Theo Điều 25 Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ 2024 (có hiệu lực từ đầu năm 2025), người lái xe ô tô, điều khiển xe máy chuyên dùng trên đường cao tốc phải tuân thủ quy tắc:
Trước khi nhập vào làn đường của đường cao tốc phải có tín hiệu xin vào và phải nhường đường cho xe đang chạy trên đường, quan sát xe phía sau bảo đảm khoảng cách an toàn mới cho xe nhập vào làn đường sát bên phải, nếu có làn đường tăng tốc thì phải cho xe chạy trên làn đường đó trước khi nhập vào làn đường của đường cao tốc;
Khi chuẩn bị ra khỏi đường cao tốc phải quan sát biển báo hiệu chỉ dẫn, thực hiện chuyển dần sang làn đường sát bên phải, nếu có làn đường giảm tốc thì phải cho xe di chuyển trên làn đường đó trước khi ra khỏi đường cao tốc; Không được cho xe chạy ở làn dừng xe khẩn cấp và phần lề đường;
Tất cả các phương tiện khác khi tham gia giao thông trên đường cao tốc chỉ được dừng xe, đỗ xe ở nơi quy định.
Khi gặp sự cố kỹ thuật hoặc tình huống bất khả kháng buộc phải dừng hoặc đỗ xe, tài xế được phép dừng xe ở làn dừng khẩn cấp cùng chiều xe chạy và phải bật đèn cảnh báo khẩn cấp.
Nếu xe không thể di chuyển vào làn dừng khẩn cấp, tài xế cần bật đèn cảnh báo khẩn cấp và đặt biển báo hoặc đèn cảnh báo phía sau xe, cách ít nhất 150m. Đồng thời, cần nhanh chóng thông báo cho cảnh sát giao thông hoặc cơ quan quản lý đường cao tốc để đảm bảo an toàn giao thông.
Đối với các phương tiện như xe máy chuyên dùng có tốc độ thiết kế dưới mức tối thiểu của cao tốc, xe chở người và hàng bốn bánh gắn động cơ, xe mô tô, xe gắn máy và các phương tiện tương tự, cũng như người đi bộ, đều không được phép đi trên cao tốc, trừ những trường hợp thực hiện nhiệm vụ quản lý và bảo trì đường cao tốc.
Theo quy định tại Nghị định 123/2021/NĐ-CP, mức phạt đối với các vi phạm giao thông trên đường cao tốc được áp dụng như sau:
Phạt từ 4-6 triệu đồng đối với người điều khiển ô tô không tuân thủ quy định khi vào hoặc ra khỏi đường cao tốc, chạy xe vào làn dừng khẩn cấp hoặc phần lề đường, chuyển làn không đúng nơi cho phép, hoặc không bật tín hiệu báo trước khi chuyển làn. Ngoài ra, việc không giữ khoảng cách an toàn với xe phía trước cũng bị xử phạt ở mức này.
Phạt từ 10-12 triệu đồng đối với những người dừng hoặc đỗ xe không đúng nơi quy định trên đường cao tốc, không có tín hiệu cảnh báo cho các phương tiện khác khi buộc phải dừng hoặc đỗ xe sai quy định, quay đầu xe trên cao tốc.
Phạt từ 16-18 triệu đồng đối với người điều khiển ô tô đi ngược chiều hoặc lùi xe trên đường cao tốc, trừ xe ưu tiên khi đang làm nhiệm vụ khẩn cấp.
Người điều khiển xe máy đi vào đường cao tốc (trừ các xe phục vụ việc quản lý và bảo trì) sẽ bị phạt từ 2-3 triệu đồng. Nếu gây tai nạn giao thông trên cao tốc, mức phạt sẽ tăng lên từ 4-5 triệu đồng.