết Đại hội Đảng, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành và tổ chức triển khai các cơ chế, chính sách, chiến lược, kế hoạch liên quan đến thúc đẩy năng suất. Trong đó, Chương trình quốc gia hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm, hàng hóa giai đoạn 2021-2030 (Chương trình 1322); Kế hoạch tổng thể nâng cao năng suất dựa trên nền tảng khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo giai đoạn 2021-2030. Bên cạnh đó, Chương trình quốc gia về tăng năng suất lao động đến năm 2030 với mục tiêu đặt ra là đến năm 2030, năng suất lao động trở thành một động lực quan trọng cho tăng trưởng nhanh, bền vững, tận dụng hiệu quả các cơ hội của cách mạng công nghiệp lần thứ tư.

Ngoài ra, Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, mục tiêu đặt ra đến năm 2030 liên quan đến năng suất. “Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị đã đưa ra mục tiêu rất cụ thể. Trong đó, đóng góp của năng suất nhân tố tổng hợp (TFP) vào tăng trưởng kinh tế ở mức trên 55%. Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 03/NQ-CP triển khai Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, Bộ KH&CN đã chủ động đưa ra chương trình triển khai nghị quyết của Chính phủ.

Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia đã giao Viện Năng suất Việt Nam nghiên cứu các yếu tố đầu vào để đạt tăng trưởng TFP trong thời gian tới nhằm góp phần phần triển kinh tế - xã hội một cách bền vững.

Để nâng cao năng suất lao động quốc gia, theo PGS. TS. Phan Chí Anh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quản trị kinh doanh, Trường Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội, thế mạnh của Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia là kết nối các tổ chức quốc tế như Tổ chức Lao động Quốc tế, Tổ chức Năng suất Châu Á, Tổ chức Tiêu chuẩn hóa thế giới (ISO),… thông qua các tổ chức này có thể thực hiện nhiều chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho khu vực giáo dục có các chuyên gia về lĩnh vực này.

Bên cạnh đó, cần đổi mới Chương trình 1322, trong đó doanh nghiệp cần đề xuất nâng cao năng suất chất lượng thời gian tới và hướng đến sự phát triển toàn diện. Ngoài ra, cần gắn kết chặt chẽ hơn giữa Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, lĩnh vực đào tạo và doanh nghiệp để cùng nhau phát triển và nâng cao năng suất lao động trong bối cảnh mới.

Theo Tiến sỹ Trần Hậu Ngọc - Phó Chủ tịch Ủy ban Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng Quốc gia, cho rằng, trong bối cảnh hội nhập quốc tế và cạnh tranh gay gắt, năng suất lao động chính là yếu tố quyết định tới năng lực cạnh tranh của nền kinh tế và từng doanh nghiệp. Vì thế, cần tăng cường công tác xây dựng thể chế chính sách, pháp luật, trong đó, có Luật Tiêu chuẩn và Quy chuẩn kỹ thuật, Luật Chất lượng Sản phẩm hàng hóa. Dự kiến, hai Luật sẽ được trình Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV năm 2025.

Thới gian tới, Việt Nam cần tận dụng những lợi thế vốn có; xây dựng chính sách phát triển nguồn nhân lực, tạo môi trường thuận lợi không chỉ cho doanh nghiệp trong nước mà còn cả các doanh nghiệp ngoài nước phát triển. Bên cạnh đó, cần tăng cường đầu tư nghiên cứu và phát triển; tăng cường liên kết giữa cơ quan nghiên cứu và doanh nghiệp, hỗ trợ các hoạt động nghiên cứu, đổi mới sáng tạo. Ngoài ra, cần thống nhất chương trình đào tạo, đảm bảo tiếp cận nhân lực chất lượng và bình đẳng, tăng cường tính minh bạch.