Phân lân nung chảy được sản xuất theo phương pháp nhiệt, bằng cách nấu chảy quặng photphat với các phụ gia chứa silic và magiê (như quặng secpentin) sau đó làm lạnh đột ngột để giữ sản phẩm ở dạng vô định hình, dễ hòa tan trong dung dịch axit hữu cơ do cây trồng tiết ra.
Do không tan trong nước nên phân lân nung chảy khi bón vào đất không bị rửa trôi, tránh được thất thoát. Điều này có ý nghĩa quan trọng về an toàn sinh thái, không gây ra hiện tượng phú dưỡng môi trường nước. Tuy nhiên trong quá trình sản xuất, sử dụng phân lân nung chảy phải phù hợp với các yêu cầu hướng dẫn trong Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 1078:2023 nhằm đảm bảo các tiêu chí kỹ thuật, hàm lượng phù hợp trong trồng trọt hữu cơ.
Yêu cầu kỹ thuật của phân lân nung chảy nên đáp ứng theo tiêu chuẩn quy định. Ảnh minh họa
Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 1078:2023 do Ban kỹ thuật tiêu chuẩn quốc gia TCVN/TC 134 Phân bón biên soạn, Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng đề nghị, Bộ Khoa học và Công nghệ công bố. Tiêu chuẩn này áp dụng cho phân lân nung chảy và cũng quy định các tiêu chí đối với phân lân nung chảy sử dụng trong trồng trọt hữu cơ.
Theo đó yêu cầu kỹ thuật đối với phân lân nung chảy dùng trong trồng trọt hữu cơ được hướng dẫn tại Mục 3 của Tiêu chuẩn quốc gia TCVN 1078:2023 thì hàm lượng phospho hữu hiệu (tính theo P2O5), % khối lượng, không nhỏ hơn mức 15,0; Hàm lượng canxi (tính theo CaO), % khối lượng, không nhỏ hơn mức 26,0; Hàm lượng magie (tính theo MgO), % khối lượng, không nhỏ hơn mức 14,0; Cỡ hạt (độ mịn), % khối lượng, không nhỏ hơn; Dạng bột, dạng hạt, qua sàng lỗ tròn, cỡ lỗ ≤ 3 mm phải đạt mức 90,0; Dạng viên, qua sàng lỗ vuông, cỡ lỗ ≤ 5 mm phải đạt mức 90,0; Độ ẩm, % khối lượng, không lớn hơn đối với dạng bột, dạng hạt phải đạt mức 5,0, dạng viên phải đạt mức 1,0; Hàm lượng cadimi (Cd), mg/kg, không lớn hơn mức 12,0; Nguyên liệu sản xuất có nguồn gốc từ tự nhiên; Không sử dụng hóa chất trong quá trình sản xuất.
Để xác định hàm lượng phospho hữu hiệu cần hoà tan phân lân nung chảy bằng dung dịch axit citric 2%. Kết tủa ion phosphat bằng amoni molipdat trong môi trường axit nitric, dùng amoni hydroxit với lượng dư để hoà tan kết tủa. Sau đó, dùng hỗn hợp magiê kết tủa ion phosphat dưới dạng NH4MgPO4. Lọc, rửa, nung kết tủa NH4MgPO4. Kết tủa sau khi nung ở dạng Mg2P2O7, cân và tính ra hàm lượng phospho hữu hiệu (theo P2O5).
Với hàm lượng canxi oxit, magiê oxit cần phân hủy và chuyển hóa canxi oxit, magiê oxit trong mẫu phân bón bằng hỗn hợp axit nitric và axit clohydric đậm đặc. Xác định hàm lượng canxi oxit, magiê oxit trong dung dịch bằng phép chuẩn độ tạo phức với EDTA (Ethylenediaminetetraacetic acid).
Trừ khi có quy định khác, trong quá trình phân tích chỉ sử dụng các hóa chất, thuốc thử có cấp độ tinh khiết phân tích và nước cất phù hợp với TCVN 4851 (ISO 3696) hoặc nước có độ tinh khiết tương đương.
Còn để xác định cỡ hạt (độ mịn), người thực hiện cần cân khoảng 250g mẫu đã sấy khô (chính xác đến 0,01g). Lựa chọn sàng (5.3.1.1) hoặc sàng (5.3.1.2) tùy theo dạng mẫu (dạng bột, dạng hạt hoặc dạng viên). Đổ mẫu lên sàng. Đậy nắp sàng và tiến hành sàng cho đến khi không thấy mẫu lọt qua sàng. Cân phần còn lại trên sàng, chính xác đến 0,01g. Ngoài ra, độ ẩm được xác định theo TCVN 9297 và hàm lượng cadimi được xác định theo TCVN 9291.
Tiêu chuẩn cũng hướng dẫn về bao gói là phân lân nung chảy được đóng vào bao. Khối lượng bao tùy theo nhà sản xuất nhưng sai lệch khối lượng không quá ± 0,5%. Bao chứa phân lân nung chảy phải đảm bảo bền và cách ẩm.
Trên nhãn phải có ít nhất các thông tin: Cơ sở sản xuất; Tên sản phẩm; Dạng sản phẩm; Hàm lượng phospho hữu hiệu (tính theo P2O5), hàm lượng canxi (tính theo CaO), hàm lượng magie (tính theo MgO), hàm lượng cadimi (Cd) và độ ẩm; Ngày sản xuất, hạn sử dụng; Khối lượng tịnh; Khối lượng tịnh; Viện dẫn tiêu chuẩn TCVN 1078:2023.
Tiêu chuẩn cũng quy định phân lân nung chảy phải được để ở nơi khô ráo, có mái che và vận chuyển bằng các phương tiện có che chắn, đảm bảo khô.