Số liệu của Tổng cục Thống kê cho thấy, hai tháng đầu năm 2017, ô tô nguyên chiếc nhập khẩu vào Việt Nam tăng 40% so với cùng kỳ, với 16.000 xe. Số lượng xe nhập tăng mạnh, nhưng giá bình quân lại giảm, đạt khoảng 17.000 USD/chiếc, thấp hơn rất nhiều so với giá trị trung bình cùng kỳ là hơn 20.000 USD/chiếc. Trong đó, số lượng xe nhập từ ASEAN chiếm tỷ lệ lớn.
| 2 tháng đầu năm 2017, ô tô nguyên chiếc nhập khẩu vào Việt Nam tăng 40% so với cùng kỳ, với 16.000 xe. Ảnh:VOV. |
Một trong những nguyên nhân khiến xe nhập khẩu từ ASEAN ngày càng tăng mạnh là do thuế suất giảm. Theo thống kê của Tổng cục Hải quan, năm 2014 xe nhập từ ASEAN chiếm 22,7%, đến năm 2016 tăng lên 33,7%; về giá trị, năm 2014 chiếm 16,4% đến năm 2016 tăng lên 29,4%.
Theo nhận định từ Bộ Công thương, dường như các tập đoàn ô tô đã có kế hoạch tăng sản lượng tại Indonesia và Thái Lan để xuất khẩu sang Việt Nam khi thuế nhập khẩu bằng 0% từ năm 2018, lúc đó xe từ khu vực ASEAN càng có điều kiện tràn vào Việt Nam.
Hiện nay, công suất lắp ráp của một số tập đoàn ô tô lớn như Toyota, Honda tại Thái Lan vẫn đang dư thừa khoảng 300.000 xe/năm. Một số tập đoàn ô tô tên tuổi khác đã có kế hoạch mở rộng sản xuất tại Thái Lan và Indonesia để xuất khẩu sang các nước trong khu vực. Hiện sản lượng ô tô của Thái Lan hàng năm đạt mức trên 2 triệu chiếc, trong đó tiêu thụ trong nước chỉ gần 1 triệu chiếc, còn lại xuất khẩu.
Còn tại Indonesia, sản lượng ô tô năm 2016 cũng đạt hơn 1 triệu chiếc, nhưng mới sử dụng có 62% tổng công suất và xuất khẩu chỉ chiếm khoảng 23%.
Trong khi đó, theo đánh giá của Bộ Công thương, hiện giá xe Việt Nam vẫn ở mức cao so với các nước trong khu vực; chất lượng xe mặc dù có cải tiến nhưng không bằng xe nhập khẩu. Ngành công nghiệp ô tô mới ở mức độ lắp ráp đơn giản. Tỷ lệ nội địa hoá đối với xe cá nhân đến 9 chỗ ngồi chỉ ở mức thấp.
Các doanh nghiệp trong nước nhận định khó có thể ngăn được ô tô ASEAN tràn vào khi thuế nhập khẩu về 0%. Không những vậy, từ 2018, thuế tiêu thụ đặc biệt cho ô tô có dung tích xi lanh từ 1.5L trở xuống giảm còn 35% và dung tích 1.5L-2.0L giảm xuống còn 40%. Khi đó, xe nhỏ nhập khẩu từ ASEAN sẽ được hưởng lợi kép: vừa giảm thuế tiêu thụ đặc biệt, vừa giảm thuế nhập khẩu.
Vì vậy, sức ép cạnh tranh sau năm 2018 là rất lớn, sản xuất ô tô tại Việt Nam sẽ đối mặt với nguy cơ không thể cạnh tranh nổi, thậm chí là không tồn tại được trước sức ép xe nhập khẩu.
Khánh Chi