| Các đại biệu dự hội nghị UNESCO chúc mừng đoàn đại biểu Việt Nam khi Hát Then được vinh danh là "di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại". (Ảnh: TTXVN) |
Kỳ họp của UNESCO tại thủ đô Bogota của Colombia từ ngày 9-14/12/2019 đã công nhận 36 di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại và 5 di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp.
Trong buổi họp sáng 13/12 (theo giờ Hà Nội), Cục trưởng Cục Di sản văn hóa Lê Thị Thu Hiền đã cam kết thực hiện các biện pháp cần thiết nhằm bảo vệ các giá trị của Thực hành Then. Bà cũng cảm ơn Hội đồng thẩm định, thành viên của Uỷ ban Liên Chính phủ, Ban thư ký UNESCO đã làm việc tận tình để ghi danh di sản này của Việt Nam.
Hồ sơ đề cử di sản văn hóa phi vật thể Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái ở Việt Nam đáp ứng 5 tiêu chí của UNESCO để ghi danh vào Danh sách Di sản Văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.
Đầu tiên là Hát Then ở Việt Nam tạo thành một phần cơ bản trong đời sống tinh thần của người Tày, Nùng và Thái, đồng thời phản ánh mối quan hệ giữa con người, thế giới tự nhiên và vũ trụ. Nghi lễ Then thể hiện bản sắc văn hóa của các dân tộc này, từ phong tục đến nhạc cụ, múa, âm nhạc. Nhờ các chức năng văn hóa xã hội, Then góp phần giáo dục đạo đức, lối sống nhân đạo và bảo vệ các phong tục, truyền thống văn hóa ở Việt Nam.
| Một đoàn Hát Then ở Cao Bằng (Ảnh: T:L) |
Hát Then là một thể loại ca nhạc tín ngưỡng của người Choang ở Trung Quốc du nhập vào các tỉnh vùng núi phía Bắc của Việt Nam và trở thành một phần trong cuộc sống tâm linh của các dân tộc Tày, Nùng và Thái ở các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn, Yên Bái...
Thuộc thể loại trường ca, Hát Then mang màu sắc tín ngưỡng thuật lại cuộc hành trình lên thiên giới để cầu xin Ngọc Hoàng giải quyết các vấn đề của gia chủ ở hạ giới. Từ "then" đọc chệch từ "thiên" có nghĩa là trời trong tiếng Choang.
Như vậy, Thực hành Then là di sản văn hóa phi vật thể thứ 13 của Việt Nam được UNESCO công nhận.
Trước đó, UNESCO đã vinh danh các di sản sau của Việt Nam: Nhã nhạc Huế và âm nhạc cung đình Việt Nam (2008), Không gian văn hoá Cồng chiêng Tây Nguyên (2008), Dân ca Quan họ Bắc Ninh (2009), Hội Gióng ở đền Phù Đổng và Đền Sóc (2010), Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương ở Phú Thọ (2012), Nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ (2013), Dân ca Ví, giặm Nghệ Tĩnh (2014), Nghi lễ và trò chơi kéo co (2015, di sản đa quốc gia gồm Việt Nam, Hàn Quốc, Philippines và Campuchia), Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt (2016), Nghệ thuật Bài chòi Trung bộ Việt Nam (2017) và Hát Xoan Phú Thọ (2018).
Riêng Ca trù được ghi danh trong Danh sách các di sản phi vật thể của nhân loại cần được bảo vệ khẩn cấp vào năm 2009.
Tuy nhiên, các chuyên gia văn hóa và du lịch nhận định rằng kho tàng di sản phong phú này của Việt Nam chưa được quan tâm và phát triển thành các sản phẩm văn hóa du lịch thu hút du khách thế giới.
Ricky Hồ - Thu Thủy