Giảm lãi suất là rất khó
Tại phiên Thảo luận trực tuyến về dự thảo Nghị quyết về chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội chiều 7/1, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng cho rằng dư địa chính sách tiền tệ trong Chương trình phục hồi kinh tế này là ít, chủ yếu là dựa vào chính sách tài khóa.
Liên quan đến việc giảm lãi suất, bà Hồng cho biết hệ thống ngân hàng đã có ba lần giảm lãi suất. Mặt bằng lãi suất đã giảm khoảng 0,8 điểm % trong năm 2021 và 1 điểm % trong 2020. Bên cạnh đó, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) cũng vận động miễn giảm lãi vay và phí, số tiền giảm đã lên đến gần 40.000 tỷ đồng.
Thống đốc cũng cho biết phải gọi là "vận động" vì theo quy định thì NHNN không thể bắt buộc các ngân hàng thương mại giảm lợi nhuận để giảm chi phí lãi vay. Có tổ chức tín dụng có cổ đông là người nước ngoài.
Trong bối cảnh hiện nay lạm phát trên thế giới có xu hướng gia tăng, các Ngân hàng trung ương trên thế giới đã bắt đầu thu hẹp chính sách tiền tệ và tăng lãi suất, cho nên thế giới thì xu hướng lãi suất tăng lên. Tuy nhiên, bà Hồng cho biết, trong nền kinh tế của chúng ta đặt ra yêu cầu giảm mặt bằng lãi suất. Đây là một vấn đề thực sự khó khăn.
“Trong xây dựng chương trình phục hồi này Chính phủ cũng cân nhắc đưa ra một giải pháp để phấn đấu hệ thống các tổ chức tín dụng giảm từ 0,5 đến 1% lãi suất trong 2 năm", bà Hồng nói.
Đối với một số công cụ khác như sử dụng dự trữ bắt buộc như một số đại biểu Quốc hội gợi ý, Thống đốc cho biết NHNN sẽ tiếp thu, trong quá trình điều hành sẽ điều hành linh hoạt, bởi vì nguồn lực này có lúc tăng, lúc giảm.
Về gói hỗ trợ 40.000 tỷ đồng, bà Hồng cho biết, lãi suất từ nguồn ngân sách, còn tiền cho vay là tiền huy động của các tổ chức tín dụng từ người dân sẽ cho vay.
Trong quá trình điều hành, NHNN cũng sẽ điều tiết làm sao để tạo thuận lợi cho các tổ chức tín dụng có nguồn cung tín dụng đáp ứng được nhu cầu cho gói này và đặc biệt là tiếp thu ý kiến của các đại biểu Quốc hội, trong quá trình hướng dẫn thì NHNN cũng sẽ phối hợp với các bộ, ngành liên quan theo phân công của Chính phủ tại phụ lục kèm theo thì cũng sẽ tập trung những đối tượng có trọng tâm, trọng điểm và cũng khắc phục được những hạn chế của những gói hỗ trợ trước.
Về vấn đề huy động nguồn lực cho các gói kích thích kinh tế, chủ yếu là từ nguồn trong nước thông qua phát hành trái phiếu Chính phủ, Thống đốc cho biết NHNN sẽ điều hành chính sách tiền tệ phối hợp chặt chẽ với chính sách tài khoá.
Tăng vốn là rất cần thiết
Tại phiên thảo luận, Thống đốc cũng đã giải trình một số vấn đề đại biểu quan tâm về việc tăng vốn của các ngân hàng thương mại cổ phần có vốn Nhà nước chi phối.
Trong những năm qua, các ngân hàng thương mại cổ phần đã tăng mạnh về vốn điều lệ nhưng nhóm Big4 nơi Nhà nước có cổ phần chi phối lại tăng khá khiêm tốn. Do đó, trong chương trình phục hồi kinh tế cũng đặt ra vấn đề tăng vốn điều lệ cho các Ngân hàng thương mại nhà nước để nuôi dưỡng nguồn thu.
Theo Thống đốc, có thể nói rằng, việc tăng vốn của Agribank cũng như các ngân hàng thương mại có vốn Nhà nước chi phối rất cần thiết, bởi vì so với các nước thì tiềm lực vốn của các ngân hàng Việt Nam cũng thấp. Trong khi đó, những năm qua các ngân hàng thương mại cổ phần tăng vốn điều lệ cũng khá mạnh mẽ, nhưng đối với các ngân hàng thương mại nhà nước có cổ phần chi phối thì tăng vốn khiêm tốn.